Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KAMU HASTANELERİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ: VERİ ZARFLAMA ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ (VZAHP) VE PABON LASSO MODELİ (PLM) UYGULAMASI

Yıl 2022, Sayı: 2, 231 - 250, 29.04.2022

Hatice Esen Vahit Yiğit

https://doi.org/10.51551/verimlilik.897138
Cited By: 3

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Akdeniz Bölgesi’nde faaliyet gösteren kamu hastanelerinin göreceli teknik etkinlik düzeylerini belirlemektir.

Yöntem: Araştırmada, hastanelerin performanslarının belirlenmesinde Veri Zarflama Analizi (VZA), Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Pabon Lasso Modeli (PLM) kullanılmıştır. İlk olarak ağırlık kısıtlaması olmadan VZA, daha sonra AHP ile elde edilen ağırlıklı VZA modeli uygulanmıştır. En son aşamada yatak kullanım performasını belirlemede PLM kullanılmıştır.

Bulgular: VZA modeline göre hastanelerin %34’ü teknik düzeyde verimlidir. Girdi ve çıktıların ağırlıkları dikkate alınarak yapılan VZA’ya göre hastanelerin %12,8’inin teknik düzeyde verimli olduğu tespit edilmiştir. PLM’ye göre hastanelerin %31,9’unun en verimli bölgede (3. Bölge) yer aldığı saptanmıştır.

Özgünlük: Bu araştırmada hastane verimliliklerini belirlemede hibrit yöntem olan Veri Zarflama Analitik Hiyarşi Prosesi (VZAHP) ve PLM yöntemleri birlikte ele alınmıştır. Hibrit yöntemlerin birlikte kullanılarak hastanelerin performansına yönelik kanıta dayalı bilgiler sunulması, yapılan çalışmanın özgünlüğü ortaya koymakta ve literatürdeki eksikliği dolduracağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hastane Performansı Pabon Lassso Modeli Veri Zarflama Analitik Hiyerarşi Prosesi

Kaynakça

  • Amini, A. ve Alinezhad, A. (2017). “Integrating DEA and Group AHP for Efficiency Evaluation and the Identification of the Most Efficient DMU”, International Journal of Supply and Operations Management, 4(4), 318-27.
  • Andersen, P. ve Petersen, N.C. (1993). “A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis”, Management Science, 39 (10), 1261–64.
  • Arancı, A. (2012). “Veri Zarflama Analizi Yöntemi Ile Kars Devlet Hastanesi Polikliniklerinin Performans Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
  • Araújo, C., Barros, C.P. ve Wanke, P. (2014). “Efficiency Determinants and Capacity Issues in Brazilian For-Profit Hospitals”, Health Care Management Science 17 (2), 126–38.
  • Aslan, Ş. ve Mete, M. (2007). “Performans Ölçümünde Veri̇ Zarflama Anali̇zi̇ Yöntemi̇ : Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Doğum Ve Çocuk Hastaneleri̇ Örneği”, İ. Ü. İşletme Fakültesi Dergisi 36 (1), 44-63.
  • Atmaca, E., Turan, F., Kartal, G. ve Çiğdem, E.S. (2012). “Ankara İli Özel Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi 16 (2), 135-153.
  • Aydın, Ö., Öznehir, S. ve Akçalı, E. (2009). “Ankara İçin Optimal Hastane Yeri Seçiminin Analitik Hiyararşi Süreci İle Modellenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 69-86.
  • Ayna, R. (2018). “İzmir’deki Ortaöğretim Kurumlarının Veri Zarflama Analizi ve Analitik Hiyerarşi Süreci Bütünleşik Yönetimi (VZAHP) İle Etkinliklerinin Değerlendirilmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Aytekin, S. (2011). “Yatak İşgal Oranı Düşük Olan Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin Performans Ölçümü:Bir Veri Zarflama Analiz Uygulaması”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 113-138.
  • Bahadori, M., Izadi, A.H., Ghardashi, F., Ravangard, R. ve Hosseini, S.M. (2016). “The Evaluation of Hospital Performance in Iran: A Systematic Review Article”, Iran J Public Health, 45 (7), 855-866.
  • Bakırer, A. (2016). “663 Sayılı KHK’nin Devlet Hastanelerinin Verimliliklerine Olan Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Bal, V. ve Bilge, H. (2013). “Eğitim Ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 1-14.
  • Balkan, D. (2021). “Comparative Study of Affiliated and Non-Affiliated Hospitals : DEA Based Analysis in Turkey”, American Journal of Public Health Research, 9 (4), 120-129.
  • Bayraktutan ve Y., Pehlivanoğlu, F. (2012). “Sağlık İşletmelerinde Etkinlik Analizi: Kocaeli Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 127-162.
  • Berk, E. ve Çerçioğlu, H. 2(019). “The Productive Efficiency of the Turkish Health Care Sector Based on Provincial Panel Data”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (2), 929-943.
  • Beşak, Y. (2015). “Kamu Hastaneleri Birliğinde Maliyet Performans Analizi Ve Bunun Etkinlik Verimlilik Çerçevesinde İncelenmesi: İstanbul Bakırköy’de Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Beylik, U. (2009). “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Karlılık-Verimlilik Analizleri ve Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Beylik, U., Kayral İ. H. ve Naldöken, Ü. (2015). “Sağlık Hi̇zmet Etki̇nli̇ği̇ Açısından Kamu Hastane Bi̇rli̇kleri̇ Performans Anali̇zi̇”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39 (2), 203-224.
  • Bowen, W.M. (1990). “Subjective Judgements And Data Envelopment AAnalysis in Site Selection”, Computers, Environment and Urban Systems, 14 (2), 133-144.
  • Clement, J.P., Valdmanis, V.G., Bazzoli, G.J., Zhao, M. ve Chukmaitov, A. (2008). “Is More Better ? An Analysis of Hospital Outcomes and Efficiency with a DEA Model of Output Congestion”, Health Care Management Science, 11, 67-77.
  • Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Zhu, J. (2011). “Handbook on Data Envelopment Analysis Handbook on Data Envelopment Analysis”, Spinger.
  • Çakmak, M. (2006). “Kamu Hastane Yönetiminde Etkinliğin Ölçülmesi: Kadın Doğum Hastaneleri Örneği”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çalışkan, H. (2020). “Kamu Hastane Birliklerinin Verimlilik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Verimlilik Dergisi, 2, 157-178.
  • Çalışkan, S. ve Girginer, N. (2016). “Türkiye’deki Hastanelerin Performanslarının Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, EconWorld ImperialCollege Proceedings, 10-12 Ağustos, Londra.
  • Çelikbilek, Y. (2018). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları İle”. 1. Baskı. Editör: Muhlis Özdemir, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Çınaroğlu, S. (2018). “Eğitim ve Araştırma Hastanesi Olan ve Olmayan Hastanelerin Teknik Verimliliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Karşılaştırılması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (2), 179-198.
  • Davoud, A., Mohammad, P., Issac, B., Hossein, A., Sadeghi, G. ve Salarikhah, E. (2014). “Contemporary Use Of Hospital Efficiency Indicators to Evaluate Hospital Performance Using The Pabon Lasso Model”, European Journal Of Business and Social Sciences, 3 (2), 1-8.
  • Demir, Ö., Diğer, H. ve Taşar, S.A. (2019). “Sağlık Kurumlarında Finansal Performans Ölçümü: İl ve İlçe Devlet Hastaneleri Üzerine Bir Örnek”, Sağlık Yönetimi Dergisi, 3 (2), 1-15.
  • Doğan, N.Ö. ve Gencan, S. (2014). “VZA/AHP Bütünleşi̇kYöntemi̇ İle Performans Ölçümü : Ankara’daki̇ Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Uygulama”, Gazi Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 88-112.
  • Dokumacı, T.R. (2017). “Üni̇versi̇te Eği̇ti̇m Uygulama Araştırma Hastaneleri̇nde Veri̇ Zarflama Anali̇zi̇ Yöntemi̇ İle Fi̇nansal Performans Ölçümü”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • Erol, E. ve Güneş, İ. (2014). “Türkiye’de İlllerin Sağlık Etkinliklerinin Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi,s 6 (2), 1-19.
  • Esen H. ve Yiğit V. (2021). “Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (2), 1138-1350.
  • Esen, H. ve Yiğit, V. (2019). “Kamu Hastanelerinde Verimlilik Ölçümü: Akdenġz Bölgesi Örneği”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6 (7), 133-44.
  • Ferrier, G.D., Rosko, M.D. ve Valdmanis, V.G. (2006). “Analysis of Uncompensated Hospital Care Using a DEA Model of Output Congestion”, Health Care Management Science, 9, 181-188.
  • Gencan, S. (2014). “Hastanelerin Performansının Veri Zarflama Analizi/Analitik Hiyerarşi Prosesi Bütünleşik Yöntemi Kullanarak Değerlendirilmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
  • Glickman, S.W., Baggett, K.A., Krubert, C.G., Peterson, E.D. ve Schulman, K.A. (2007). “Promoting Quality: The Health-Care Organization from a Management Perspective”, International Journal for Quality in Health Care, 19 (6), 341-348.
  • Goshtasebi, A., Vadaninia M., Gorgipour, R., Samanpour, A., Maftoon, F., Farzadi, F. ve Ahmadi, F. (2009). “Assessing Hospital Performance by the Pabon Lasso Model”, İranian J Publ Health, 38 (2), 119-124.
  • Gök, M. Ş. (2012). “Veri Zarflama Analizi İle Türkiye Hastanelerinin Verimlilik Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Doktora Tezi, Gebze Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
  • Güçlü, A. (1999). “Türk Silahlı Kuvvetleri Hastanelerinde Teknik Verimlilik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Yayımlanmış Doktora Tezi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gülcü, A. (2004). “Özel Hastanelerin 1998-1999 Yıllarına Ait Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi”, Verimlilik Dergisi, 3, 49-88.
  • Gülcü, A. ve Tutar, H. (2004). “Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle SSK Hastanelerinde Görece Verimlilik Analizi: Yönetim ve Organizasyon İlkeleri Açısından Bir Değerlendirme”, Verimlilik Dergisi, 1, 51-82.
  • Gülcü, A., Özkan, Ş. ve Tutar, H. (2004). “Devlet Hastanelerinin 1998 2001 Yılları Arası Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi Yönetim Ve Organizasyon İlkeleri Açısından Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (4), 397-421.
  • Gülsevin, G. ve Türkan, A.H. (2013). “Afyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Ile Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12, 1-8.
  • Günay, M. (2010). “Üniversite Hastanelerinin 2008 Yılı Verimlilik Ve Etkinlik Analizi” Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Harrison, J.P. ve Meyer, S. (2014). “Measuring Efficiency among US Federal Hospitals”, Health Care Manager, 33 (2), 117-127.
  • Hofmarcher, M.M., Paterson, I. ve Riedel, M. (2002). “Measuring Hospital Efficiency in Austria -a DEA Approach”, Health Care Management Science, 5, 7-14.
  • Hosseini, S.E., Ebrahimipour, H., Badiee, S., Haghighi, H., Mahmoudian, P. ve Vafaee-Najar, A. (2016). “Performance Evaluation of Mashhad University of Medical Sciences ’ Hospitals During 2006-2011 : Application of Pabon Lasso Model”, Jentashapir J Health Res., 7 (4), 1-6. doi: 10.17795/jjhr-33517.
  • Irmak, E.D. (2014). “Sivas İlindeki Devlet Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Teknik Etkinliğinin Belirlenmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2014.
  • İskender, A. (2005). “Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi Ile Sivas İzzettin Keykavus Hastanesi, Sivas SSK Hastanesi ve C.Ü. Uygulama ve Araştırma Hastanesi Üzerine Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Kar, İ. ve Demireli, E. (2021). “Veri Zarflama Analizi Ile Etkinlik Ölçümü : İzmir İli Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13 (24), 122-136.
  • Karahan,A. ve Özgür, E. (2011). “Hastanelerde Performans Yönetim Sistemi ve Veri Zarflama Analizi”. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2015). “Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi”, Siyasal Kitapevi 4. Baskı. Ankara. Keskin, H.İ. (2018). “Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Kamu Hastanelerinin Etkinliği”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 38, 124-150.
  • Khan, A.M.R., Prasad, P.N. ve Rajamanoharane, S.W. (2012). “Service Quality Performance Measurement Management in Corporate Hospitals Using Analytical Hierarchy Process”, International Journal of Manufacturing Technology and Management, 26 (1/2/3/4), 196-212.
  • Khushalani, J. ve Ozcan, Y.A.( 2017). “Are Hospitals Producing Quality Care Efficiently? An Analysis Using Dynamic Network Data Envelopment Analysis (DEA)”, Socio-Economic Planning Sciences, 60, 15-23.
  • Kocakoç, İ.D. (2003). “Veri Zarflama Analizi’ndeki Ağırlık Kısıtlamalarının Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanımı”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18 (2), 1-12.
  • Kutlar, A. ve Salamov, F. (2016a). “Azerbaycan Hastanelerinin Etkinliği Değişiminin İncelenmesi: Malmquist Endeksi Uygulması”, Sakarya İktisat Dergisi, 5 (1), 18-33.
  • Kutlar, A. ve Salamov, F. (2016b). “Azerbaycan Kamu Hastanelerinin Etkinliğinin VZA Uygulaması Ile Değerlendirilmesi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 31, 1-17.
  • Langaber, J. ve Mikhail, J. (2018). “Performance Improvement in Hospitals and Health Systems Performance Improvement in Hospitals and Health Systems:Managing Analytics and Quality in Healthcare”, Second Edition, CRC Press, U.S.
  • Liao, H., Mi, X., Yu, Q. ve Luo, L. (2019). “Hospital Performance Evaluation by a Hesitant Fuzzy Linguistic Best Worst Method with Inconsistency Repairing”, Journal of Cleaner Production, 232, 657-671, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.05.308.
  • Liu, P. (2009). “Multi-Attribute Decision-Making Method Research Based on İnterval Vague Set and TOPSIS Method”, Technological and Economic Development of Economy, 15 (3), 453-463.
  • Mehrtak, M., Yusefzadeh, H. ve Jaafaripooyan, E. (2014). “Pabon Lasso and Data Envelopment Analysis : A Complementary Approach to Hospital Performance Measurement”, Global Journal of Health Science, 6 (4), 108-116.
  • Mujasi, P., Asbu, Az. ve Puing-Junoy, P. (2016). “How Efficient Are Referral Hospitals in Uganda ? A Data Envelopment Analysis and Tobit Regression Approach”, BMC Health Services Research, 16;230 1-14. doi: 10.1186/s12913-016-1472-9.
  • Mut, S., Kutlu, G. ve Turgut, M. (2019). “Türkiye’de Sağlık Alanlarında Veri Zarflama Analizi Yöntemi Kullanılarak Yapılan Makalelerin İncelenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22 (1), 207-244.
  • Naveh, E. ve Stern, Z. (2005). “How Quality Improvement Programs Can Affect General Hospital Performance”, International Journal of Health Care Quality Assurance, 18 (4), 249-270.
  • Öksüzkaya, M. (2017). “Sağlık Sektöründe Bölgeler Arası Etkinliğin İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (10), 280-300.
  • Ömürbek, N. ve Şimşek, A. (2014). “Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri İle Online Alışveriş Site Seçimi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırma Dergisi, 22, 306-327.
  • Önder, G. ve Önder, E. (2018). “Analitik Hiyerarsi Süreci, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri”, Dora Basım 3. Baskı, Bursa.
  • Özcan, Y. A. (2014). “International Series in Operations Research & Management Science Health Care Benchmarking and Performance Evaluation An Assessment Using Data Envelopment Analysis (DEA)”, USA: Springer International Publishing.
  • Özdoğan, S., Yıldızbaşı, A. ve Rouyendegh, B.D. (2020). “Performance Evaluation of Municipal Services with Fuzzy Multi ‑ Criteria Decision Making Approaches : A Case Study from Turkey”, SN Applied Sciences, 2 (6), 1-12, https://doi.org/10.1007/s42452-020-2843-8.
  • Öztürk, S.P. (2010). “OECD Ülkelerinde AR-GE Etkinliklerinin VZA/AHP Sıralı Metodu İle Belirlenmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Pakdil, F., Akgül, S., Doruk, T.Ç. ve Keçeci, B. (2010). “Kurumsal Performans Yönetiminde Veri Zarflama Analizi Sonuçlarının Kullanımı: Üniversite Hastaneleri Karşılaştırması.” II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, Antalya.
  • Rahimi, H., Khammar-Nia, M., Kavosi, Z ve Marzieh E. (2014). “Indicators of Hospital Performance Evaluation : A Systematic Review”, International Journal of Hospital Research, 3 (4), 199-208.
  • Ramanathan, R. (2006). “Data Envelopment Analysis for Weight Derivation and Aggregation in the Analytic Hierarchy Process”, Computers and Operations Research, 33 (5), 1289-1307.
  • Resmi Gazete (RG). (2005). “Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Kurumsal Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi” Sayı: 55995.
  • Resmi Gazete (RG). (2014). “Kamu Hastane Birlikleri Verimlilik Değerlendirme Yönetmeliği”, Tarih ve Sayı: 10.12.2014/ 29201.
  • Resmi Gazete (RG). 2011. “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, 663 KHK.
  • Rouyendegh B.D (B. Erdebilli), Oztekin, A., Ekong, J. ve Dag, A. ( 2020). “A Data Scientific Approach to Measure Hospital Productivity Data Science and Productivity Analytics”, International Series in Operations Research & Management Science, 290, 337-358, https://doi.org/10.1007/978-3-030-43384-0_12
  • Rouyendegh, B.D. (2011). “Selecting the High - Performing Departments within Universities Applying the Fuzzy MADM Methods”, Scientific Research and Essays, 6 (13), 2646-2654.
  • Rouyendegh, B.D., Öztekin, A., Ekong, J. ve Dağ, A. (2016). “Measuring the Efficiency of Hospitals: A Fully-Ranking DEA–FAHP Approach”, Annals of Operations Research, 1-18.
  • Royendegh, B.D. ve EroL, S. (2009). “A DEA – ANP Hybrid Algorithm Approach to Evaluate a University’s Performance”, International Journal of Basic & Applied Sciences, 9 (10), 115-129.
  • Saaty, T.L. (1990). “How to Make Decision: The Analystical Hierarchy Process”, Eoropean Journal of Operation Research, 48, 9-26.
  • Saaty, T.L. (2001). “Deriving The AHP 1-9 Scale From First Principle”, In 6th ISAHP 2-4 August Berne, Switzerland.
  • Saaty, T.L. (2008). “Decision Making with the Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Services Sciences, 1 (1), 83, http://www.inderscience.com/link.php?id=17590.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). (2016). “Kamu Hastaneleri Rapor Bülteni”, Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstatistik, Analiz ve Raporlama Daire Başkanlığı.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). 2020. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019 Haber Bülteni.
  • Selamzade, F. (2021). “Türkiye’de 1992 - 1994 ve 2006 - 2008 Yılları Arasında Kurulmuş Devlet Üniversitelerinin Etkinlik Analizi : VZA ve Tobit Analizi Uygulaması”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (2), 1000-1021.
  • Sharma, P.S., Eden, K.B., Guise, J-M., Jimison, H.B. ve Dolan, J.G. (2011). “Subjective Risk vs. Objective Risk Can Lead to Different Post-Cesarean Birth Decisions Based on Multiattribute Modeling”. Journal of Clinical Epidemiology, 64 (1), 67-78. doi:10.1016/j.jclinepi.2010.02.011.
  • Sherman, H.D. ve Zhu, J. (2006). “Service Productivity Management Improving Service Performance Using Data Envelopment Analysis (DEA)”, Springer Science&Business Media, Newyork.
  • Subaşı, H. (2011). “Çok Kriterli Karar Vermede Kullanılan TOPSIS ve AHP Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
  • Suner, A., Çelikoğlu, C.C., Dicle, O. ve Sökmen, S. (2012). “Sequential Decision Tree Using the Analytic Hierarchy Process for Decision Support in Rectal Cancer”, Artificial Intelligence in Medicine, 56 (1), 59-68.
  • Şahin, I., Özcan, Y.A. ve Özgen, H. (2011). “Assessment of Hospital Efficiency Under Health Transformation Program in Turkey”, Central European Journal of Operations Research ,19, 19-37.
  • Şahin, İ. (1999). “Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”, Amme İdaresi Dergisi, 32 (2), 123-145.
  • Şahin, İ. (2008). “Sağlık Bakanlığı Genel Hastaneleri ve Sağlık Bakanlığına Devredilen SSK Genel Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11 (1), 1-48.
  • Şenel, T. ve Gümüştekin, S. (2015). “Samsun’daki Hastanelerin Etkinliklerinin Değerlendirilmesinde Veri Zarflama Analizi Kullanılması”, IAAOJ, 3, 53-60.
  • Şenol, O. (2017). “Veri Zarflama Analiziyle Kamu Hastaneleri Birliklerinde Verimlilik Analizi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • Taghipour, S., Banjevic, D. ve Jardine, A.K.S. (2011). “Prioritization of Medical Equipment For Maintenance Decisions”, Journal of the Operational Research Society, 62 (9), 1666–1687. doi:10.1057/jors.2010.106.
  • Taşkaya, S. (2020). “Türkiye’deki Eğitim ve Araştırma Hastanelerinin Verimliliğinin Pabon Lasso ve Veri Zarflama Analizleri İle Belirlenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23 (2), 247-260.
  • Temür, Y. ve Bakırcı, F. (2008). “Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, 10 (3), 261-282.
  • Tengilimoğlu, D., Akbolat ve M. Işık, O. (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Timor, M. (2011), Analitik Hiyerarşi Prosesi, Türkmenevi Kitabevi, İstanbul
  • Tripathi, C.B., Kumar, R., Sharma, R.C. ve Agarwal, R. (2016). “Assessment of Performance of Services in a Tertiary Care Neuropsychiatric Institute Using Pabon Lasso Model”, Asian Journal of Medical, 7 (6), 69-74.
  • Tsai, H-Y., Chang, C-W. ve Lin, H-L. (2010). “Fuzzy Hierarchy Sensitive with Delphi Method to Evaluate Hospital Organization Performance”, Expert Systems with Applications, 37 (8), 5533-5541.
  • TUİK. (2019). “Sağlık Harcamaları İstatistikleri”. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2019-33659#:~:text=TÜİK Kurumsal&text.
  • Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK). (2016). “Verimlilik Karne Uygulaması Gösterge Kartları RV-05-2”, İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı.
  • Uçkun, N. ve Şahin, Ü. (2016). “Kamu Hastaneleri Birlikleri Verimlilik Değerlendirmesinde Verimlilik Karnesi Uygulaması”, International Journal of Social Science and Education Research, 2 (1), 370-383.
  • Vargas, L.G. (1990). “An Overview of the Analytical Hierarchy Process and Its Applications”, Europeon Journal of Operational Research, 48, 2-4.
  • Whiting, D.R., Guariguata, L., Weil, C. ve Shaw, J. (2011). “IDF Diabetes Atlas: Global Estimates of the Prevalence of Diabetes for 2011 and 2030”, Diabetes Research and Clinical Practice, 94(3): 311–21. http://dx.doi.org/10.1016/j.diabres.2011.10.029.
  • World Health Organization (WHO) (2003). “Health Evidence Network Report How Can Hospital Performance Be Measured and Monitored ?”, World Health Organization Europe. http://www.euro.who.int/.
  • Wu, C-R., Lin, C-T. ve Chen, H-C. (2007). “Optimal Selection of Location for Taiwanese Nursing Home to Ensure a Competitive Advantage by Using the Analytic Hierarchy Process”, Building and Environment, 42, 1431-1444.
  • Yeşilyurt, M.E. ve Yeşilyurt, F. (2007). “Poli̇kli̇ni̇k ve Doğum Hi̇zmeti̇ Veren Hastanelerde Gi̇rdi̇ Tıkanıklığı ve Aylak Gi̇rdi̇ler”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(Ocak-Haziran), 127-140.
  • Yıldırım, H.H. ve Yıldırım, T. (2011). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türkiye Sağlık Sektörü”. İmaj Yayınevi 2. Baskı, Ankara.
  • Yılmaz, F. ve Şenel, İ. K. (2019). “Sağlık Kurumlarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Derneği 7(15): 63–88.
  • Yiğit, A. (2019a). “Analysis of Bed Use Performance of Pediatrics Clinics in Turkey”, Journal of Contemporaray Medicine, 9(4): 354–58.
  • Yiğit, A. (2019b). “Türkiye’de Hastane Verimliliğinin Meta Analiz Yöntemiyle Tespit Edilmesine Yönelik Bir Araştırma”, 2. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yaşam Kongresi, Bildiri Sunum Notları, 24-27 Nisan, Burdur.
  • Yiğit, V. (2016). “Bir Üniversite Hastanesinin Tıbbi Bölümlerinin Teknik Verimlilik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(23): 199–214.
  • Yiğit, V. ve Esen, H. (2017). “Pabon Lasso Modeli ve Veri Zarflama Analizi Ile Hastanelerde Performans Ölçümü”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Online Fir: 1–7.
  • Yoluk, M. (2010). “Hastane Performansının Veri Zarflama Analizi(VZA) Yöntemi İle Değerlendirilmesi”,Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezİ, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Zare, H., Tavana, M., Mardani, A., Masoudian, S. ve Saraji, M.K. (2019). “A Hybrid Data Envelopment Analysis and Game Theory Model for Performance Measurement in Healthcare”, Health Care Management Science, 22: 475–88.
  • Zhang, X., Lee, C.K.M. ve Chen, S. (2012). “Supplier Evaluation and Selection: A Hybrid Model Based on DEAHP and ABC”, International Journal of Production Research, 50(7): 1877–89.

PERFORMANCE EVALUATION IN PUBLIC HOSPITALS: DATA ENVELOPMENT ANALYTICAL HIERARCHY PROCESS (DEAHP) AND APPLICATION OF PABON LASSO MODEL (PLM)

Yıl 2022, Sayı: 2, 231 - 250, 29.04.2022

Hatice Esen Vahit Yiğit

https://doi.org/10.51551/verimlilik.897138
Cited By: 3

Öz

Purpose: The aim of the research is to measure the relative technical efficiency levels of public hospitals operating in the Mediterranean Region.


Methodology: In the research, Data Envelopment Analysis (DEA), Analytical Hierarchy Process (AHP) and Pabon Lasso Model (PLM) were used to determine the performance of hospitals. Firstly, Data Envelopment Analysis without weight restrictions, then the weighted Data Envelopment Analysis model obtained by Analytical Hierarchy Process was applied. In the last stage, the Pabon Lasso Model was used to determine the bed usage performance.

Findings: According to DEA model, 34% of hospitals are technically efficient. According to the DEA performed by considering the weights of the inputs and outputs, 12,8% of the hospitals were found to be efficient at the technical level. According to Pabon Lasso Model (PLM), in terms of bed usage performances, 31,9% of the hospitals are located in the most productive region.

Originality: In this study, Data Envelopment Analytical Hierarchy Process (DEAHP) and PLM methods, which are the hybrid method to determine hospital efficiencies, are discussed together. Providing evidence-based information on the performance of hospitals by using hybrid methods presents the originality of the study and it is predicted that it will fill the gap in the literature.

Anahtar Kelimeler

Hospital Performance Pabon Lassso Model Data Envelopment Analytical Hierarchy Process

Kaynakça

  • Amini, A. ve Alinezhad, A. (2017). “Integrating DEA and Group AHP for Efficiency Evaluation and the Identification of the Most Efficient DMU”, International Journal of Supply and Operations Management, 4(4), 318-27.
  • Andersen, P. ve Petersen, N.C. (1993). “A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis”, Management Science, 39 (10), 1261–64.
  • Arancı, A. (2012). “Veri Zarflama Analizi Yöntemi Ile Kars Devlet Hastanesi Polikliniklerinin Performans Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
  • Araújo, C., Barros, C.P. ve Wanke, P. (2014). “Efficiency Determinants and Capacity Issues in Brazilian For-Profit Hospitals”, Health Care Management Science 17 (2), 126–38.
  • Aslan, Ş. ve Mete, M. (2007). “Performans Ölçümünde Veri̇ Zarflama Anali̇zi̇ Yöntemi̇ : Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Doğum Ve Çocuk Hastaneleri̇ Örneği”, İ. Ü. İşletme Fakültesi Dergisi 36 (1), 44-63.
  • Atmaca, E., Turan, F., Kartal, G. ve Çiğdem, E.S. (2012). “Ankara İli Özel Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi 16 (2), 135-153.
  • Aydın, Ö., Öznehir, S. ve Akçalı, E. (2009). “Ankara İçin Optimal Hastane Yeri Seçiminin Analitik Hiyararşi Süreci İle Modellenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 69-86.
  • Ayna, R. (2018). “İzmir’deki Ortaöğretim Kurumlarının Veri Zarflama Analizi ve Analitik Hiyerarşi Süreci Bütünleşik Yönetimi (VZAHP) İle Etkinliklerinin Değerlendirilmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Aytekin, S. (2011). “Yatak İşgal Oranı Düşük Olan Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin Performans Ölçümü:Bir Veri Zarflama Analiz Uygulaması”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1, 113-138.
  • Bahadori, M., Izadi, A.H., Ghardashi, F., Ravangard, R. ve Hosseini, S.M. (2016). “The Evaluation of Hospital Performance in Iran: A Systematic Review Article”, Iran J Public Health, 45 (7), 855-866.
  • Bakırer, A. (2016). “663 Sayılı KHK’nin Devlet Hastanelerinin Verimliliklerine Olan Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Bal, V. ve Bilge, H. (2013). “Eğitim Ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (2), 1-14.
  • Balkan, D. (2021). “Comparative Study of Affiliated and Non-Affiliated Hospitals : DEA Based Analysis in Turkey”, American Journal of Public Health Research, 9 (4), 120-129.
  • Bayraktutan ve Y., Pehlivanoğlu, F. (2012). “Sağlık İşletmelerinde Etkinlik Analizi: Kocaeli Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 127-162.
  • Berk, E. ve Çerçioğlu, H. 2(019). “The Productive Efficiency of the Turkish Health Care Sector Based on Provincial Panel Data”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (2), 929-943.
  • Beşak, Y. (2015). “Kamu Hastaneleri Birliğinde Maliyet Performans Analizi Ve Bunun Etkinlik Verimlilik Çerçevesinde İncelenmesi: İstanbul Bakırköy’de Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Beylik, U. (2009). “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Karlılık-Verimlilik Analizleri ve Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Beylik, U., Kayral İ. H. ve Naldöken, Ü. (2015). “Sağlık Hi̇zmet Etki̇nli̇ği̇ Açısından Kamu Hastane Bi̇rli̇kleri̇ Performans Anali̇zi̇”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39 (2), 203-224.
  • Bowen, W.M. (1990). “Subjective Judgements And Data Envelopment AAnalysis in Site Selection”, Computers, Environment and Urban Systems, 14 (2), 133-144.
  • Clement, J.P., Valdmanis, V.G., Bazzoli, G.J., Zhao, M. ve Chukmaitov, A. (2008). “Is More Better ? An Analysis of Hospital Outcomes and Efficiency with a DEA Model of Output Congestion”, Health Care Management Science, 11, 67-77.
  • Cooper, W.W., Seiford, L.M. ve Zhu, J. (2011). “Handbook on Data Envelopment Analysis Handbook on Data Envelopment Analysis”, Spinger.
  • Çakmak, M. (2006). “Kamu Hastane Yönetiminde Etkinliğin Ölçülmesi: Kadın Doğum Hastaneleri Örneği”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Çalışkan, H. (2020). “Kamu Hastane Birliklerinin Verimlilik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Verimlilik Dergisi, 2, 157-178.
  • Çalışkan, S. ve Girginer, N. (2016). “Türkiye’deki Hastanelerin Performanslarının Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, EconWorld ImperialCollege Proceedings, 10-12 Ağustos, Londra.
  • Çelikbilek, Y. (2018). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları İle”. 1. Baskı. Editör: Muhlis Özdemir, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Çınaroğlu, S. (2018). “Eğitim ve Araştırma Hastanesi Olan ve Olmayan Hastanelerin Teknik Verimliliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Karşılaştırılması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21 (2), 179-198.
  • Davoud, A., Mohammad, P., Issac, B., Hossein, A., Sadeghi, G. ve Salarikhah, E. (2014). “Contemporary Use Of Hospital Efficiency Indicators to Evaluate Hospital Performance Using The Pabon Lasso Model”, European Journal Of Business and Social Sciences, 3 (2), 1-8.
  • Demir, Ö., Diğer, H. ve Taşar, S.A. (2019). “Sağlık Kurumlarında Finansal Performans Ölçümü: İl ve İlçe Devlet Hastaneleri Üzerine Bir Örnek”, Sağlık Yönetimi Dergisi, 3 (2), 1-15.
  • Doğan, N.Ö. ve Gencan, S. (2014). “VZA/AHP Bütünleşi̇kYöntemi̇ İle Performans Ölçümü : Ankara’daki̇ Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Uygulama”, Gazi Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 88-112.
  • Dokumacı, T.R. (2017). “Üni̇versi̇te Eği̇ti̇m Uygulama Araştırma Hastaneleri̇nde Veri̇ Zarflama Anali̇zi̇ Yöntemi̇ İle Fi̇nansal Performans Ölçümü”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • Erol, E. ve Güneş, İ. (2014). “Türkiye’de İlllerin Sağlık Etkinliklerinin Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi,s 6 (2), 1-19.
  • Esen H. ve Yiğit V. (2021). “Yoğun Bakım Yatak Kullanım Verimliliğinin Pabon Lasso Modeli İle Değerlendirilmesi”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (2), 1138-1350.
  • Esen, H. ve Yiğit, V. (2019). “Kamu Hastanelerinde Verimlilik Ölçümü: Akdenġz Bölgesi Örneği”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6 (7), 133-44.
  • Ferrier, G.D., Rosko, M.D. ve Valdmanis, V.G. (2006). “Analysis of Uncompensated Hospital Care Using a DEA Model of Output Congestion”, Health Care Management Science, 9, 181-188.
  • Gencan, S. (2014). “Hastanelerin Performansının Veri Zarflama Analizi/Analitik Hiyerarşi Prosesi Bütünleşik Yöntemi Kullanarak Değerlendirilmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
  • Glickman, S.W., Baggett, K.A., Krubert, C.G., Peterson, E.D. ve Schulman, K.A. (2007). “Promoting Quality: The Health-Care Organization from a Management Perspective”, International Journal for Quality in Health Care, 19 (6), 341-348.
  • Goshtasebi, A., Vadaninia M., Gorgipour, R., Samanpour, A., Maftoon, F., Farzadi, F. ve Ahmadi, F. (2009). “Assessing Hospital Performance by the Pabon Lasso Model”, İranian J Publ Health, 38 (2), 119-124.
  • Gök, M. Ş. (2012). “Veri Zarflama Analizi İle Türkiye Hastanelerinin Verimlilik Değerlendirmesi”, Yayımlanmış Doktora Tezi, Gebze Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
  • Güçlü, A. (1999). “Türk Silahlı Kuvvetleri Hastanelerinde Teknik Verimlilik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Yayımlanmış Doktora Tezi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gülcü, A. (2004). “Özel Hastanelerin 1998-1999 Yıllarına Ait Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi”, Verimlilik Dergisi, 3, 49-88.
  • Gülcü, A. ve Tutar, H. (2004). “Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle SSK Hastanelerinde Görece Verimlilik Analizi: Yönetim ve Organizasyon İlkeleri Açısından Bir Değerlendirme”, Verimlilik Dergisi, 1, 51-82.
  • Gülcü, A., Özkan, Ş. ve Tutar, H. (2004). “Devlet Hastanelerinin 1998 2001 Yılları Arası Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi Yönetim Ve Organizasyon İlkeleri Açısından Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (4), 397-421.
  • Gülsevin, G. ve Türkan, A.H. (2013). “Afyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi Ile Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12, 1-8.
  • Günay, M. (2010). “Üniversite Hastanelerinin 2008 Yılı Verimlilik Ve Etkinlik Analizi” Cumhuriyet Üniversitesi, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Harrison, J.P. ve Meyer, S. (2014). “Measuring Efficiency among US Federal Hospitals”, Health Care Manager, 33 (2), 117-127.
  • Hofmarcher, M.M., Paterson, I. ve Riedel, M. (2002). “Measuring Hospital Efficiency in Austria -a DEA Approach”, Health Care Management Science, 5, 7-14.
  • Hosseini, S.E., Ebrahimipour, H., Badiee, S., Haghighi, H., Mahmoudian, P. ve Vafaee-Najar, A. (2016). “Performance Evaluation of Mashhad University of Medical Sciences ’ Hospitals During 2006-2011 : Application of Pabon Lasso Model”, Jentashapir J Health Res., 7 (4), 1-6. doi: 10.17795/jjhr-33517.
  • Irmak, E.D. (2014). “Sivas İlindeki Devlet Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Teknik Etkinliğinin Belirlenmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2014.
  • İskender, A. (2005). “Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi Ile Sivas İzzettin Keykavus Hastanesi, Sivas SSK Hastanesi ve C.Ü. Uygulama ve Araştırma Hastanesi Üzerine Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
  • Kar, İ. ve Demireli, E. (2021). “Veri Zarflama Analizi Ile Etkinlik Ölçümü : İzmir İli Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13 (24), 122-136.
  • Karahan,A. ve Özgür, E. (2011). “Hastanelerde Performans Yönetim Sistemi ve Veri Zarflama Analizi”. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2015). “Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi”, Siyasal Kitapevi 4. Baskı. Ankara. Keskin, H.İ. (2018). “Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı ve Kamu Hastanelerinin Etkinliği”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 38, 124-150.
  • Khan, A.M.R., Prasad, P.N. ve Rajamanoharane, S.W. (2012). “Service Quality Performance Measurement Management in Corporate Hospitals Using Analytical Hierarchy Process”, International Journal of Manufacturing Technology and Management, 26 (1/2/3/4), 196-212.
  • Khushalani, J. ve Ozcan, Y.A.( 2017). “Are Hospitals Producing Quality Care Efficiently? An Analysis Using Dynamic Network Data Envelopment Analysis (DEA)”, Socio-Economic Planning Sciences, 60, 15-23.
  • Kocakoç, İ.D. (2003). “Veri Zarflama Analizi’ndeki Ağırlık Kısıtlamalarının Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanımı”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18 (2), 1-12.
  • Kutlar, A. ve Salamov, F. (2016a). “Azerbaycan Hastanelerinin Etkinliği Değişiminin İncelenmesi: Malmquist Endeksi Uygulması”, Sakarya İktisat Dergisi, 5 (1), 18-33.
  • Kutlar, A. ve Salamov, F. (2016b). “Azerbaycan Kamu Hastanelerinin Etkinliğinin VZA Uygulaması Ile Değerlendirilmesi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 31, 1-17.
  • Langaber, J. ve Mikhail, J. (2018). “Performance Improvement in Hospitals and Health Systems Performance Improvement in Hospitals and Health Systems:Managing Analytics and Quality in Healthcare”, Second Edition, CRC Press, U.S.
  • Liao, H., Mi, X., Yu, Q. ve Luo, L. (2019). “Hospital Performance Evaluation by a Hesitant Fuzzy Linguistic Best Worst Method with Inconsistency Repairing”, Journal of Cleaner Production, 232, 657-671, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.05.308.
  • Liu, P. (2009). “Multi-Attribute Decision-Making Method Research Based on İnterval Vague Set and TOPSIS Method”, Technological and Economic Development of Economy, 15 (3), 453-463.
  • Mehrtak, M., Yusefzadeh, H. ve Jaafaripooyan, E. (2014). “Pabon Lasso and Data Envelopment Analysis : A Complementary Approach to Hospital Performance Measurement”, Global Journal of Health Science, 6 (4), 108-116.
  • Mujasi, P., Asbu, Az. ve Puing-Junoy, P. (2016). “How Efficient Are Referral Hospitals in Uganda ? A Data Envelopment Analysis and Tobit Regression Approach”, BMC Health Services Research, 16;230 1-14. doi: 10.1186/s12913-016-1472-9.
  • Mut, S., Kutlu, G. ve Turgut, M. (2019). “Türkiye’de Sağlık Alanlarında Veri Zarflama Analizi Yöntemi Kullanılarak Yapılan Makalelerin İncelenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22 (1), 207-244.
  • Naveh, E. ve Stern, Z. (2005). “How Quality Improvement Programs Can Affect General Hospital Performance”, International Journal of Health Care Quality Assurance, 18 (4), 249-270.
  • Öksüzkaya, M. (2017). “Sağlık Sektöründe Bölgeler Arası Etkinliğin İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (10), 280-300.
  • Ömürbek, N. ve Şimşek, A. (2014). “Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri İle Online Alışveriş Site Seçimi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırma Dergisi, 22, 306-327.
  • Önder, G. ve Önder, E. (2018). “Analitik Hiyerarsi Süreci, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri”, Dora Basım 3. Baskı, Bursa.
  • Özcan, Y. A. (2014). “International Series in Operations Research & Management Science Health Care Benchmarking and Performance Evaluation An Assessment Using Data Envelopment Analysis (DEA)”, USA: Springer International Publishing.
  • Özdoğan, S., Yıldızbaşı, A. ve Rouyendegh, B.D. (2020). “Performance Evaluation of Municipal Services with Fuzzy Multi ‑ Criteria Decision Making Approaches : A Case Study from Turkey”, SN Applied Sciences, 2 (6), 1-12, https://doi.org/10.1007/s42452-020-2843-8.
  • Öztürk, S.P. (2010). “OECD Ülkelerinde AR-GE Etkinliklerinin VZA/AHP Sıralı Metodu İle Belirlenmesi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Pakdil, F., Akgül, S., Doruk, T.Ç. ve Keçeci, B. (2010). “Kurumsal Performans Yönetiminde Veri Zarflama Analizi Sonuçlarının Kullanımı: Üniversite Hastaneleri Karşılaştırması.” II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, Antalya.
  • Rahimi, H., Khammar-Nia, M., Kavosi, Z ve Marzieh E. (2014). “Indicators of Hospital Performance Evaluation : A Systematic Review”, International Journal of Hospital Research, 3 (4), 199-208.
  • Ramanathan, R. (2006). “Data Envelopment Analysis for Weight Derivation and Aggregation in the Analytic Hierarchy Process”, Computers and Operations Research, 33 (5), 1289-1307.
  • Resmi Gazete (RG). (2005). “Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumları Kurumsal Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi” Sayı: 55995.
  • Resmi Gazete (RG). (2014). “Kamu Hastane Birlikleri Verimlilik Değerlendirme Yönetmeliği”, Tarih ve Sayı: 10.12.2014/ 29201.
  • Resmi Gazete (RG). 2011. “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, 663 KHK.
  • Rouyendegh B.D (B. Erdebilli), Oztekin, A., Ekong, J. ve Dag, A. ( 2020). “A Data Scientific Approach to Measure Hospital Productivity Data Science and Productivity Analytics”, International Series in Operations Research & Management Science, 290, 337-358, https://doi.org/10.1007/978-3-030-43384-0_12
  • Rouyendegh, B.D. (2011). “Selecting the High - Performing Departments within Universities Applying the Fuzzy MADM Methods”, Scientific Research and Essays, 6 (13), 2646-2654.
  • Rouyendegh, B.D., Öztekin, A., Ekong, J. ve Dağ, A. (2016). “Measuring the Efficiency of Hospitals: A Fully-Ranking DEA–FAHP Approach”, Annals of Operations Research, 1-18.
  • Royendegh, B.D. ve EroL, S. (2009). “A DEA – ANP Hybrid Algorithm Approach to Evaluate a University’s Performance”, International Journal of Basic & Applied Sciences, 9 (10), 115-129.
  • Saaty, T.L. (1990). “How to Make Decision: The Analystical Hierarchy Process”, Eoropean Journal of Operation Research, 48, 9-26.
  • Saaty, T.L. (2001). “Deriving The AHP 1-9 Scale From First Principle”, In 6th ISAHP 2-4 August Berne, Switzerland.
  • Saaty, T.L. (2008). “Decision Making with the Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Services Sciences, 1 (1), 83, http://www.inderscience.com/link.php?id=17590.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). (2016). “Kamu Hastaneleri Rapor Bülteni”, Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstatistik, Analiz ve Raporlama Daire Başkanlığı.
  • Sağlık Bakanlığı (SB). 2020. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019 Haber Bülteni.
  • Selamzade, F. (2021). “Türkiye’de 1992 - 1994 ve 2006 - 2008 Yılları Arasında Kurulmuş Devlet Üniversitelerinin Etkinlik Analizi : VZA ve Tobit Analizi Uygulaması”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (2), 1000-1021.
  • Sharma, P.S., Eden, K.B., Guise, J-M., Jimison, H.B. ve Dolan, J.G. (2011). “Subjective Risk vs. Objective Risk Can Lead to Different Post-Cesarean Birth Decisions Based on Multiattribute Modeling”. Journal of Clinical Epidemiology, 64 (1), 67-78. doi:10.1016/j.jclinepi.2010.02.011.
  • Sherman, H.D. ve Zhu, J. (2006). “Service Productivity Management Improving Service Performance Using Data Envelopment Analysis (DEA)”, Springer Science&Business Media, Newyork.
  • Subaşı, H. (2011). “Çok Kriterli Karar Vermede Kullanılan TOPSIS ve AHP Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
  • Suner, A., Çelikoğlu, C.C., Dicle, O. ve Sökmen, S. (2012). “Sequential Decision Tree Using the Analytic Hierarchy Process for Decision Support in Rectal Cancer”, Artificial Intelligence in Medicine, 56 (1), 59-68.
  • Şahin, I., Özcan, Y.A. ve Özgen, H. (2011). “Assessment of Hospital Efficiency Under Health Transformation Program in Turkey”, Central European Journal of Operations Research ,19, 19-37.
  • Şahin, İ. (1999). “Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”, Amme İdaresi Dergisi, 32 (2), 123-145.
  • Şahin, İ. (2008). “Sağlık Bakanlığı Genel Hastaneleri ve Sağlık Bakanlığına Devredilen SSK Genel Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11 (1), 1-48.
  • Şenel, T. ve Gümüştekin, S. (2015). “Samsun’daki Hastanelerin Etkinliklerinin Değerlendirilmesinde Veri Zarflama Analizi Kullanılması”, IAAOJ, 3, 53-60.
  • Şenol, O. (2017). “Veri Zarflama Analiziyle Kamu Hastaneleri Birliklerinde Verimlilik Analizi”, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • Taghipour, S., Banjevic, D. ve Jardine, A.K.S. (2011). “Prioritization of Medical Equipment For Maintenance Decisions”, Journal of the Operational Research Society, 62 (9), 1666–1687. doi:10.1057/jors.2010.106.
  • Taşkaya, S. (2020). “Türkiye’deki Eğitim ve Araştırma Hastanelerinin Verimliliğinin Pabon Lasso ve Veri Zarflama Analizleri İle Belirlenmesi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23 (2), 247-260.
  • Temür, Y. ve Bakırcı, F. (2008). “Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması”, Afyon Kocatepe Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, 10 (3), 261-282.
  • Tengilimoğlu, D., Akbolat ve M. Işık, O. (2015). Sağlık İşletmeleri Yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • Timor, M. (2011), Analitik Hiyerarşi Prosesi, Türkmenevi Kitabevi, İstanbul
  • Tripathi, C.B., Kumar, R., Sharma, R.C. ve Agarwal, R. (2016). “Assessment of Performance of Services in a Tertiary Care Neuropsychiatric Institute Using Pabon Lasso Model”, Asian Journal of Medical, 7 (6), 69-74.
  • Tsai, H-Y., Chang, C-W. ve Lin, H-L. (2010). “Fuzzy Hierarchy Sensitive with Delphi Method to Evaluate Hospital Organization Performance”, Expert Systems with Applications, 37 (8), 5533-5541.
  • TUİK. (2019). “Sağlık Harcamaları İstatistikleri”. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2019-33659#:~:text=TÜİK Kurumsal&text.
  • Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu (TKHK). (2016). “Verimlilik Karne Uygulaması Gösterge Kartları RV-05-2”, İzleme, Ölçme ve Değerlendirme Kurum Başkan Yardımcılığı Verimlilik ve Kalite Yönetimi Daire Başkanlığı.
  • Uçkun, N. ve Şahin, Ü. (2016). “Kamu Hastaneleri Birlikleri Verimlilik Değerlendirmesinde Verimlilik Karnesi Uygulaması”, International Journal of Social Science and Education Research, 2 (1), 370-383.
  • Vargas, L.G. (1990). “An Overview of the Analytical Hierarchy Process and Its Applications”, Europeon Journal of Operational Research, 48, 2-4.
  • Whiting, D.R., Guariguata, L., Weil, C. ve Shaw, J. (2011). “IDF Diabetes Atlas: Global Estimates of the Prevalence of Diabetes for 2011 and 2030”, Diabetes Research and Clinical Practice, 94(3): 311–21. http://dx.doi.org/10.1016/j.diabres.2011.10.029.
  • World Health Organization (WHO) (2003). “Health Evidence Network Report How Can Hospital Performance Be Measured and Monitored ?”, World Health Organization Europe. http://www.euro.who.int/.
  • Wu, C-R., Lin, C-T. ve Chen, H-C. (2007). “Optimal Selection of Location for Taiwanese Nursing Home to Ensure a Competitive Advantage by Using the Analytic Hierarchy Process”, Building and Environment, 42, 1431-1444.
  • Yeşilyurt, M.E. ve Yeşilyurt, F. (2007). “Poli̇kli̇ni̇k ve Doğum Hi̇zmeti̇ Veren Hastanelerde Gi̇rdi̇ Tıkanıklığı ve Aylak Gi̇rdi̇ler”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(Ocak-Haziran), 127-140.
  • Yıldırım, H.H. ve Yıldırım, T. (2011). “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türkiye Sağlık Sektörü”. İmaj Yayınevi 2. Baskı, Ankara.
  • Yılmaz, F. ve Şenel, İ. K. (2019). “Sağlık Kurumlarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Sosyal Güvenlik Derneği 7(15): 63–88.
  • Yiğit, A. (2019a). “Analysis of Bed Use Performance of Pediatrics Clinics in Turkey”, Journal of Contemporaray Medicine, 9(4): 354–58.
  • Yiğit, A. (2019b). “Türkiye’de Hastane Verimliliğinin Meta Analiz Yöntemiyle Tespit Edilmesine Yönelik Bir Araştırma”, 2. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yaşam Kongresi, Bildiri Sunum Notları, 24-27 Nisan, Burdur.
  • Yiğit, V. (2016). “Bir Üniversite Hastanesinin Tıbbi Bölümlerinin Teknik Verimlilik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(23): 199–214.
  • Yiğit, V. ve Esen, H. (2017). “Pabon Lasso Modeli ve Veri Zarflama Analizi Ile Hastanelerde Performans Ölçümü”, SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Online Fir: 1–7.
  • Yoluk, M. (2010). “Hastane Performansının Veri Zarflama Analizi(VZA) Yöntemi İle Değerlendirilmesi”,Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezİ, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Zare, H., Tavana, M., Mardani, A., Masoudian, S. ve Saraji, M.K. (2019). “A Hybrid Data Envelopment Analysis and Game Theory Model for Performance Measurement in Healthcare”, Health Care Management Science, 22: 475–88.
  • Zhang, X., Lee, C.K.M. ve Chen, S. (2012). “Supplier Evaluation and Selection: A Hybrid Model Based on DEAHP and ABC”, International Journal of Production Research, 50(7): 1877–89.
Toplam 119 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hatice Esen 0000-0003-1164-9086

Vahit Yiğit 0000-0002-9805-8504

Yayımlanma Tarihi 29 Nisan 2022
Gönderilme Tarihi 15 Mart 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Esen, H., & Yiğit, V. (2022). KAMU HASTANELERİNDE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ: VERİ ZARFLAMA ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ (VZAHP) VE PABON LASSO MODELİ (PLM) UYGULAMASI. Verimlilik Dergisi(2), 231-250. https://doi.org/10.51551/verimlilik.897138

Cited By

HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
https://doi.org/10.16953/deusosbil.1339614
Yoğun Bakım Ünitelerinin Etkinliklerinin Değerlendirilmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği
Verimlilik Dergisi
https://doi.org/10.51551/verimlilik.1137264
Şirket Performans Parametreleri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi: BİST-30 Şirketleri Üzerinde Analitik İnceleme
Verimlilik Dergisi
https://doi.org/10.51551/verimlilik.1136897
 Kapak Resmi İndir

                                                                                                          23139       23140           29293

22408  Verimlilik Dergisi Creative Commons Atıf-GayrıTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır.