Öz
Aim: It is aimed to evaluate the perception of occupational health and safety (OHS) competence of health workers during the Covid-19 pandemic and to identify deficiencies in order to develop appropriate solutions.
Material and Methods: In the descriptive cross-sectional study, in which 550 health workers participated, the perception of occupational health and safety competence was measured with a web-based data collection form. Occupational Health and Safety Sufficiency Perception Scale (OHSAS) and a data collection form that includes socio-demographic characteristics such as gender, educational status, age, and work-related characteristics such as working time, having an occupational accident, and receiving OHS training were used. For descriptive and inferential data analysis, t-test, ANOVA, chi-square and linear regression tests were performed using SPSS version 22.0.
Results: In the study, 32.5% of the health workers were male and the mean age was 40.56±12.6% years. 16.5% of the employees had a work accident, and female employees stated that they had more work accidents than male employees (p=0.027). In the study, the mean score of OHSAS was 97.64±27.6. Female health workers, employees with university or higher education, those in the 31-45 age group, and those who practice the profession as physician/nurse have higher OHSAS scores (respectively p=0.024; p=0.007; p=0.014; p=0.013). It was determined that the participants' occupation (2.236; p=0.028) and having a work accident (-29.871; p<0.001) affected the perception of OHS competence at a statistically significant level.
Conclusion: Healthcare workers have a high risk of having occupational accidents and occupational diseases however their OHS competence perceptions are at an average level. Researches on the OHS competence of health workers should be planned at regular intervals and necessary political and institutional measures should be taken according to the results.
Anahtar Kelimeler
Health employee occupational health and safety occupational accidents
Kaynakça
- 1. Abrams HK. A short history of occupational health. J Public Health Policy. 2001;22(1):34–80.
- 2. Saygun M. Sağlık çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği sorunları. TAF Prev Med Bull [Internet]. 2012;11(4):373–82. Available from: www.korhek.org
- 3. Karaer G, Özmen D. Occupational safety of employees: An example of public hospital. Turkiye Klin J Nurs. 2016;8(4):306–16.
- 4. CDC. https://www.cdc.gov/niosh/topics/healthcare/default.html.
- 5. Meydanlıoğlu A. Sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliği. Balıkesir Sağlık Bilim Derg. 2013;2(3):192–9.
- 6. Elçin G. Sağlık çalışanlarında i̇ş sağlığı ve güvenli̇ği̇ algısının beli̇rlenmesi̇. 2020.
- 7. Solmaz M, Solmaz T. Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Derg. 2017;6(3):147–56.
- 8. Kocaay F, Ocaktan M. Development of a Turkish occupational health and safety perceived competency scale. Int J Entrep Manag Inq. 2021;5(8):1–12.
- 9. Lugah V, Ganesh B, Darus A, Retneswari M, Rosnawati MR, Sujatha D. Training of occupational safety and health: Knowledge among healthcare professionals in Malaysia. Singapore Med J. 2010;51(7):586–91.
- 10. Bayraktaroğlu S, Mustafa A, Atay E. Çalışanlarda iş Güvenliği ve iş kazası algısı: Mavi yakalılar üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim ve Sos Araştırmalar Derg [Internet]. 2018;5(9):1–15. Available from: http://dergipark.gov.tr/uysad/issue/37764/436003
- 11. Tektaş N, Öz Ceviz N, Tektaş M. İş sağlığıve güvenliği algısı düzeylerinin belirlenmesine yönelik alan araştırması:Hazır giyim sektörü. J Soc Sci [Internet]. 2018;31(5):146–56. Available from: http://www.sobider.com/Makaleler/1454674258_4030 Bünyamin SARİKAYA.pdf
- 12. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı. 2017. 17–34 p.
- 13. Yıldırım İ, Akyüz KC, Akyüz İ, Alevli C. Mobilya sektöründe çalışanların iş güvenli̇ği̇ algıları ve iş doyum düzeyleri̇ni̇n incelenmesi̇. Selcuk Univ J Eng Sci. 2015;14(2):171–84.
- 14. Dragano N, Barbaranelli C, Reuter M, Wahrendorf M, Wright B, Ronchetti M, et al. Young workers’ access to and awareness of occupational safety and health services: Age-differences and possible drivers in a large survey of employees in Italy. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(7):1–10.
- 15. Uslu V. İşletmelerde iş güvenliği performansı ve iş güvenliği kültürü algılamaları arasındaki ilişki: Eskişehir ili metal sektöründe bir araştırma. 2014.
- 16. Eraslan E, Cansaran C, Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı İ, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi A, Geçmişi M. İş sağlığı ve güvenliği algısının eğitim bazında değerlendirilmesi. J Turkish Oper Manag [Internet]. 2020;1(4):357–68. Available from: https://orcid.org/0000-0003-0064-5805
- 17. Kocaay F. Bi̇r fakülte çalışanlarının i̇ş sağlığı ve güvenli̇ği̇ yeterli̇li̇k algılarına i̇li̇şki̇n ölçek geli̇şti̇rme çalışması. 2020.
- 18. Şen M, Dursun S, Murat G. Türkiye’de iş kazaları: Avrupa Birliği ülkeleri bağlamında bir değerlendirme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Derg. 2018;19–22.
- 19. Sencan I, Sahin I, Yildirim M, Yesildal N. Unrecognized abrasions and occupational exposures to blood-borne pathogens among health care workers in Turkey. Occup Med (Chic Ill). 2004;54(3):202–6.
- 20. Azap A, Ergönül Ö, Memikoǧlu KO, Yeşilkaya A, Altunsoy A, Bozkurt GY, et al. Occupational exposure to blood and body fluids among health care workers in Ankara, Turkey. Am J Infect Control. 2005;33(1):48–52.
- 21. Akgun S. Work accidents in health sector. Heal Care Acad J. 2015;2(2):67–75. 22. Ekici Z, Buğra E, Kocadağ D. Sağlık çalışanlarının çalışan güvenliği algısının iş tatminine etkisi. Sağlık Akad Derg. 2017;4(2):115–25.
- 23. Bottani E, Monica L, Vignali G. Safety management systems: Performance differences between adopters and non-adopters. Saf Sci [Internet]. 2009;47(2):155–62. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.ssci.2008.05.001
Öz
Amaç: Covid-19 pandemisi sürecinde sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yeterlilik algısı değerlendirilmek ve eksikliklerin saptanarak uygun çözüm önerileri geliştirilmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: 550 sağlık çalışanının katıldığı tanımlayıcı kesitsel tipteki araştırmada web tabanlı bir veri toplama formu ile iş sağlığı ve güvenliği yeterlilik algısını ölçülmüştür. İş Sağlığı ve Güvenliği Yeterlilik Algısı Ölçeği (İSGYAÖ) ile cinsiyet, öğrenim durumu, yaş gibi bazı sosyo-demografik özellikler ve çalışma süresi, iş kazası geçirme, İSG eğitimi alma gibi bazı çalışma yaşamına ilişkin özellikleri içeren bir veri toplama formu kullanılmıştır. Tanımlayıcı ve çıkarımsal veri analizi için SPSS 22.0 versiyonu kullanılarak t-testi, ANOVA, ki-kare ve lineer regresyon testleri yapılmıştır.
Bulgular: Sağlık çalışanlarının %32,5’i erkek ve yaş ortalaması 40,56±12,6 yıldır. Çalışanlarının %16,5’i iş kazası geçirmiş, kadın çalışanlar erkek çalışanlara göre daha fazla iş kazası geçirdiğini belirtmiştir (p=0,027). Araştırmada ISGYAÖ puan ortalaması 97,64±27,6’dır. Kadın sağlık çalışanlarının, üniversite ve üzeri eğitim alan sağlık çalışanlarının, 31-45 yaş grubunda olanların ve hekim-hemşirelik mesleğini icra edenlerin İSGYAÖ puanı daha yüksektir (sırasıyla p=0,024; p=0,007; p=0,014; p=0,013). Katılımcıların mesleği (2,236; p=0,028) ve iş kazası geçirme durumunun (-29,871; p<0,001) İSG yeterlilik algısını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkilediği saptanmıştır.
Sonuç: Sağlık çalışanlarının iş kazası geçirme ve meslek hastalığına yakalanma riski yüksek olmasına rağmen İSG yeterlilik algıları ortalama düzeydedir. Sağlık çalışanlarının İSG yeterliliğine dair araştırmalar düzenli aralıklarla planlanmalı ve bunların sonuçlarına göre gerekli politik ve kurumsal önlemler alınmalıdır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Abrams HK. A short history of occupational health. J Public Health Policy. 2001;22(1):34–80.
- 2. Saygun M. Sağlık çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği sorunları. TAF Prev Med Bull [Internet]. 2012;11(4):373–82. Available from: www.korhek.org
- 3. Karaer G, Özmen D. Occupational safety of employees: An example of public hospital. Turkiye Klin J Nurs. 2016;8(4):306–16.
- 4. CDC. https://www.cdc.gov/niosh/topics/healthcare/default.html.
- 5. Meydanlıoğlu A. Sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliği. Balıkesir Sağlık Bilim Derg. 2013;2(3):192–9.
- 6. Elçin G. Sağlık çalışanlarında i̇ş sağlığı ve güvenli̇ği̇ algısının beli̇rlenmesi̇. 2020.
- 7. Solmaz M, Solmaz T. Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Derg. 2017;6(3):147–56.
- 8. Kocaay F, Ocaktan M. Development of a Turkish occupational health and safety perceived competency scale. Int J Entrep Manag Inq. 2021;5(8):1–12.
- 9. Lugah V, Ganesh B, Darus A, Retneswari M, Rosnawati MR, Sujatha D. Training of occupational safety and health: Knowledge among healthcare professionals in Malaysia. Singapore Med J. 2010;51(7):586–91.
- 10. Bayraktaroğlu S, Mustafa A, Atay E. Çalışanlarda iş Güvenliği ve iş kazası algısı: Mavi yakalılar üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim ve Sos Araştırmalar Derg [Internet]. 2018;5(9):1–15. Available from: http://dergipark.gov.tr/uysad/issue/37764/436003
- 11. Tektaş N, Öz Ceviz N, Tektaş M. İş sağlığıve güvenliği algısı düzeylerinin belirlenmesine yönelik alan araştırması:Hazır giyim sektörü. J Soc Sci [Internet]. 2018;31(5):146–56. Available from: http://www.sobider.com/Makaleler/1454674258_4030 Bünyamin SARİKAYA.pdf
- 12. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı. 2017. 17–34 p.
- 13. Yıldırım İ, Akyüz KC, Akyüz İ, Alevli C. Mobilya sektöründe çalışanların iş güvenli̇ği̇ algıları ve iş doyum düzeyleri̇ni̇n incelenmesi̇. Selcuk Univ J Eng Sci. 2015;14(2):171–84.
- 14. Dragano N, Barbaranelli C, Reuter M, Wahrendorf M, Wright B, Ronchetti M, et al. Young workers’ access to and awareness of occupational safety and health services: Age-differences and possible drivers in a large survey of employees in Italy. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(7):1–10.
- 15. Uslu V. İşletmelerde iş güvenliği performansı ve iş güvenliği kültürü algılamaları arasındaki ilişki: Eskişehir ili metal sektöründe bir araştırma. 2014.
- 16. Eraslan E, Cansaran C, Sağlığı ve Güvenliği Anabilim Dalı İ, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi A, Geçmişi M. İş sağlığı ve güvenliği algısının eğitim bazında değerlendirilmesi. J Turkish Oper Manag [Internet]. 2020;1(4):357–68. Available from: https://orcid.org/0000-0003-0064-5805
- 17. Kocaay F. Bi̇r fakülte çalışanlarının i̇ş sağlığı ve güvenli̇ği̇ yeterli̇li̇k algılarına i̇li̇şki̇n ölçek geli̇şti̇rme çalışması. 2020.
- 18. Şen M, Dursun S, Murat G. Türkiye’de iş kazaları: Avrupa Birliği ülkeleri bağlamında bir değerlendirme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Derg. 2018;19–22.
- 19. Sencan I, Sahin I, Yildirim M, Yesildal N. Unrecognized abrasions and occupational exposures to blood-borne pathogens among health care workers in Turkey. Occup Med (Chic Ill). 2004;54(3):202–6.
- 20. Azap A, Ergönül Ö, Memikoǧlu KO, Yeşilkaya A, Altunsoy A, Bozkurt GY, et al. Occupational exposure to blood and body fluids among health care workers in Ankara, Turkey. Am J Infect Control. 2005;33(1):48–52.
- 21. Akgun S. Work accidents in health sector. Heal Care Acad J. 2015;2(2):67–75. 22. Ekici Z, Buğra E, Kocadağ D. Sağlık çalışanlarının çalışan güvenliği algısının iş tatminine etkisi. Sağlık Akad Derg. 2017;4(2):115–25.
- 23. Bottani E, Monica L, Vignali G. Safety management systems: Performance differences between adopters and non-adopters. Saf Sci [Internet]. 2009;47(2):155–62. Available from: http://dx.doi.org/10.1016/j.ssci.2008.05.001
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Klinik Tıp Bilimleri |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Mayıs 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Ocak 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 12 Sayı: 2 |
