Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Effect of Nutrition Education on Food Choice, Cholesterol Intake and Body Composition

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 9, 09.04.2023

Gülcan Uysal Yeler Zeynep Göktaş

Öz

The aim of this study is to assess the reasons affecting the food choice and to evaluate the total fat and cholesterol content of the diet by comparing with anthropometric measurements of students who have and have not received nutrition education. A total of 308 nursing students, 82% female (n=253) and 18% male (n=55), participated in the study. Through the data collection form, individual characteristics, dietary habits, anthropometric measurements and food consumption, Food Choice Test and MEDFICTS (meats, eggs, dairy, fried foods, fat in baked goods, convenience foods, fats added at the table, snacks) nutrition assessment tools were applied. 33.2% of females and 45.5% of males received nutrition education. According to the food choice test; sensory appeal and mood were found to be the most important causes, while ethical concern and weight control were found to be the least important causes in those who received nutrition education. Sensory appeal, familiarity, price were found to be the most important reasons, while weight control, ethical concern were the least important reasons for those who did not receive nutrition education. There was no significant relationship between total fat, saturated fat, cholesterol intake and MEDFICTS total scores in those who received and did not receive nutrition education (p>0.05). Body weight, body mass index, body fat percentage, hip circumference (p=0.001) and waist circumference (p=0.019) were lower; body water percentage (p=0.001) was higher in women who received nutrition education. In anthropometric measurements, there was no statistical difference between men who received education and those who did not (p>0.05). According to results, it was found that nutrition education may have an effect on healthy food selection and body composition components. It is thought that nutrition education is necessary for the protection and development of health and the education given in schools will contribute to public health.

Anahtar Kelimeler

Body Composition Dietary Fats Health Education Nutrition Assessment

Kaynakça

  • World Health Organization (WHO). Healthy Diet. WHO Fact Sheets, 2015.
  • World Health Organization (WHO). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases 2013-2020. Geneva, Switzerland, 2013.
  • Gibney MJ, Margetts BM, Kearney JM. Public Health Nutrition. The Nutrition Society. Blackwell Science, 2004.
  • Brown LB, Larsen KJ, Nyland NK, Eggett DL. Eating competence of college students in an introductory nutrition course. J Nutr Educ Behav, 2013;45(3): 269-73.
  • Özenoğlu A, Yalnız T, Uzdil Z. Sağlık Eğitiminin Beslenme Alışkanlıkları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerine Etkisi. ACU Sağlık Bil Derg, 2018; 9(3): 234-42.
  • Wardle J, Parmenter K, Waller J. Nutrition knowledge and food intake. Appetite, 2000; 34(3): 269-75.
  • Strawson C, Bell R, Downs S, Farmer A, Olstad D, Willows N. Dietary patterns of female university students with nutrition education. Can J Diet Pract Res, 2013; 74(3): 138-42.
  • Pearcey SM, Zhan GQ. A comparative study of American and Chinese college students' motives for food choice. Appetite, 2018; 123: 325-33.
  • Dikmen D, İnan-Eroğlu E, Göktaş Z, Barut-Uyar B, Karabulut E. Validation of a Turkish version of the food choice questionnaire. Food Qual Prefer, 2016; 52: 81-6.
  • World Health Organization. "A Healthy Lifestyle", https://www.who.int/europe/news-room/fact-sheets/item/a-healthy-lifestyle---who-recommendations. Erişim: 02.01.2023
  • National Research Council (US) Subcommittee on the Tenth Edition of the Recommended Dietary Allowances. Recommended Dietary Allowances: 10th Edition. Washington (DC): National Academies Press (US); 1989.
  • Kris-Etherton P, Eissenstat B, Jaax S, et al. Validation for MEDFICTS, a dietary assessment instrument for evaluating adherence to total and saturated fat recommendations of the National Cholesterol Education Program Step 1 and Step 2 diets. J Am Diet Assoc, 2001; 101(1): 81-6.
  • Goktas Z, Dikmen D, Rakicioglu N. Validation of MEDFICTS Dietary Assessment Questionnaire in Turkish Population. Public Health Nutr, 2021: 1-5.
  • Lohman TG, Roche AF, Martorell R. Anthropometric standardization reference manual: Human kinetics books. Chicago, 1988.
  • Pekcan G. Beslenme Durumunun Saptanması, ed. Baysal A, Diyet El Kitabı. 7th ed. Ankara, Hatiboğlu Yayınevi, 2013, 67-142.
  • World Health Organization (WHO). Waist circumference and waist-hip ratio. Report of a WHO expert consultation Geneva, 2008; 2011.
  • Can AS, Bersot TP, Gonen M, et al. Anthropometric indices and their relationship with cardiometabolic risk factors in a sample of Turkish adults. Public Health Nutr, 2009; 12(4): 538-46.
  • Can AS, Yildiz EA, Samur G, et al. Optimal waist:height ratio cut-off point for cardiometabolic risk factors in Turkish adults. Public Health Nutr, 2010; 13(4): 488-95.
  • Meseri R, Ucku R, Unal B. Waist:height ratio: a superior index in estimating cardiovascular risks in Turkish adults. Public Health Nutr, 2014; 17(10): 2246-52.
  • Lukaski HC, Johnson PE, Bolonchuk WW, Lykken GI. Assessment of fat-free mass using bioelectrical impedance measurements of the human body. Am J Clin Nutr, 1985; 41(4): 810-7.
  • Bera TK. Bioelectrical Impedance Methods for Noninvasive Health Monitoring: A Review. J Med Eng., 2014; 2014: 381251.
  • Rakıcıoğlu N, Acar Tek N, Ayaz A, Pekcan G. Yemek ve Besin Fotoğraf Kataloğu Ölçü ve Miktarlar. 3rd ed. Ankara, Ata Ofset Matbaacılık, 2012.
  • Pulz IS, Martins PA, Feldman C, Veiros MB. Are campus food environments healthy? A novel perspective for qualitatively evaluating the nutritional quality of food sold at foodservice facilities at a Brazilian university. Perspect Public Health, 2017; 137(2): 122-35.
  • Steptoe A, Pollard TM, Wardle J. Development of a measure of the motives underlying the selection of food: the food choice questionnaire. Appetite, 1995; 25(3): 267-84.
  • Yahia N, Brown CA, Rapley M, Chung M. Level of nutrition knowledge and its association with fat consumption among college students. BMC public health, 2016; 16(1): 1047.
  • Albayrak Yaman Z, Ünal E. Bolu il merkezinde Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı yurtlarda kalan üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyinin ve obezite/fazla kiloluluk sıklığının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 2021; 6(3): 296-309.
  • Özyazıcıoğlu N, Gökdere Çınar H, Buran G, Ayverdi D. Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2009; 12:2.
  • Głąbska D, Skolmowska D, Guzek D. Food Preferences and Food Choice Determinants in a Polish Adolescents’ COVID-19 Experience (PLACE-19) Study. Nutrients, 2021; 13(8): 2491.
  • Halimic A, Gage H, Raats M, Williams P. Effect of price and information on the food choices of women university students in Saudi Arabia: An experimental study. Appetite, 2018; 123: 175-82.
  • Ng KW, Sangster J, Priestly J. Assessing the availability, price, nutritional value and consumer views about foods and beverages from vending machines across university campuses in regional New South Wales, Australia. Health Promot J Austr, 2019; 30(1): 76-82.
  • Salto LM, Cordero-MacIntyre Z, Beeson L, Schulz E, Firek A, De Leon M. En Balance participants decrease dietary fat and cholesterol intake as part of a culturally sensitive Hispanic diabetes education program. Diabetes Educ, 2011; 37(2): 239-53.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA), Yayın no 1132, Ankara, 2019.
  • Sanlier N, Turkozu D, Toka O. Body Image, Food Addiction, Depression, and Body Mass Index in University Students. Ecol Food Nutr, 2016; 55(6): 491-507.
  • Köseoğlu SZA, Baştürk B, Yılmaz HK. Hemşirelik Bölümündeki Öğrencilerin Aldıkları Beslenme Eğitiminin Sağlık Davranışları, Antropometrik Ölçümler ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2021; 21: 216-22.
  • Manios Y, Moschonis G, Grammatikaki E, Katsaroli I, Kanelou P, Tanagra S. Nutrition education in postmenopausal women: changes in dietary and cardiovascular indices. Maturitas, 2006; 55(4): 338-47.
  • Shahnazari M, Ceresa C, Foley S, Fong A, Zidaru E, Moody S. Nutrition-focused wellness coaching promotes a reduction in body weight in overweight US veterans. J Acad Nutr Diet, 2013; 113(7): 928-35.

Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 9, 09.04.2023

Gülcan Uysal Yeler Zeynep Göktaş

Öz

Bu araştırmanın amacı beslenme alanında ders alan ve almayan öğrencilerde besin seçimini etkileyen nedenleri belirlemek, diyetin toplam yağ ve kolesterol içeriği ile bireylerin antropometrik ölçümlerinin karşılaştırarak değerlendirmektir. Araştırmaya %82’si kadın (n=253), %18’i erkek (n=55) olmak üzere toplam 308 hemşirelik bölümü öğrencisi katılmıştır. Veri toplama formu aracılığıyla katılımcılara bireysel özellikleri, beslenme alışkanlıkları sorulmuş, katılımcıların antropometrik ölçümleri ve besin tüketim kayıtları alınmış, Besin seçim testi ve MEDFICTS (et, yumurta, süt ürünleri, kızartmalar, hazır besinler, pişmiş ürünler, sofraya eklenen yağlar ve atıştırmalıklar) beslenme değerlendirme aracı uygulanmıştır. Kadınların %33,2’si, erkeklerin %45,5’i beslenme eğitimi almıştır. Besin seçim testi sonuçlarına göre beslenme eğitimi alanlarda duyusal çekicilik ve ruh hali en önemli nedenler olarak, etik endişe ve ağırlık kontrolü en az önem verilen nedenler olarak bulunmuştur. Beslenme eğitimi almayanlarda duyusal çekicilik, aşinalık, fiyat en önemli nedenler olarak; ağırlık kontrolü, etik endişe en az önem verilen nedenler olarak bulunmuştur. Beslenme eğitimi alan ve almayanlarda toplam yağ, doymuş yağ, kolesterol alımı ve MEDFICTS total skorları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0,05). Beslenme eğitimi alan kadınlarda vücut ağırlığı, beden kütle indeksi, vücut yağ yüzdesi, kalça çevresi (p=0,001) ve bel çevresi (p=0,019) daha düşük, vücut su yüzdesi (p=0,001) daha yüksek bulunmuştur. Antropometrik ölçümlerde erkeklerde beslenme eğitimi alanlar ile almayanlar arasında istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (p>0,05). Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre beslenme eğitiminin besin seçiminde sağlıklı besin seçimine ve vücut kompozisyonu bileşenlerine etkisi olabileceği bulunmuştur. Beslenme eğitiminin sağlığın korunması ve geliştirilmesi için gerekli olduğu ve okullarda verilen eğitimlerle toplum sağlığına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme Değerlendirmesi Diyet Yağları Sağlık Eğitimi Vücut Bileşimi

Kaynakça

  • World Health Organization (WHO). Healthy Diet. WHO Fact Sheets, 2015.
  • World Health Organization (WHO). Global action plan for the prevention and control of noncommunicable diseases 2013-2020. Geneva, Switzerland, 2013.
  • Gibney MJ, Margetts BM, Kearney JM. Public Health Nutrition. The Nutrition Society. Blackwell Science, 2004.
  • Brown LB, Larsen KJ, Nyland NK, Eggett DL. Eating competence of college students in an introductory nutrition course. J Nutr Educ Behav, 2013;45(3): 269-73.
  • Özenoğlu A, Yalnız T, Uzdil Z. Sağlık Eğitiminin Beslenme Alışkanlıkları ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerine Etkisi. ACU Sağlık Bil Derg, 2018; 9(3): 234-42.
  • Wardle J, Parmenter K, Waller J. Nutrition knowledge and food intake. Appetite, 2000; 34(3): 269-75.
  • Strawson C, Bell R, Downs S, Farmer A, Olstad D, Willows N. Dietary patterns of female university students with nutrition education. Can J Diet Pract Res, 2013; 74(3): 138-42.
  • Pearcey SM, Zhan GQ. A comparative study of American and Chinese college students' motives for food choice. Appetite, 2018; 123: 325-33.
  • Dikmen D, İnan-Eroğlu E, Göktaş Z, Barut-Uyar B, Karabulut E. Validation of a Turkish version of the food choice questionnaire. Food Qual Prefer, 2016; 52: 81-6.
  • World Health Organization. "A Healthy Lifestyle", https://www.who.int/europe/news-room/fact-sheets/item/a-healthy-lifestyle---who-recommendations. Erişim: 02.01.2023
  • National Research Council (US) Subcommittee on the Tenth Edition of the Recommended Dietary Allowances. Recommended Dietary Allowances: 10th Edition. Washington (DC): National Academies Press (US); 1989.
  • Kris-Etherton P, Eissenstat B, Jaax S, et al. Validation for MEDFICTS, a dietary assessment instrument for evaluating adherence to total and saturated fat recommendations of the National Cholesterol Education Program Step 1 and Step 2 diets. J Am Diet Assoc, 2001; 101(1): 81-6.
  • Goktas Z, Dikmen D, Rakicioglu N. Validation of MEDFICTS Dietary Assessment Questionnaire in Turkish Population. Public Health Nutr, 2021: 1-5.
  • Lohman TG, Roche AF, Martorell R. Anthropometric standardization reference manual: Human kinetics books. Chicago, 1988.
  • Pekcan G. Beslenme Durumunun Saptanması, ed. Baysal A, Diyet El Kitabı. 7th ed. Ankara, Hatiboğlu Yayınevi, 2013, 67-142.
  • World Health Organization (WHO). Waist circumference and waist-hip ratio. Report of a WHO expert consultation Geneva, 2008; 2011.
  • Can AS, Bersot TP, Gonen M, et al. Anthropometric indices and their relationship with cardiometabolic risk factors in a sample of Turkish adults. Public Health Nutr, 2009; 12(4): 538-46.
  • Can AS, Yildiz EA, Samur G, et al. Optimal waist:height ratio cut-off point for cardiometabolic risk factors in Turkish adults. Public Health Nutr, 2010; 13(4): 488-95.
  • Meseri R, Ucku R, Unal B. Waist:height ratio: a superior index in estimating cardiovascular risks in Turkish adults. Public Health Nutr, 2014; 17(10): 2246-52.
  • Lukaski HC, Johnson PE, Bolonchuk WW, Lykken GI. Assessment of fat-free mass using bioelectrical impedance measurements of the human body. Am J Clin Nutr, 1985; 41(4): 810-7.
  • Bera TK. Bioelectrical Impedance Methods for Noninvasive Health Monitoring: A Review. J Med Eng., 2014; 2014: 381251.
  • Rakıcıoğlu N, Acar Tek N, Ayaz A, Pekcan G. Yemek ve Besin Fotoğraf Kataloğu Ölçü ve Miktarlar. 3rd ed. Ankara, Ata Ofset Matbaacılık, 2012.
  • Pulz IS, Martins PA, Feldman C, Veiros MB. Are campus food environments healthy? A novel perspective for qualitatively evaluating the nutritional quality of food sold at foodservice facilities at a Brazilian university. Perspect Public Health, 2017; 137(2): 122-35.
  • Steptoe A, Pollard TM, Wardle J. Development of a measure of the motives underlying the selection of food: the food choice questionnaire. Appetite, 1995; 25(3): 267-84.
  • Yahia N, Brown CA, Rapley M, Chung M. Level of nutrition knowledge and its association with fat consumption among college students. BMC public health, 2016; 16(1): 1047.
  • Albayrak Yaman Z, Ünal E. Bolu il merkezinde Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı yurtlarda kalan üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyinin ve obezite/fazla kiloluluk sıklığının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 2021; 6(3): 296-309.
  • Özyazıcıoğlu N, Gökdere Çınar H, Buran G, Ayverdi D. Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2009; 12:2.
  • Głąbska D, Skolmowska D, Guzek D. Food Preferences and Food Choice Determinants in a Polish Adolescents’ COVID-19 Experience (PLACE-19) Study. Nutrients, 2021; 13(8): 2491.
  • Halimic A, Gage H, Raats M, Williams P. Effect of price and information on the food choices of women university students in Saudi Arabia: An experimental study. Appetite, 2018; 123: 175-82.
  • Ng KW, Sangster J, Priestly J. Assessing the availability, price, nutritional value and consumer views about foods and beverages from vending machines across university campuses in regional New South Wales, Australia. Health Promot J Austr, 2019; 30(1): 76-82.
  • Salto LM, Cordero-MacIntyre Z, Beeson L, Schulz E, Firek A, De Leon M. En Balance participants decrease dietary fat and cholesterol intake as part of a culturally sensitive Hispanic diabetes education program. Diabetes Educ, 2011; 37(2): 239-53.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA), Yayın no 1132, Ankara, 2019.
  • Sanlier N, Turkozu D, Toka O. Body Image, Food Addiction, Depression, and Body Mass Index in University Students. Ecol Food Nutr, 2016; 55(6): 491-507.
  • Köseoğlu SZA, Baştürk B, Yılmaz HK. Hemşirelik Bölümündeki Öğrencilerin Aldıkları Beslenme Eğitiminin Sağlık Davranışları, Antropometrik Ölçümler ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2021; 21: 216-22.
  • Manios Y, Moschonis G, Grammatikaki E, Katsaroli I, Kanelou P, Tanagra S. Nutrition education in postmenopausal women: changes in dietary and cardiovascular indices. Maturitas, 2006; 55(4): 338-47.
  • Shahnazari M, Ceresa C, Foley S, Fong A, Zidaru E, Moody S. Nutrition-focused wellness coaching promotes a reduction in body weight in overweight US veterans. J Acad Nutr Diet, 2013; 113(7): 928-35.
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Beslenme ve Diyetetik
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Gülcan Uysal Yeler Bu kişi benim 0000-0003-2800-0240

Zeynep Göktaş 0000-0001-7241-8017

Yayımlanma Tarihi 9 Nisan 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 3 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Uysal Yeler, G., & Göktaş, Z. (2023). Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi, 3(1), 1-9.
AMA Uysal Yeler G, Göktaş Z. Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi. SABİTED. Nisan 2023;3(1):1-9.
Chicago Uysal Yeler, Gülcan, ve Zeynep Göktaş. “Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi Ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi”. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi 3, sy. 1 (Nisan 2023): 1-9.
EndNote Uysal Yeler G, Göktaş Z (01 Nisan 2023) Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi. Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi 3 1 1–9.
IEEE G. Uysal Yeler ve Z. Göktaş, “Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi”, SABİTED, c. 3, sy. 1, ss. 1–9, 2023.
ISNAD Uysal Yeler, Gülcan - Göktaş, Zeynep. “Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi Ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi”. Abant Sağlık Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi 3/1 (Nisan 2023), 1-9.
JAMA Uysal Yeler G, Göktaş Z. Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi. SABİTED. 2023;3:1–9.
MLA Uysal Yeler, Gülcan ve Zeynep Göktaş. “Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi Ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi”. Abant Sağlık Bilimleri Ve Teknolojileri Dergisi, c. 3, sy. 1, 2023, ss. 1-9.
Vancouver Uysal Yeler G, Göktaş Z. Beslenme Eğitiminin Besin Seçimi, Kolesterol Alım Düzeyi ve Vücut Kompozisyonuna Etkisi. SABİTED. 2023;3(1):1-9.
 Kapak Resmi İndir