İnceleme Makalesi
Yıl 2023,
Cilt: 9 Sayı: 1, 61 - 68, 01.01.2023
Öz
Afetler, bireylerin psikolojik ve fizyolojik savunmasızlığını arttırmaktadır. Gıda kaynaklarının kısıtlanması, silahlı güçlerle gıda kaynaklarına erişimin baskılanması, ulaşım ve pazarlama sisteminin bozulması ve artan ekonomik hasar afet bölgelerinde ciddi gıda açığına neden olmaktadır. Afetlerde bireylerin ekin ekme veya mahsul toplama işlemleri oldukça zor olmaktadır. Ayrıca afet alanında tohum, zirai ilaç, gübre temini ve sulama sistemleri üzerinde baskı oluşmaktadır. Afetlerde bireylerin önerilen enerji miktarı altında yetersiz beslenmesi enfeksiyon duyarlılığını arttırmaktadır. Afetzede toplumda hem enfeksiyon hastalıklarının sıklığı ve şiddeti artmakta hem de bireylerin iyileşme süresi uzamaktadır. Afetzede toplumun ve toplum içerisindeki hassas gruplarda yer alan afetzedelerin sağlığının korunması ve sürdürülmesi amacıyla afet beslenme planının hazırlanması oldukça önemlidir. Bu çalışmada afetlerde toplumun beslenmesi ve hassas gruplara yönelik beslenme planı irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AFAD (2022). Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı e-Kütüphane. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Erişim Tarihi:27.02.2022).
- Altun, F. (2016). Afetlerde psikososyal hizmetler: Marmara ve Van depremleri karşılaştırmalı analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 183-197.
- Amagai, T., Ichimaru, S., Tai, M., Ejiri, Y., Muto, A. (2014). Nutrition in the Great East Japan Earthquake Disaster. Nutrition in Clinical Practice, 29(5), 585-594. https://doi.org/10.1177/0884533614543833
- Araç Özcan, F.Ö., Ateş Duru, Ö. (2021). Doğal afetlerde gıda ihtiyaç durumunun değerlendirilmesi ve beslenme müdahaleleri: deprem örnekleri açısından incelenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(4), 337-341. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.882296
- Aycan, S., Toprak, İ., Yüksel, B., Özer, H., Çakır, B. (2002). Afet Durumlarında Beslenme Hizmetleri. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1440,afetlerdebeslenmepdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 15.02.2022)
- Bahadır, H., Uçku, R. (2018). Uluslararası acil durum veri tabanına göre türkiye cumhuriyeti tarihindeki afetler. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 28-33. https://doi.org/10.21324/dacd.348117
- Bahadır, H., Uçku, R., Varol, Z.S., Çiçeklioğlu, M., Mut, A.N.U. (2016). Kamp Dışında Yaşayan Sığınmacılar; Çalışma, Gelir, Eğitim, Barınma, Su, Banyo ve Beslenme Koşulları. Savaş, Göç, Sağlık (s. 32–38). Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayınları. ISBN 978-605-9665-01-8
- Besler, H.T., Aksoy, M. (1990). A Vitamini-İmmun Sistem Etkileşimleri. Beslenme ve Diyet Dergisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 19, 245-249.
- Unicef (2013). Engelli Çocuklar Dünya Çocuklarının Durumu 2013. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/dünya-çocuklarının-durumu-2013-raporu-engelli-çocuklar (Erişim Tarihi: 21.02.2022)
- Çakır, Ö., Atalay Aydoğmuş, G. (2020). Afetlerde Özel Gereksinimli Grup Olarak Yaşlılar. Dirençlilik Dergisi, 4(1), 169-186. https://doi.org/10.32569/resilience.630540
- Çiftçi, I. (2016). Acil Durumlar ve Doğal Afetler Sırasında Gıda ve Temel İhtiyaç Yardımı İçin Uluslararası Koordinasyonun Geliştirilmesi. https://silo.tips/download/aratrma-raporu-uluslararas-likiler-konseyi (Erişim Tarihi: 01.03.2022)
- Corley, A.G. (2021). Linking armed conflict to malnutrition during pregnancy, breastfeeding, and childhood. Global Food Security, 29, 100531. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2021.100531
- Doğru, S., Ede, G. (2020). Afet durumlarında besin ve beslenme desteğinin planlaması. Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 25-34.
- Etiler, N. (2012). Afetlerde Sık Karşılaşılan Sorunlar. M. Karaböcüoğlu, H. L. Yılmaz, M. Duman (Eds.), Çocuk Acil Tıp (s. 1–15). İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi. ISBN:978-605-7874-83-2
- Gasseer, N., Al Dresden, E., Keeney, G.B., Warren, N. (2004). Status of women and ınfants in complex humanitarian emergencies. Journal of Midwifery and Women's Health, 49(4), 7-13. https://doi.org/10.1016/j.jmwh.2004.05.001
- Güler, Ç., Çobanoğlu, Z. (1994). Afetler. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (s. 11-28). Ankara. ISBN: 975-7572-34-9
- Hassoy, H., Durgun, K. (2020). Olağan Dışı Durumlar ve Çevre. P. Okyay, S. Üner (Eds.), Türkiye Sağlık Raporu 2020 (s. 363–367). Ankara, Hipokrat Yayıncılık. ISBN: 978-605-7874-83-2
- Howell, E., Waidmann, T., Birdsall, N., Holla, N., Jiang, K. (2020). The impact of civil conflict on infant and child malnutrition, Nigeria, 2013. Maternal and Child Nutrition, 116(3), e12968. https://doi.org/10.1111/mcn.12968
- Kaya, E., Özcebe, H. (2013). Afetlerin Çocuk Sağlığı Üzerindeki Etkileri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(4), 455-464. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1340195612
- Türk Kızılayı, (2021a). Afetlerde Beslenme Akreditasyonu 2021. https://akreditasyon.afad.gov.tr/upload/Node/41966/files/Afetlerde_Beslenme_Akreditasyonu_2021.pdf (Erişim Tarihi: 07.03.2022)
- Türk Kızılayı (2021b). Afetlerde Beslenme Akreditasyonu 2021 Ek-1 Hassas Gruplarin Beslenmesi. https://akreditasyon.afad.gov.tr/upload/Node/41966/files/Ek-1_Hassas_Gruplarin_Beslenmesi.pdf (Erişim Tarihi: 07.03.2022)
- Oral, İ., Bozbey, M. M., Özcan, G. G., Özdemir, A., Güler, A., Coşar, A. E., Aslan, S., Soylu, F., Hatipoğlu, Ç. (2017). Türk Kızılayı Beslenme Hizmet Modeli. İ. Öztürk & Ç. Koçak (Eds.), Türk Kızılayı Beslenme Hizmetleri Klavuzu (s. 29-54). Ankara.
- Soner, G., Avcı Aydın, İ. (2019). Savunmasız Gruplar, Risk Yönetimi ve Halk Sağlığı Hemşiresinin Rolü. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 14-22.
- Sphere Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi (1998). ISBN: 92-9139-059-3 https://spherestandards.org/wp-content/uploads/Sphere-Handbook-2000-English.pdf (Erişim Tarihi: 08.02.2022)
- Toole, M.J., Waldman, R.J. (1997). The public health aspects of complex emergencies and refugee situations. Annu Rev Public Health, 18, 283-312. https://doi.org/10.1146/annurev.publhealth
- Usluer, F.O. (2021). İstanbul’da Beklenen Mw 7.5 Büyüklüğündeki Depremin Ardından Kurulacak Yiyecek Tedarik Zincirinin Ajan Tabanlı Benzetimle Analizi. Bursa Uludağ Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
- Woodruff, B., Duffield, A. (2002). Anthropometric assessment of nutritional status in adolescent populations in humanitarian emergencies. European Journal of Clinical Nutrition, 56, 1108-1118. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1601456
- Yılmaz, H.Ö., Arslan, M. (2018). Acil Durum ve Afetlerde Beslenme. Erdem, G. & Kaya, A.(Eds.), 1. Uluslarası Afet Yönetimi Kongresi, 22-24 Ekim 2018 (s.84-90). Gümüşhane, ISBN: 978-605-4838-17-2
- Young, H., Borrel, A., Holland, D., Salama, P. (2004). Public nutrition in complex emergencies. The Lanset, 364(9448), 1899-1909. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(04)17447-3
- Yurdakök, K., İnce, O.T. (2009). Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisini Önleme Yaklaşımları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52, 224-231.
Yıl 2023,
Cilt: 9 Sayı: 1, 61 - 68, 01.01.2023
Öz
Disasters increase the psychological and physiological vulnerability of individuals. Restriction of food resources, restriction of access to food resources by armed forces, deterioration of transportation and marketing systems, and increasing economic damage cause serious food shortages in disaster areas. In disasters, it is very difficult for individuals to plant or collect crops. In addition, there is serious pressure on the supply of seeds, pesticides, fertilizers, and irrigation systems in the disaster area. In disasters, inadequate nutrition of the individual under the recommended amount of energy increases the susceptibility to infection. As a result of this situation, both the frequency and severity of infectious diseases increase in society and the recovery period of individuals is prolonged. It is very important to prepare a disaster nutrition plan in order to protect and maintain the health of the disaster survivor society and the vulnerable groups within the society. In this study, the nutrition of the population in disasters and the nutrition plan for vulnerable groups were examined.
Anahtar Kelimeler
Disaster Community nutrition Vulnerable groups Nutrition plan
Kaynakça
- AFAD (2022). Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı e-Kütüphane. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Erişim Tarihi:27.02.2022).
- Altun, F. (2016). Afetlerde psikososyal hizmetler: Marmara ve Van depremleri karşılaştırmalı analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 183-197.
- Amagai, T., Ichimaru, S., Tai, M., Ejiri, Y., Muto, A. (2014). Nutrition in the Great East Japan Earthquake Disaster. Nutrition in Clinical Practice, 29(5), 585-594. https://doi.org/10.1177/0884533614543833
- Araç Özcan, F.Ö., Ateş Duru, Ö. (2021). Doğal afetlerde gıda ihtiyaç durumunun değerlendirilmesi ve beslenme müdahaleleri: deprem örnekleri açısından incelenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 8(4), 337-341. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.882296
- Aycan, S., Toprak, İ., Yüksel, B., Özer, H., Çakır, B. (2002). Afet Durumlarında Beslenme Hizmetleri. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1440,afetlerdebeslenmepdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 15.02.2022)
- Bahadır, H., Uçku, R. (2018). Uluslararası acil durum veri tabanına göre türkiye cumhuriyeti tarihindeki afetler. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 28-33. https://doi.org/10.21324/dacd.348117
- Bahadır, H., Uçku, R., Varol, Z.S., Çiçeklioğlu, M., Mut, A.N.U. (2016). Kamp Dışında Yaşayan Sığınmacılar; Çalışma, Gelir, Eğitim, Barınma, Su, Banyo ve Beslenme Koşulları. Savaş, Göç, Sağlık (s. 32–38). Ankara, Türk Tabipler Birliği Yayınları. ISBN 978-605-9665-01-8
- Besler, H.T., Aksoy, M. (1990). A Vitamini-İmmun Sistem Etkileşimleri. Beslenme ve Diyet Dergisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 19, 245-249.
- Unicef (2013). Engelli Çocuklar Dünya Çocuklarının Durumu 2013. https://www.unicef.org/turkey/raporlar/dünya-çocuklarının-durumu-2013-raporu-engelli-çocuklar (Erişim Tarihi: 21.02.2022)
- Çakır, Ö., Atalay Aydoğmuş, G. (2020). Afetlerde Özel Gereksinimli Grup Olarak Yaşlılar. Dirençlilik Dergisi, 4(1), 169-186. https://doi.org/10.32569/resilience.630540
- Çiftçi, I. (2016). Acil Durumlar ve Doğal Afetler Sırasında Gıda ve Temel İhtiyaç Yardımı İçin Uluslararası Koordinasyonun Geliştirilmesi. https://silo.tips/download/aratrma-raporu-uluslararas-likiler-konseyi (Erişim Tarihi: 01.03.2022)
- Corley, A.G. (2021). Linking armed conflict to malnutrition during pregnancy, breastfeeding, and childhood. Global Food Security, 29, 100531. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2021.100531
- Doğru, S., Ede, G. (2020). Afet durumlarında besin ve beslenme desteğinin planlaması. Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 25-34.
- Etiler, N. (2012). Afetlerde Sık Karşılaşılan Sorunlar. M. Karaböcüoğlu, H. L. Yılmaz, M. Duman (Eds.), Çocuk Acil Tıp (s. 1–15). İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi. ISBN:978-605-7874-83-2
- Gasseer, N., Al Dresden, E., Keeney, G.B., Warren, N. (2004). Status of women and ınfants in complex humanitarian emergencies. Journal of Midwifery and Women's Health, 49(4), 7-13. https://doi.org/10.1016/j.jmwh.2004.05.001
- Güler, Ç., Çobanoğlu, Z. (1994). Afetler. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (s. 11-28). Ankara. ISBN: 975-7572-34-9
- Hassoy, H., Durgun, K. (2020). Olağan Dışı Durumlar ve Çevre. P. Okyay, S. Üner (Eds.), Türkiye Sağlık Raporu 2020 (s. 363–367). Ankara, Hipokrat Yayıncılık. ISBN: 978-605-7874-83-2
- Howell, E., Waidmann, T., Birdsall, N., Holla, N., Jiang, K. (2020). The impact of civil conflict on infant and child malnutrition, Nigeria, 2013. Maternal and Child Nutrition, 116(3), e12968. https://doi.org/10.1111/mcn.12968
- Kaya, E., Özcebe, H. (2013). Afetlerin Çocuk Sağlığı Üzerindeki Etkileri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(4), 455-464. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1340195612
- Türk Kızılayı, (2021a). Afetlerde Beslenme Akreditasyonu 2021. https://akreditasyon.afad.gov.tr/upload/Node/41966/files/Afetlerde_Beslenme_Akreditasyonu_2021.pdf (Erişim Tarihi: 07.03.2022)
- Türk Kızılayı (2021b). Afetlerde Beslenme Akreditasyonu 2021 Ek-1 Hassas Gruplarin Beslenmesi. https://akreditasyon.afad.gov.tr/upload/Node/41966/files/Ek-1_Hassas_Gruplarin_Beslenmesi.pdf (Erişim Tarihi: 07.03.2022)
- Oral, İ., Bozbey, M. M., Özcan, G. G., Özdemir, A., Güler, A., Coşar, A. E., Aslan, S., Soylu, F., Hatipoğlu, Ç. (2017). Türk Kızılayı Beslenme Hizmet Modeli. İ. Öztürk & Ç. Koçak (Eds.), Türk Kızılayı Beslenme Hizmetleri Klavuzu (s. 29-54). Ankara.
- Soner, G., Avcı Aydın, İ. (2019). Savunmasız Gruplar, Risk Yönetimi ve Halk Sağlığı Hemşiresinin Rolü. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 14-22.
- Sphere Afete Müdahalede Asgari Standartlar ve İnsani Yardım Sözleşmesi (1998). ISBN: 92-9139-059-3 https://spherestandards.org/wp-content/uploads/Sphere-Handbook-2000-English.pdf (Erişim Tarihi: 08.02.2022)
- Toole, M.J., Waldman, R.J. (1997). The public health aspects of complex emergencies and refugee situations. Annu Rev Public Health, 18, 283-312. https://doi.org/10.1146/annurev.publhealth
- Usluer, F.O. (2021). İstanbul’da Beklenen Mw 7.5 Büyüklüğündeki Depremin Ardından Kurulacak Yiyecek Tedarik Zincirinin Ajan Tabanlı Benzetimle Analizi. Bursa Uludağ Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
- Woodruff, B., Duffield, A. (2002). Anthropometric assessment of nutritional status in adolescent populations in humanitarian emergencies. European Journal of Clinical Nutrition, 56, 1108-1118. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1601456
- Yılmaz, H.Ö., Arslan, M. (2018). Acil Durum ve Afetlerde Beslenme. Erdem, G. & Kaya, A.(Eds.), 1. Uluslarası Afet Yönetimi Kongresi, 22-24 Ekim 2018 (s.84-90). Gümüşhane, ISBN: 978-605-4838-17-2
- Young, H., Borrel, A., Holland, D., Salama, P. (2004). Public nutrition in complex emergencies. The Lanset, 364(9448), 1899-1909. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(04)17447-3
- Yurdakök, K., İnce, O.T. (2009). Çocuklarda Demir Eksikliği Anemisini Önleme Yaklaşımları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52, 224-231.
Toplam 30 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Klinik Tıp Bilimleri |
| Bölüm | Review Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 9 Sayı: 1 |
Journal is licensed under a
CreativeCommons Attribtion-ShareAlike 4.0 International Licence 
Diamond Open Access refers to a scholarly publication model in which journals and platforms do not charge fees to either authors or readers.
Open Access Statement:This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author. This is in accordance with the BOAI definition of open access.
Archiving Policy:
Archiving is done according to ULAKBİM "DergiPark" publication policy (LOCKSS).