Halk Sağlığı Bakışıyla Yaşlı İstismarı ve İhmali

Betül Akkaya; Meltem Çöl

doi:10.21763/tjfmpc.1030724

Derleme

Elder Abuse From A Public Health Perspective

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 2, 456 - 464, 20.06.2022

Betül Akkaya Meltem Çöl

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1030724

Öz

The elderly population is growing both in number and proportion within the general population of all countries in the world. The population aging process causes some negative consequences both in the socio-economic field and in the field of health. One of these consequences is elder abuse and neglect. Elder abuse and neglect; which can have devastating individual and societal consequences that require urgent attention from health systems, welfare agencies, policy makers and citizens; It is an important public health problem that is underreported. Elderly abuse causes serious consequences on both mental and physical health, such as pain, injury, death, stress, anxiety, depression, substance abuse, and suicide. Global knowledge on elder abuse and prevention is very limited. To prevent and control elder abuse and neglect; Comprehensive and versatile research on the subject should be planned; necessary legal arrangements should be made; notification systems should be strengthened; services such as guesthouses and hotlines for victims, as well as institutional care services such as nursing homes, should be developed and supervised; services should be carried out in cooperation with multiple disciplines. The elderly, their families, caregivers, professionals who may encounter abuse and neglect should be trained on issues such as recognizing, reporting and preventing abuse and neglect, and services for victims. Practices that will support the elderly, their families and caregivers, such as elderly day care centers and elderly-friendly environments, should be expanded and developed throughout the country. In addition, the national action plans on aging should be updated and the necessary activities for the targets should be implemented immediately.

Anahtar Kelimeler

elder abuse, aged, violence, aging

Proje Numarası

Kaynakça

1. World Health Organization. Ageing and health. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
2. Grundy EM, Murphy M. Population ageing in Europe. Michel Jean-Pierre, Beattie B Lynn, Martin Finbarr C, Walst Jeremy D, Ed Oxford Textb Geriatr Med. 2017;3:11-18.
3. TÜİK. İstatistiklerle Yaşlılar, 2019. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2019-33712.
4. Spijker J, MacInnes J. Population ageing: the timebomb that isn’t? BMJ Br Med J. 2013;347:f6598. doi:10.1136/bmj.f6598
5. Akdemir N. Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg. 2008;15(1):68-75.
6. Hazrati M, Mashayekh M, Sharifi N, Motalebi SA. Screening for domestic abuse and its relationship with demographic variables among elderly individuals referred to primary health care centers of Shiraz in 2018. BMC Geriatr. 2020;20(1):1-8.
7. World Health Organization. Elder abuse. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/elder-abuse.
8. Pillemer K, Burnes D, Riffin C, Lachs MS. Elder Abuse: Global Situation, Risk Factors, and Prevention Strategies. Gerontologist. 2016;56 Suppl 2(Suppl 2):S194-205. doi:10.1093/geront/gnw004
9. Santos F da S, de Lima Saintrain MV, de Souza Vieira LJE, Gomes Marques Sampaio E. Characterization and Prevalence of Elder Abuse in Brazil. J Interpers Violence. 2018;36(7-8):NP3803-NP3819. doi:10.1177/0886260518781806
10. Hamby S, Smith A, Mitchell K, Turner H. Poly-victimization and resilience portfolios: Trends in violence research that can enhance the understanding and prevention of elder abuse. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):217-234.
11. United Nations. World Elder Abuse Awareness Day | United Nations. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://www.un.org/en/observances/elder-abuse-awareness-day/.
12. Joosten M, Vrantsidis F. Understanding elder abuse: a scoping study. Published online 2017:6-19. doi:https://doi.org/APO-112716
13. Fraga Dominguez S, Storey JE, Glorney E. Help-seeking behavior in victims of elder abuse: A systematic review. Trauma, Violence, Abus. 2021;22(3):466-480.
14. WHO. World Report on Ageing and Health. World Health Organization.2015.P74-172.
15. Centers for Disease Control and Prevention. Preventing Elder Abuse |Violence Prevention|Injury Center|CDC. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://www.cdc.gov/violenceprevention/elderabuse/fastfact.html.
16. Wang XM, Brisbin S, Loo T, Straus S. Elder abuse: an approach to identification, assessment and intervention. Can Med Assoc J. 2015;187(8):575 LP - 581. doi:10.1503/cmaj.141329
17. Dyer CB, Connolly M-T, McFeeley P. The clinical and medical forensics of elder abuse and neglect. In: Elder Mistreatment: Abuse, Neglect, and Exploitation in an Aging America. National Academies Press (US); 2003:358-359.
18. Yaffe MJ, Tazkarji B. Understanding elder abuse in family practice. Can Fam Physician. 2012;58(12):1336 LP - 1340.
19. Lachs, Mark S., and Karl Pillemer. Elder abuse. The Lancet 364.9441.2004; 1263-1272.
20. Beach SR, Carpenter CR, Rosen T, Sharps P, Gelles R. Screening and detection of elder abuse: Research opportunities and lessons learned from emergency geriatric care, intimate partner violence, and child abuse. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):185-216. doi:10.1080/08946566.2016.1229241
21. World Health Organization. Elder abuse. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. https://www.who.int/health-topics/elder-abuse#tab=tab_1.
22. Yon Y, Mikton CR, Gassoumis ZD, Wilber KH. Elder abuse prevalence in community settings: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob Heal. 2017;5(2):e147-e156. doi:10.1016/S2214-109X(17)30006-2
23. Yon Y, Ramiro-Gonzalez M, Mikton CR, Huber M, Sethi D. The prevalence of elder abuse in institutional settings: a systematic review and meta-analysis. Eur J Public Health. 2019;29(1):58-67. doi:10.1093/eurpub/cky093
24. Acierno R, Hernandez MA, Amstadter AB, et al. Prevalence and correlates of emotional, physical, sexual, and financial abuse and potential neglect in the United States: the National Elder Mistreatment Study. Am J Public Health. 2010;100(2):292-297. doi:10.2105/AJPH.2009.163089
25. Rosay AB, Mulford CF. Prevalence estimates and correlates of elder abuse in the United States: The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey. J Elder Abuse Negl. 2017;29(1):1-14. doi:10.1080/08946566.2016.1249817
26. Williams JL, Racette EH, Hernandez-Tejada MA, Acierno R. Prevalence of Elder Polyvictimization in the United States: Data From the National Elder Mistreatment Study. J Interpers Violence. 2017;35(21-22):4517-4532. doi:10.1177/0886260517715604
27. Wainer J, Owada K, Lowndes G, and Darzins P (2011) Diversity and Financial Elder Abuse in Victoria. Protecting Elders’ Assets Study. Monash University. Eastern Health Clinical School, Melbourne. Erişim Tarihi: 26 Aralık 2021. https://library.bsl.org.au/jspui/bitstream/1/2388/1/Diversity_and_financial_elder_abuse.pdf
28. Arun Ö. Senex İzleme, (2021). Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi: Eylül Ayı Raporu. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.p 1-4
29. Cevik C, Ozdemir R, Koran N, Agın A. Prevalence and risk factors for elder abuse: A community-based cross-sectional study from North West Turkey. Curr Psychol. Published online 2021. doi:10.1007/s12144-021-01423-1
30. Ergin F. 'Aydın merkezinde yaşlı istismar/ihmal prevalansı ve ilişkili faktörler.' In: 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. ; 2012:1079-1081.
31. Turhan S, Güncan F, Ercan M, Erkoyuncu G. Yaşlı İhmali ve İstismarı. Sos Araştırmalar ve Yönetim Derg. 2019;(1):28-43.
32. Artan T. Huzurevinde Kalmakta Olan Yaşlılarda Aile İçi İstismar. Toplum ve Sos Hizmet. 2013;24(2):109-122.
33. Hall JE, Karch DL, Crosby A. Uniform definitions and recommended core data elements for use in elder abuse surveillance. Version 1.0. Published online 2016:14-31.
34. World Health Organization. Older people and COVID-19. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. https://www.who.int/teams/social-determinants-of-health/demographic-change-and-healthy-ageing/covid-19.
35. World Health Organization. Global report on ageism. Geneva: World Health Organization; 2021. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.p XV-55.
36. Makaroun LK, Bachrach RL, Rosland A-M. Elder Abuse in the Time of COVID-19-Increased Risks for Older Adults and Their Caregivers. Am J Geriatr Psychiatry. 2020;28(8):876-880. doi:10.1016/j.jagp.2020.05.017
37. Chang E-S, Levy BR. High Prevalence of Elder Abuse During the COVID-19 Pandemic: Risk and Resilience Factors. Am J Geriatr Psychiatry. 2021;29(11):1152-1159. doi:https://doi.org/10.1016/j.jagp.2021.01.007
38. Du P, Chen Y. Prevalence of elder abuse and victim-related risk factors during the COVID-19 pandemic in China. BMC Public Health. 2021;21(1):1096. doi:10.1186/s12889-021-11175-z
39. Feltner C, Wallace I, Berkman N, et al. Screening for Intimate Partner Violence, Elder Abuse, and Abuse of Vulnerable Adults: Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force. JAMA. 2018;320(16):1688-1701. doi:10.1001/jama.2018.13212
40. Teresi JA, Burnes D, Skowron EA, et al. State of the science on prevention of elder abuse and lessons learned from child abuse and domestic violence prevention: Toward a conceptual framework for research. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):263-300. doi:10.1080/08946566.2016.1240053
41. Perel-Levin S, Organization WH. Discussing screening for elder abuse at primary health care level by Silvia Perel-Levin. Published online 2008:2.
42. Özmete E. Hwalek-Sengstock Yaşlı İstismarı Tarama Testi: Türkçeye uyarlama çalışması. Anatol J Psychiatry/Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17.
43. Başpınar A, Şengelen M, Aslan D. Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Yaşlı Bireylere Yönelik Yaş Ayrımcılığı (Ageism): Kavramsal Çerçeve Ve Önleme Yaklaşımları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg. 5(2):334-345.
44. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü | Şiddete Maruz Kalındığında. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/ksgm/siddete-maruz-kalindiginda/.
45. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 29656 (17.03.2016). Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=21457&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
46. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı | Şiddet Önleme Ve İzleme Merkezleri, 7 Ayda 156 Bin 882 Vatandaşın Yanında Oldu. Erişim tarihi: 9 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/aydin/haberler/siddet-onleme-ve-izleme-merkezleri-7-ayda-156-bin-882-vatandasin-yaninda-oldu/
47. Afyonkarahisar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü | bakan-selcuk-alo-183-whatsapp-ihbar-hatti-vatandaslarimizin-hizmetinde. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/afyonkarahisar/haberler/bakan-selcuk-alo-183-whatsapp-ihbar-hatti-vatandaslarimizin-hizmetinde
48. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (Mülga). Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı.; 2007.P96-101. Erişim Tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.aile.gov.tr/media/33628/turkiyede-yaslilarin-durumu-ve-yaslanma-ulusal-eylem-plani.pdf
49. Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı Ve Uygulama Programı 2015-2020. Sağlık Bakanlığı. Yayın No 960. Ankara 2015.p 7-73.
50. Yaşar N. Yaşlı İstismarı ve İhmali. Sağlık Akad Kastamonu. 2(2):100-111.
51. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Kanun No.2709). Resmi Gazete 17863 (Mükerrer)(9/11/1982). md 17.
52. Türk Ceza Kanunu (Kanun No.5237). Resmi Gazete 25611 ( 12/10/2004). Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

Halk Sağlığı Bakışıyla Yaşlı İstismarı ve İhmali

Yıl 2022, Cilt: 16 Sayı: 2, 456 - 464, 20.06.2022

Betül Akkaya Meltem Çöl

https://doi.org/10.21763/tjfmpc.1030724

Öz

Yaşlı nüfusu, dünyadaki tüm ülkelerin genel nüfusu içinde hem sayı, hem de oran olarak büyümektedir. Nüfus yaşlanması süreci, hem sosyoekonomik alanda, hem de sağlık alanında olumsuz bazı sonuçlara neden olmaktadır. Bu sonuçlardan biri de yaşlı istismarı ve ihmalidir. Yaşlı istismarı ve ihmali; sağlık sistemlerinin, sosyal yardım kurumlarının, politika yapıcıların ve vatandaşların acilen ilgilenmesini gerektiren, yıkıcı bireysel ve toplumsal sonuçları olabilen; yeterince bildirilmeyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Yaşlı istismarı ağrı, yaralanma, ölüm, stres, anksiyete, depresyon, madde bağımlığı, intihar gibi hem ruh sağlığı hem fiziksel sağlık üzerinde ciddi sonuçlara neden olmaktadır. Yaşlı istismarı ve önlenmesi konusunda küresel bilgi birikimi çok sınırlıdır. Yaşlı istismarı ve ihmalini önlemek ve kontrol altına almak için; konu ile ilgili kapsamlı ve çok yönlü araştırmalar planlanmalı; gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı; bildirim sistemleri güçlendirilmeli; mağdurlara yönelik konukevi, yardım hattı gibi hizmetler, ayrıca huzurevleri gibi kurumsal bakım hizmetleri geliştirilmeli ve denetlenmeli; hizmetler birden çok disiplinle iş birliği içinde yürütülmelidir. Yaşlılar, aileleri, bakım veren kişiler, istismar ve ihmalle karşılaşabilecek profesyoneller, istismar ve ihmalin tanınması, bildirimi, önlenmesi, mağdurlara yönelik hizmetler gibi konularda eğitilmelidir. Yaşlı gündüz bakım merkezleri, yaşlı dostu ortamlar gibi yaşlı bireyi, ailesini, bakım vereni destekleyecek uygulamalar ülke geneline yaygınlaştırılmalı ve geliştirilmelidir. Ayrıca yaşlanma ile ilgili ulusal eylem planları güncellenerek, hedeflere yönelik gerekli etkinlikler ivedilikle uygulamaya geçilmelidir.

Anahtar Kelimeler

yaşlı istismarı, yaşlı, şiddet, yaşlanma

Destekleyen Kurum

Proje Numarası

Teşekkür

Kaynakça

1. World Health Organization. Ageing and health. Erişim tarihi: 7 Ekim 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health.
2. Grundy EM, Murphy M. Population ageing in Europe. Michel Jean-Pierre, Beattie B Lynn, Martin Finbarr C, Walst Jeremy D, Ed Oxford Textb Geriatr Med. 2017;3:11-18.
3. TÜİK. İstatistiklerle Yaşlılar, 2019. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2019-33712.
4. Spijker J, MacInnes J. Population ageing: the timebomb that isn’t? BMJ Br Med J. 2013;347:f6598. doi:10.1136/bmj.f6598
5. Akdemir N. Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg. 2008;15(1):68-75.
6. Hazrati M, Mashayekh M, Sharifi N, Motalebi SA. Screening for domestic abuse and its relationship with demographic variables among elderly individuals referred to primary health care centers of Shiraz in 2018. BMC Geriatr. 2020;20(1):1-8.
7. World Health Organization. Elder abuse. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/elder-abuse.
8. Pillemer K, Burnes D, Riffin C, Lachs MS. Elder Abuse: Global Situation, Risk Factors, and Prevention Strategies. Gerontologist. 2016;56 Suppl 2(Suppl 2):S194-205. doi:10.1093/geront/gnw004
9. Santos F da S, de Lima Saintrain MV, de Souza Vieira LJE, Gomes Marques Sampaio E. Characterization and Prevalence of Elder Abuse in Brazil. J Interpers Violence. 2018;36(7-8):NP3803-NP3819. doi:10.1177/0886260518781806
10. Hamby S, Smith A, Mitchell K, Turner H. Poly-victimization and resilience portfolios: Trends in violence research that can enhance the understanding and prevention of elder abuse. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):217-234.
11. United Nations. World Elder Abuse Awareness Day | United Nations. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://www.un.org/en/observances/elder-abuse-awareness-day/.
12. Joosten M, Vrantsidis F. Understanding elder abuse: a scoping study. Published online 2017:6-19. doi:https://doi.org/APO-112716
13. Fraga Dominguez S, Storey JE, Glorney E. Help-seeking behavior in victims of elder abuse: A systematic review. Trauma, Violence, Abus. 2021;22(3):466-480.
14. WHO. World Report on Ageing and Health. World Health Organization.2015.P74-172.
15. Centers for Disease Control and Prevention. Preventing Elder Abuse |Violence Prevention|Injury Center|CDC. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. https://www.cdc.gov/violenceprevention/elderabuse/fastfact.html.
16. Wang XM, Brisbin S, Loo T, Straus S. Elder abuse: an approach to identification, assessment and intervention. Can Med Assoc J. 2015;187(8):575 LP - 581. doi:10.1503/cmaj.141329
17. Dyer CB, Connolly M-T, McFeeley P. The clinical and medical forensics of elder abuse and neglect. In: Elder Mistreatment: Abuse, Neglect, and Exploitation in an Aging America. National Academies Press (US); 2003:358-359.
18. Yaffe MJ, Tazkarji B. Understanding elder abuse in family practice. Can Fam Physician. 2012;58(12):1336 LP - 1340.
19. Lachs, Mark S., and Karl Pillemer. Elder abuse. The Lancet 364.9441.2004; 1263-1272.
20. Beach SR, Carpenter CR, Rosen T, Sharps P, Gelles R. Screening and detection of elder abuse: Research opportunities and lessons learned from emergency geriatric care, intimate partner violence, and child abuse. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):185-216. doi:10.1080/08946566.2016.1229241
21. World Health Organization. Elder abuse. Erişim tarihi: 14 Ekim 2021. https://www.who.int/health-topics/elder-abuse#tab=tab_1.
22. Yon Y, Mikton CR, Gassoumis ZD, Wilber KH. Elder abuse prevalence in community settings: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob Heal. 2017;5(2):e147-e156. doi:10.1016/S2214-109X(17)30006-2
23. Yon Y, Ramiro-Gonzalez M, Mikton CR, Huber M, Sethi D. The prevalence of elder abuse in institutional settings: a systematic review and meta-analysis. Eur J Public Health. 2019;29(1):58-67. doi:10.1093/eurpub/cky093
24. Acierno R, Hernandez MA, Amstadter AB, et al. Prevalence and correlates of emotional, physical, sexual, and financial abuse and potential neglect in the United States: the National Elder Mistreatment Study. Am J Public Health. 2010;100(2):292-297. doi:10.2105/AJPH.2009.163089
25. Rosay AB, Mulford CF. Prevalence estimates and correlates of elder abuse in the United States: The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey. J Elder Abuse Negl. 2017;29(1):1-14. doi:10.1080/08946566.2016.1249817
26. Williams JL, Racette EH, Hernandez-Tejada MA, Acierno R. Prevalence of Elder Polyvictimization in the United States: Data From the National Elder Mistreatment Study. J Interpers Violence. 2017;35(21-22):4517-4532. doi:10.1177/0886260517715604
27. Wainer J, Owada K, Lowndes G, and Darzins P (2011) Diversity and Financial Elder Abuse in Victoria. Protecting Elders’ Assets Study. Monash University. Eastern Health Clinical School, Melbourne. Erişim Tarihi: 26 Aralık 2021. https://library.bsl.org.au/jspui/bitstream/1/2388/1/Diversity_and_financial_elder_abuse.pdf
28. Arun Ö. Senex İzleme, (2021). Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi: Eylül Ayı Raporu. Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.p 1-4
29. Cevik C, Ozdemir R, Koran N, Agın A. Prevalence and risk factors for elder abuse: A community-based cross-sectional study from North West Turkey. Curr Psychol. Published online 2021. doi:10.1007/s12144-021-01423-1
30. Ergin F. 'Aydın merkezinde yaşlı istismar/ihmal prevalansı ve ilişkili faktörler.' In: 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. ; 2012:1079-1081.
31. Turhan S, Güncan F, Ercan M, Erkoyuncu G. Yaşlı İhmali ve İstismarı. Sos Araştırmalar ve Yönetim Derg. 2019;(1):28-43.
32. Artan T. Huzurevinde Kalmakta Olan Yaşlılarda Aile İçi İstismar. Toplum ve Sos Hizmet. 2013;24(2):109-122.
33. Hall JE, Karch DL, Crosby A. Uniform definitions and recommended core data elements for use in elder abuse surveillance. Version 1.0. Published online 2016:14-31.
34. World Health Organization. Older people and COVID-19. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. https://www.who.int/teams/social-determinants-of-health/demographic-change-and-healthy-ageing/covid-19.
35. World Health Organization. Global report on ageism. Geneva: World Health Organization; 2021. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.p XV-55.
36. Makaroun LK, Bachrach RL, Rosland A-M. Elder Abuse in the Time of COVID-19-Increased Risks for Older Adults and Their Caregivers. Am J Geriatr Psychiatry. 2020;28(8):876-880. doi:10.1016/j.jagp.2020.05.017
37. Chang E-S, Levy BR. High Prevalence of Elder Abuse During the COVID-19 Pandemic: Risk and Resilience Factors. Am J Geriatr Psychiatry. 2021;29(11):1152-1159. doi:https://doi.org/10.1016/j.jagp.2021.01.007
38. Du P, Chen Y. Prevalence of elder abuse and victim-related risk factors during the COVID-19 pandemic in China. BMC Public Health. 2021;21(1):1096. doi:10.1186/s12889-021-11175-z
39. Feltner C, Wallace I, Berkman N, et al. Screening for Intimate Partner Violence, Elder Abuse, and Abuse of Vulnerable Adults: Evidence Report and Systematic Review for the US Preventive Services Task Force. JAMA. 2018;320(16):1688-1701. doi:10.1001/jama.2018.13212
40. Teresi JA, Burnes D, Skowron EA, et al. State of the science on prevention of elder abuse and lessons learned from child abuse and domestic violence prevention: Toward a conceptual framework for research. J Elder Abuse Negl. 2016;28(4-5):263-300. doi:10.1080/08946566.2016.1240053
41. Perel-Levin S, Organization WH. Discussing screening for elder abuse at primary health care level by Silvia Perel-Levin. Published online 2008:2.
42. Özmete E. Hwalek-Sengstock Yaşlı İstismarı Tarama Testi: Türkçeye uyarlama çalışması. Anatol J Psychiatry/Anadolu Psikiyatr Derg. 2016;17.
43. Başpınar A, Şengelen M, Aslan D. Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Yaşlı Bireylere Yönelik Yaş Ayrımcılığı (Ageism): Kavramsal Çerçeve Ve Önleme Yaklaşımları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg. 5(2):334-345.
44. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü | Şiddete Maruz Kalındığında. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/ksgm/siddete-maruz-kalindiginda/.
45. Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete 29656 (17.03.2016). Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat? MevzuatNo=21457&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
46. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı | Şiddet Önleme Ve İzleme Merkezleri, 7 Ayda 156 Bin 882 Vatandaşın Yanında Oldu. Erişim tarihi: 9 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/aydin/haberler/siddet-onleme-ve-izleme-merkezleri-7-ayda-156-bin-882-vatandasin-yaninda-oldu/
47. Afyonkarahisar Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü | bakan-selcuk-alo-183-whatsapp-ihbar-hatti-vatandaslarimizin-hizmetinde. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. https://www.aile.gov.tr/afyonkarahisar/haberler/bakan-selcuk-alo-183-whatsapp-ihbar-hatti-vatandaslarimizin-hizmetinde
48. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (Mülga). Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı.; 2007.P96-101. Erişim Tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.aile.gov.tr/media/33628/turkiyede-yaslilarin-durumu-ve-yaslanma-ulusal-eylem-plani.pdf
49. Türkiye Sağlıklı Yaşlanma Eylem Planı Ve Uygulama Programı 2015-2020. Sağlık Bakanlığı. Yayın No 960. Ankara 2015.p 7-73.
50. Yaşar N. Yaşlı İstismarı ve İhmali. Sağlık Akad Kastamonu. 2(2):100-111.
51. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (Kanun No.2709). Resmi Gazete 17863 (Mükerrer)(9/11/1982). md 17.
52. Türk Ceza Kanunu (Kanun No.5237). Resmi Gazete 25611 ( 12/10/2004). Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5237&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

Toplam 52 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Halk Sağlığı, Çevre Sağlığı
Bölüm	Derleme
Yazarlar	Betül Akkaya 0000-0001-8902-0080 Meltem Çöl 0000-0001-7089-1644
Proje Numarası	-
Yayımlanma Tarihi	20 Haziran 2022
Gönderilme Tarihi	30 Kasım 2021
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2022 Cilt: 16 Sayı: 2

Kaynak Göster

Vancouver	Akkaya B, Çöl M. Halk Sağlığı Bakışıyla Yaşlı İstismarı ve İhmali. TJFMPC. 2022;16(2):456-64.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Sağlığın ve birinci basamak bakımın anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunacak yeni bilgilere sahip yazarların İngilizce veya Türkçe makaleleri memnuniyetle karşılanmaktadır.