Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Knowledge, attitudes and behaviors of female and male consumers on food additives

Yıl 2020, , 225 - 237, 28.07.2020

Gülperi Demir , Fatma Gökoğlu , Beyza Kılıçkalkan , Berna Beyza Baş Havanur Altunel

https://doi.org/10.3153/FH20023

Öz

This study was conducted to investigate the knowledge, attitudes and behaviors of consumers on food additives and to determine their relationship with gender factor. The study was conducted on a total of 300 voluntary adult consumers (female: 53.0%, male: 47.0%) selected by simple random sampling method. The data was collected with a face to face survey method. Statistical analysis of the data was performed by IBM-SPSS 20.0 program. The highest proportion of consumers (80.3%) who participated in the study obtained information about food additives via mass media (p>0.05). When purchasing food, the fact that the foods were fresh and natural was the most important feature for consumers (63.7%, p>0.05). Consumers recognize the most artificial sweeteners (74.0%, p>0.05). The majority of consumers (83.7%) stated that the foods containing the most food additives are packaged products (p>0.05). 82.7% of the consumers thought that food additives are added to foods in order to enhance taste, color and appearance (p>0.05). 81.0% of the consumers thought that food additives was harmful to health (p>0.05). When purchasing food, the proportion of those who pay attention to the presence and amount of food additives on the food label is 57.7%, p>0.05). The foods containing food additives that consumers consumed at the highest rates were biscuits, crackers, cakes (88.7%), ice cream (86.0%), sausage (84.7%, p<0.05). As a result, it was determined female and male consumers should be informed about food additives.

Anahtar Kelimeler

Food Additives Consumer Knowledge Attitudes Behaviour

Kaynakça

  • Abdulmumeen, H.A., Risikat, A.N. ve Sururah, A.R. (2012). Food: Its preservatives, additives and applications. International Journal of Chemical and Biochemical Sciences, 1, 36-47.
  • Akbulut, M. (2011). Gıda katkı maddeleri: fonksiyonları ve kaynakları. F. Gültekin (Ed.), 1. Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kongre Kitabı (s. 59-68) içinde. Ankara: Pozitif Tanıtım Hizmetleri. https://pdfslide.net/documents/1-ulusal-helal-ve-saglikli-gida-kongresi-kitabi.html
  • Aksulu, İ. (2001). Tüketicide sağlığını koruma bilinci ve satın alma noktasında tüketici tutumları: ambalajlı gıda ürünleri üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 115-127.
  • Aoki, K., Shen, J., Saijo, T. (2010). Consumer reaction to information on food additives: evidence from an eating experiment and a field survey. Journal of Economic Behavior & Organization, 73, 433-438. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2009.11.007
  • Ayaz-Topçu, A., Yurttagül, M., Yücecan, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi ve davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi / Journal of Nutrition and Dietetics, 33(2), 39-50.
  • Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P., Sarıözkan S. (2008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 55, 189-194.
  • Ceylan, Z., Mol, S. (2015). Nisin ve su ürünleri. Su Ürünleri Dergisi, 32(2), 115-120. https://doi.org/10.12714/egejfas.2015.32.2.08
  • Demirci, M. (2016). Gıda kimyası (Yeni. bs., s. 219-242) içinde. Tekirdağ: Toprak Ofset. ISBN 9789759714628
  • Erdem, N. (2014). Tüketicilerin hazır ve yarı hazır gıdalarda kullanılan gıda katkı maddelerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi) . YÖK ulusal tez merkezi veri tabanından erişildi (386009).
  • Erden-Çalışır, Z., Çalışkan, D. (2003). Gıda katkı maddeleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 32(3), 207-206.
  • Erkan, T. (2010). Gıdalardaki katkı maddeleri/food additives. Türk Pediatri Arşivi Dergisi. 45, 315-318. https://doi.org/10.4274/tpa.45.315
  • Erkmen, O. (2010). Gıda kaynaklı tehlikeler ve güvenli gıda üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53, 220-235.
  • EUFIC (The European Food Information Council) (2015). Food additives. Erişim adresi: https://www.eufic.org/en/whats-in-food/article/food-additives
  • Gökalp, F. (2007). Gıda ürünleri satın alma davranışında ambalajın rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 7(1), 79-97.
  • Gultekin, F., Atay, M. B., Ceylan, B. M., Çetinkaya, N., Golcukcu, A., Savas, H.B. (2014). Medical doctors’ perceptions of food additives. İnternatıonal Journal Of Basic And Clinical Medicine, 2(3), 118-22.
  • Hayran, O., Özbek, H. (2017). Sağlık Bilimlerinde Araştırma Ve İstatistik Yöntemler (Geniş. 2. bs., s. 330) içinde. İstanbul: Nobel Yayınevi. ISBN 9786053352976
  • İncedal-Sonkaya, Z., Ayar, A., Balcı, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin gıda okuryazarlığı ve gıda güvenliği konusunda bilgi, tutum ve davranışları “Amasya Üniversitesi Sabuncuoğlu Şerefeddin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu örneği”. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 75(1), 53-64.
  • Kaur, V.P., Kaur, N., Qumar, N. (2016). Assessment of consumer awareness about usage of food labels and its impact on food buying behaviour. International Journal of Research-Granthaalayah, 4, 10-19.
  • Kaya-Cebioğlu, İ., Önal, A.E. (2017). Gıda katkı maddesi içeren bazı besinlerin tüketiminin ve sağlığa etkilerinin araştırılması: gıdaların risk analizi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 21-35. https://doi.org/10.26453/otjhs.357496
  • Kayışoğlu, S., Coşkun, F. (2016). Determinatıon of the level of knowledge of consumers about food additives. IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and Food Technology (IOSR-JESTFT), 10(8), 53-56. https://doi.org/10.9790/2402-1008015356
  • Kim, E.J., Na, H.J., Kim, U.N. (2007). Awareness on food additives and purchase of processed foods containing food additives in middle school students. Korean J. Human Ecology, 16, 205-218. https://doi.org/10.5934/KJHE.2007.16.1.205
  • Lee, J.S. (2009). Perception on nutrition labeling of the processed food among elementary school teachers in Busan. Korean Journal of Community Nutrition, 14(4), 430-440.
  • Sachithananthan, V. (2017). A study on the consumer awareness of food additives in packaged food and their effects on health in Abha region, Saudi Arabia. Journal of Food Technology and Preservation, 1(3), 14-27.
  • Sezek, F., Kaya, E., Doğan, S. (2008). Üniversite öğrencilerinin genel beslenme alışkanlıkları, katkılı besinler hakkındaki bilgi, görüş ve tutumları. Journal of Arts and Sciences, 10, 117-134. Shim, S.M., Seo, S.H., Lee, Y., Moon, G.I., Kim, M.S., Park, J.H. (2011). Consumers’ knowledge and safety perceptions of food additives: evaluation on the effectiveness of transmitting information on preservatives. Food Control, 22, 1054-1060. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2011.01.001
  • Simmons, A.L., Schlezinger, J.J., Corkey, B.E. (2014). What are we putting in our food that is making us fat? food additives, contaminants, and other putative contributors to obesity. Current Obesity Reports, 3(2), 273-285. http://dx.doi.org/10.1007/s13679-014-0094-y Tayfur, M. (2017). A’dan z’ye gıda katkı maddeleri. M. Tayfur (Ed.), Gıda katkı maddeleri ve yasal düzenlemeler (2 bs., s. 227-239) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık. ISBN: 9786055216856
  • Wu, L., Zhang, Q., Shan, L., Chen, Z. (2013). Identifying critical factors influencing the use of additives by food enterprises in China. Food Control, 31, 425-432. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2012.10.028
  • Yılmaz, E., Oraman, Y., İnan, İ.H. (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi: “Trakya örneği”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi/ Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 6(1), 1-10.
  • Yurttagül, M. (1991). Tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi ve uygulamaları. Beslenme ve Diyet Dergisi/Journal of Nutrition and Dietetics, 20, 199-208.

Kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları

Yıl 2020, , 225 - 237, 28.07.2020

Gülperi Demir , Fatma Gökoğlu , Beyza Kılıçkalkan , Berna Beyza Baş Havanur Altunel

https://doi.org/10.3153/FH20023

Öz

Bu araştırma, tüketicilerin gıda katkı maddelerine yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi ve cinsiyet faktörü ile ilişkisinin belirlenmesi amacıyla 300 yetişkin tüketici (kadın:%53.0,erkek:%47.0) üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, yüz yüze uygulanan anket formu ile toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi, IBM-SPSS 20.0 programıyla yapılmıştır. Araştırmaya katılan tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgileri en yüksek oranda (%80.3) kitle iletişim araçlarından edindikleri saptanmıştır (p>0.05). Gıda satın alırken gıdaların taze ve doğal olması, tüketiciler tarafından en çok önemsenen özelliktir (%63.7, p>0.05). Tüketiciler, gıda katkı maddelerinden en yüksek oranda (%74.0) yapay tatlandırıcıları bilmektedir (p>0.05). Tüketicilerin çoğunluğu (%83.7) en fazla gıda katkı maddesi içeren gıdaların paketli ürünler olduğunu belirtmiştir (p>0.05). Tüketicilerin %82.7’si, gıda katkı maddelerinin tat, renk ve görüntüyü güzelleştirmek amacıyla eklendiğini düşünmektedir (p>0.05). Tüketicilerin %81.0’i, gıda katkı maddelerinin sağlığa zararlı olduğunu düşünmektedir (p>0.05). Gıda satın alırken gıda etiketinde gıda katkı maddelerinin varlığına ve miktarına dikkat edenleri oranı %57.7’dir (p>0.05). Tüketiciler tarafından gıda katkı maddesi içeren gıdalardan en çok tüketilen ilk 3 gıdanın sırasıyla bisküvi, kraker, kek (%88.7), dondurma (%86.0) ve sucuk (%84.7,p<0.05) olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak; kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri hakkında bilgilendirilmeleri gerektiği belirlenmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Gıda katkı maddeleri Tüketici Bilgi Tutum Davranış

Kaynakça

  • Abdulmumeen, H.A., Risikat, A.N. ve Sururah, A.R. (2012). Food: Its preservatives, additives and applications. International Journal of Chemical and Biochemical Sciences, 1, 36-47.
  • Akbulut, M. (2011). Gıda katkı maddeleri: fonksiyonları ve kaynakları. F. Gültekin (Ed.), 1. Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kongre Kitabı (s. 59-68) içinde. Ankara: Pozitif Tanıtım Hizmetleri. https://pdfslide.net/documents/1-ulusal-helal-ve-saglikli-gida-kongresi-kitabi.html
  • Aksulu, İ. (2001). Tüketicide sağlığını koruma bilinci ve satın alma noktasında tüketici tutumları: ambalajlı gıda ürünleri üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 115-127.
  • Aoki, K., Shen, J., Saijo, T. (2010). Consumer reaction to information on food additives: evidence from an eating experiment and a field survey. Journal of Economic Behavior & Organization, 73, 433-438. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2009.11.007
  • Ayaz-Topçu, A., Yurttagül, M., Yücecan, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi ve davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi / Journal of Nutrition and Dietetics, 33(2), 39-50.
  • Cevger, Y., Aral, Y., Demir, P., Sarıözkan S. (2008). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 55, 189-194.
  • Ceylan, Z., Mol, S. (2015). Nisin ve su ürünleri. Su Ürünleri Dergisi, 32(2), 115-120. https://doi.org/10.12714/egejfas.2015.32.2.08
  • Demirci, M. (2016). Gıda kimyası (Yeni. bs., s. 219-242) içinde. Tekirdağ: Toprak Ofset. ISBN 9789759714628
  • Erdem, N. (2014). Tüketicilerin hazır ve yarı hazır gıdalarda kullanılan gıda katkı maddelerine yönelik görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi) . YÖK ulusal tez merkezi veri tabanından erişildi (386009).
  • Erden-Çalışır, Z., Çalışkan, D. (2003). Gıda katkı maddeleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 32(3), 207-206.
  • Erkan, T. (2010). Gıdalardaki katkı maddeleri/food additives. Türk Pediatri Arşivi Dergisi. 45, 315-318. https://doi.org/10.4274/tpa.45.315
  • Erkmen, O. (2010). Gıda kaynaklı tehlikeler ve güvenli gıda üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53, 220-235.
  • EUFIC (The European Food Information Council) (2015). Food additives. Erişim adresi: https://www.eufic.org/en/whats-in-food/article/food-additives
  • Gökalp, F. (2007). Gıda ürünleri satın alma davranışında ambalajın rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 7(1), 79-97.
  • Gultekin, F., Atay, M. B., Ceylan, B. M., Çetinkaya, N., Golcukcu, A., Savas, H.B. (2014). Medical doctors’ perceptions of food additives. İnternatıonal Journal Of Basic And Clinical Medicine, 2(3), 118-22.
  • Hayran, O., Özbek, H. (2017). Sağlık Bilimlerinde Araştırma Ve İstatistik Yöntemler (Geniş. 2. bs., s. 330) içinde. İstanbul: Nobel Yayınevi. ISBN 9786053352976
  • İncedal-Sonkaya, Z., Ayar, A., Balcı, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin gıda okuryazarlığı ve gıda güvenliği konusunda bilgi, tutum ve davranışları “Amasya Üniversitesi Sabuncuoğlu Şerefeddin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu örneği”. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 75(1), 53-64.
  • Kaur, V.P., Kaur, N., Qumar, N. (2016). Assessment of consumer awareness about usage of food labels and its impact on food buying behaviour. International Journal of Research-Granthaalayah, 4, 10-19.
  • Kaya-Cebioğlu, İ., Önal, A.E. (2017). Gıda katkı maddesi içeren bazı besinlerin tüketiminin ve sağlığa etkilerinin araştırılması: gıdaların risk analizi. Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 21-35. https://doi.org/10.26453/otjhs.357496
  • Kayışoğlu, S., Coşkun, F. (2016). Determinatıon of the level of knowledge of consumers about food additives. IOSR Journal of Environmental Science, Toxicology and Food Technology (IOSR-JESTFT), 10(8), 53-56. https://doi.org/10.9790/2402-1008015356
  • Kim, E.J., Na, H.J., Kim, U.N. (2007). Awareness on food additives and purchase of processed foods containing food additives in middle school students. Korean J. Human Ecology, 16, 205-218. https://doi.org/10.5934/KJHE.2007.16.1.205
  • Lee, J.S. (2009). Perception on nutrition labeling of the processed food among elementary school teachers in Busan. Korean Journal of Community Nutrition, 14(4), 430-440.
  • Sachithananthan, V. (2017). A study on the consumer awareness of food additives in packaged food and their effects on health in Abha region, Saudi Arabia. Journal of Food Technology and Preservation, 1(3), 14-27.
  • Sezek, F., Kaya, E., Doğan, S. (2008). Üniversite öğrencilerinin genel beslenme alışkanlıkları, katkılı besinler hakkındaki bilgi, görüş ve tutumları. Journal of Arts and Sciences, 10, 117-134. Shim, S.M., Seo, S.H., Lee, Y., Moon, G.I., Kim, M.S., Park, J.H. (2011). Consumers’ knowledge and safety perceptions of food additives: evaluation on the effectiveness of transmitting information on preservatives. Food Control, 22, 1054-1060. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2011.01.001
  • Simmons, A.L., Schlezinger, J.J., Corkey, B.E. (2014). What are we putting in our food that is making us fat? food additives, contaminants, and other putative contributors to obesity. Current Obesity Reports, 3(2), 273-285. http://dx.doi.org/10.1007/s13679-014-0094-y Tayfur, M. (2017). A’dan z’ye gıda katkı maddeleri. M. Tayfur (Ed.), Gıda katkı maddeleri ve yasal düzenlemeler (2 bs., s. 227-239) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık. ISBN: 9786055216856
  • Wu, L., Zhang, Q., Shan, L., Chen, Z. (2013). Identifying critical factors influencing the use of additives by food enterprises in China. Food Control, 31, 425-432. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2012.10.028
  • Yılmaz, E., Oraman, Y., İnan, İ.H. (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi: “Trakya örneği”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi/ Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 6(1), 1-10.
  • Yurttagül, M. (1991). Tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi ve uygulamaları. Beslenme ve Diyet Dergisi/Journal of Nutrition and Dietetics, 20, 199-208.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Klinik Tıp Bilimleri, Gıda Mühendisliği
Bölüm Research Articles
Yazarlar

Gülperi Demir 0000-0002-7362-3335

Fatma Gökoğlu 0000-0002-9476-3580

Beyza Kılıçkalkan 0000-0003-0789-3932

Berna Beyza Baş 0000-0003-2371-9512

Havanur Altunel 0000-0003-1258-5547

Yayımlanma Tarihi 28 Temmuz 2020
Gönderilme Tarihi 18 Eylül 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

APA Demir, G., Gökoğlu, F., Kılıçkalkan, B., Baş, B. B., vd. (2020). Kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Food and Health, 6(4), 225-237. https://doi.org/10.3153/FH20023

ustresim_2021_1.png

Journal is licensed under a 

CreativeCommons Attribtion-ShareAlike 4.0 International Licence 146271331027042

Diamond Open Access refers to a scholarly publication model in which journals and platforms do not charge fees to either authors or readers.

Open Access Statement:
This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author. This is in accordance with the BOAI definition of open access.

Archiving Policy:


Archiving is done according to ULAKBİM "DergiPark" publication policy (LOCKSS).