İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ

Merve Becit-kızılkaya; Seyma Oncu; Hülya Sevil; Şerife Özdinç

doi:10.18229/kocatepetip.1179048

Araştırma Makalesi

BibTex

RIS

Kaynak Göster

RETROSPECTIVE EVALUATION OF ADULT CASES ADMITTED TO A THIRD STAGE HEALTH INSTITUTION IN AFYONKARAHISAR PROVINCE WITH DRUG INTOXICATION

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 419 - 425, 09.10.2023

Merve Becit-kızılkaya Seyma Oncu Hülya Sevil Şerife Özdinç

https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1179048

Öz

OBJECTIVE: The aim of this study was to investigate the demographic and clinical characteristics of adult drug intoxication cases admitted to emergency department over four-year period.
MATERIAL AND METHODS: The characteristics of patients aged 18 years and over who applied to Afyonkarahisar Health Sciences University Hospital Emergency Service with drug intoxication between 2018 and 2021 were analyzed retrospectively through the information management system and patient files. Information of the demographic characteristics of the patients (gender and age), date and time of admission, blood level of the poisoning agent (toxic/nontoxic), type of poisoning (suicide/accidental), poisoning factors (drug class, amount, single or multiple drug intake), prognosis (discharged, hospitalization, referral, treatment refusal) was collected.
RESULTS: 62.6% (n=97) of the study group (n=155) were women and the mean age was 34.08±13.51 (min-max:19-89). 56.1% of the cases were applied to the service at 16.00-23.59. 4 patients were poisoned by accident and 151 patients were poisoned due to suicidal. 26.5% (n=41) of the cases were discharged from the service within 24 h, the follow-up of 49 patients lasted longer than 24 h. 34.8% (n=54) of the patients refused treatment and 4 patient left the service without permission. 59 people (38.1%) applied to the service with single and 96 people (61.9%) with multiple drug intake. The most common causes of poisoning were nervous system drugs, musculoskeletal system drugs and respiratory system drugs. Paracetamol, chlorpheniramine, sertraline, amoxicillin, escitalopram and naproxen were found to be the leading drugs among the identified drugs.
CONCLUSIONS: The demographic characteristics determined in our study are consistent with the results reported from various health institutions in our country. With the prospective study design, it will allow the collection of information at the bedside and better planning of health services.

Anahtar Kelimeler

Drug, Intoxication, Suicide, Adult, Emergency Department, Paracetamol.

Kaynakça

1. Klaassen CD, Casarett LJ, Doull J, Casarett and O’Doull’s Toxicology: The Basic Science of Poisons 8th edition. New York: McGraw-Hill Professional Publishing Pergamon Press 2013 ISBN: 0071769234.
2. Ekingen E, Göktekin MÇ, Ardiç S, Alatas ÖD. Retrospective analysis of suicide attempt with analgesics. Eurasian Journal of Emergency Medicine. 2015;14:172-6.
3. Göney G. 1923’den günümüze Türkiye’de Zehirlenme Oranları ve Nedenlerinin Analizi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2021; Özel Sayı(1):1-6.
4. Calcaterra SL, Severtson SG, Bau GE ve ark. Trends in intentional abuse or misuse of benzodiazepines and opioid analgesics and the associated mortality reported to poison centers across the United States from 2000 to 2014, Clinical Toxicology. 2018;56(11):1107-14.
5. Dines AM, Wood DM, Yates C ve ark. Acute recreational drug and new psychoactive substance toxicity in Europe: 12 months data collection from the European Drug Emergencies Network (Euro-DEN), Clinical Toxicology. 2015;53(9):893-900.
6. Müller D ve Desel H. Common causes of poisoning: etiology, diagnosis and treatment. Deutsches Ärzteblatt Int. 2013;110(41):690-700.
7. Tunçok Y ve Kalyoncu NI, 2007. T.C. Sağlık Bakanlığı birinci basamağa yönelik zehirlenmeler tanı ve tedavi rehberleri. SB, RSHMB, Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü . 14, 35-8.
8. Demircan C, Çekiç C, Akgül N ve ark. Acil dahiliye ünitesi hasta profili: 1 yıllık deneyim. Uludağ Tıp Fakültesi Dergisi. 2005;39:39-43.
9. WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. Guidelines for ATC classification and DDD assignment 2013. In: WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology Oslo; 2012.
10. IBM. Micromedex© Drug Interactions. https://www.micromedexsolutions.com Erişim tarihi: 1 Eylül 2022.
11. Ödemiş H, Çavuş U ve Yıldırım S. İlaç Zehirlenmesi ile Acil Servise Başvuran Vakaların İncelenmesi. Phoenix Medical Journal. 2021;3(2):64-8.
12. Ayan M, Başol N, Karaman T, Taş U ve Esen M. Zehirlenme ile acil servise gelen hastaların retrospektif değerlendirilmesi:20 aylık çalışma. The Journal of Academic Emergency Medicine. 2012;11:146-50.
13. Deniz T, Kandiş H, Saygun M, Büyükkoçak Ü, Ülger H ve Karakuş A. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine Başvuran Zehirlenme Olgularının Analizi. Duzce Medical Journal. 2009;11(2):15-20.
14. Yılmaz Y, İnal FY, Toptaş M, Gürelik B ve Erşan İ. Sivas Numune Hastanesine başvuran intoksikasyon olgularının geriye dönük değerlendirilmesi. Haseki Tıp Bülteni. 2013;51:178-82.
15. Kellermann AL, Weinik RM. Emergency departments, medicaid costs, and access to primary care Understanding the link. N Engl J Med. 2012; 366:2141-3.
16. Yeşil O, Akoğlu, H., Onur Ö ve Güneysel Ö. Acil Servise Başvuran Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük Analizi. Marmara Medical Journal. 2008;21(1):26-32.
17. Dal O, Kavak H, Akay S, Ünlüer EE. ve Aksay E. Acil Servise Başvuran Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük İncelemesi. Çağdaş Tıp Dergisi. 2013;3(1):22-7.
18. Kıyan S, Özsaraç M, Ersel M ve ark. Akut zehirlenme hastalarının iki yıllık değerlendirilmesi. Turk J Emerg Med. 2009;9:24-30.
19. Sorge M, Weidhase L, Bernhard M, Gries A ve Petros S. Self- poisoning in the acute care medicine 2005–2012. Anaesthesist. 2015;64:456–62.
20. Özayar E, Değerli S, Güleç H, Şahin Ş ve Dereli N. Yoğun bakıma kabul edilen zehirlenme olgularının retrospektif analizi. Yoğun Bakım Dergisi. 2011;3:59–62.
21. Şahin T, Koç N, Türkön O, ve ark. Kayseri Şehir Hastanesi Yetişkin Acil Servisine İntihar Amaçlı İlaç Alımı Nedeniyle Müracaat Eden Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük Analizi. Van Tıp Dergisi. 2021;28(1):100-10.
22. Dağlı R, Kocaoğlu N, Bayır H ve ark. Yoğun bakım servisimizdeki intoksikasyon vakalarının incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi. 2016;3:17–20.
23. Akın D, Tüzün Y ve Çil T. Türkiye’nin Güneydoğusundaki akut zehirlenme olgularının profili. Dicle Tıp Dergisi. 2007;34(3):195-8.
24. Kavalcı C, Durukan P, Çevik Y, Özer M ve İkizceli İ. Zehirlenme olgularının analizi: Yeni bir hastanenin bir yıllık deneyimi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2006;6(4):163-6.
25. Yıldıztepe E, Hocaoğlu-Aksay N, Demir Ö ve ark. Analysis of the Year 2007 Data of Dokuz Eylül University Drug and Poison Information Center, Turkey. Türkiye Klinikleri. Tip Bilimleri Dergisi. 2010;30(5):1622.
26. Goldney RD. Suicide prevention is possible: a review of recent studies. Arch Suicide Res. 1998;4:329–39.
27. Koç İ. Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) Raporları 2014-2020 yılları, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü , Ankara, 2021.

İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 4, 419 - 425, 09.10.2023

Merve Becit-kızılkaya Seyma Oncu Hülya Sevil Şerife Özdinç

https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1179048

Öz

AMAÇ: Dört yıllık süre içinde acil servise ilaç zehirlenmesi ile başvuran yetişkin olguların demografik ve klinik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
GEREÇ VE YÖNTEM: 2018 - 2021 yılları arasında Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ) Hastanesi Acil Servisine ilaç zehirlenmesi tanısı ile başvuran, 18 yaş ve üzeri hastaların özellikleri, hastane bilgi yönetim sistemi ve hasta dosyaları üzerinden retrospektif olarak incelendi. Hastalara ait demografik özellikler (cinsiyet ve yaş), servise başvuru tarihi ve saati, zehirlenme etkeninin kan düzeyi (toksik/nontoksik), zehirlenme tipi (intihar/kazai), zehirlenme etkenleri (ilaç sınıfı, miktarı, tekli veya çoklu ilaç alımı), prognoz (iyilik hali ile acil servisten taburcu, servise yatış, sevk, tedavi reddi) bilgileri toplandı.
BULGULAR: Çalışma grubunun (n=155) %62.6’sı (n=97) kadın olup yaş ortalaması 34.08±13.51 (min-maks:19-89) olarak saptandı. Olguların %56.1’inin saat 16.00-23.59 arasında acil servise başvurduğu ve sadece dördünün kaza ile kalan 151 kişinin ise intihar amaçlı ilaç alımı sonucu zehirlendiği tespit edildi. Öte yandan, vakaların %26.5’i (n=41) 24 saat içinde acil servisten taburcu edilirken 49 hastanın takibi 24 saatten uzun sürdüğü tespit edildi. Hastaların %34.8’i (n=54) tedaviyi reddettiği ve 4 hastanın servisi izinsiz terk ettiği belirlendi. 59 kişinin (%38.1) tekli ilaç alımı ile ve 96 kişinin (%61.9) çoklu ilaç alımı ile acil servise başvurduğu saptandı. Sinir sistemi ilaçları, kas iskelet sistemi ilaçları ve solunum sistemi ilaçlarının kullanımına bağlı gelişen zehirlenmelerin en sık karşılaşılan zehirlenmeler olduğu tespit edildi. Tanımlanan ilaçlar arasında ise parasetamol, klorfeniramin, sertralin, amoksisilin, essitalopram ve naproksenin başı çektiği tespit edildi.
SONUÇ: Çalışmamızda saptanan demografik özellikler ülkemizdeki çeşitli sağlık kurumlarından bildirilen sonuçlar ile uyumludur. Prospektif çalışma tasarımı ile bilgilerin hasta başında toplanması ve sağlık hizmetlerinin daha iyi planlanmasına olanak sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

İlaç, Zehirlenme, Özkıyım, Erişkin, Acil servis, Parasetamol

Kaynakça

1. Klaassen CD, Casarett LJ, Doull J, Casarett and O’Doull’s Toxicology: The Basic Science of Poisons 8th edition. New York: McGraw-Hill Professional Publishing Pergamon Press 2013 ISBN: 0071769234.
2. Ekingen E, Göktekin MÇ, Ardiç S, Alatas ÖD. Retrospective analysis of suicide attempt with analgesics. Eurasian Journal of Emergency Medicine. 2015;14:172-6.
3. Göney G. 1923’den günümüze Türkiye’de Zehirlenme Oranları ve Nedenlerinin Analizi. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2021; Özel Sayı(1):1-6.
4. Calcaterra SL, Severtson SG, Bau GE ve ark. Trends in intentional abuse or misuse of benzodiazepines and opioid analgesics and the associated mortality reported to poison centers across the United States from 2000 to 2014, Clinical Toxicology. 2018;56(11):1107-14.
5. Dines AM, Wood DM, Yates C ve ark. Acute recreational drug and new psychoactive substance toxicity in Europe: 12 months data collection from the European Drug Emergencies Network (Euro-DEN), Clinical Toxicology. 2015;53(9):893-900.
6. Müller D ve Desel H. Common causes of poisoning: etiology, diagnosis and treatment. Deutsches Ärzteblatt Int. 2013;110(41):690-700.
7. Tunçok Y ve Kalyoncu NI, 2007. T.C. Sağlık Bakanlığı birinci basamağa yönelik zehirlenmeler tanı ve tedavi rehberleri. SB, RSHMB, Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü . 14, 35-8.
8. Demircan C, Çekiç C, Akgül N ve ark. Acil dahiliye ünitesi hasta profili: 1 yıllık deneyim. Uludağ Tıp Fakültesi Dergisi. 2005;39:39-43.
9. WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. Guidelines for ATC classification and DDD assignment 2013. In: WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology Oslo; 2012.
11. Ödemiş H, Çavuş U ve Yıldırım S. İlaç Zehirlenmesi ile Acil Servise Başvuran Vakaların İncelenmesi. Phoenix Medical Journal. 2021;3(2):64-8.
12. Ayan M, Başol N, Karaman T, Taş U ve Esen M. Zehirlenme ile acil servise gelen hastaların retrospektif değerlendirilmesi:20 aylık çalışma. The Journal of Academic Emergency Medicine. 2012;11:146-50.
13. Deniz T, Kandiş H, Saygun M, Büyükkoçak Ü, Ülger H ve Karakuş A. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine Başvuran Zehirlenme Olgularının Analizi. Duzce Medical Journal. 2009;11(2):15-20.
14. Yılmaz Y, İnal FY, Toptaş M, Gürelik B ve Erşan İ. Sivas Numune Hastanesine başvuran intoksikasyon olgularının geriye dönük değerlendirilmesi. Haseki Tıp Bülteni. 2013;51:178-82.
15. Kellermann AL, Weinik RM. Emergency departments, medicaid costs, and access to primary care Understanding the link. N Engl J Med. 2012; 366:2141-3.
16. Yeşil O, Akoğlu, H., Onur Ö ve Güneysel Ö. Acil Servise Başvuran Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük Analizi. Marmara Medical Journal. 2008;21(1):26-32.
17. Dal O, Kavak H, Akay S, Ünlüer EE. ve Aksay E. Acil Servise Başvuran Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük İncelemesi. Çağdaş Tıp Dergisi. 2013;3(1):22-7.
18. Kıyan S, Özsaraç M, Ersel M ve ark. Akut zehirlenme hastalarının iki yıllık değerlendirilmesi. Turk J Emerg Med. 2009;9:24-30.
19. Sorge M, Weidhase L, Bernhard M, Gries A ve Petros S. Self- poisoning in the acute care medicine 2005–2012. Anaesthesist. 2015;64:456–62.
20. Özayar E, Değerli S, Güleç H, Şahin Ş ve Dereli N. Yoğun bakıma kabul edilen zehirlenme olgularının retrospektif analizi. Yoğun Bakım Dergisi. 2011;3:59–62.
21. Şahin T, Koç N, Türkön O, ve ark. Kayseri Şehir Hastanesi Yetişkin Acil Servisine İntihar Amaçlı İlaç Alımı Nedeniyle Müracaat Eden Zehirlenme Olgularının Geriye Dönük Analizi. Van Tıp Dergisi. 2021;28(1):100-10.
22. Dağlı R, Kocaoğlu N, Bayır H ve ark. Yoğun bakım servisimizdeki intoksikasyon vakalarının incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi. 2016;3:17–20.
23. Akın D, Tüzün Y ve Çil T. Türkiye’nin Güneydoğusundaki akut zehirlenme olgularının profili. Dicle Tıp Dergisi. 2007;34(3):195-8.
24. Kavalcı C, Durukan P, Çevik Y, Özer M ve İkizceli İ. Zehirlenme olgularının analizi: Yeni bir hastanenin bir yıllık deneyimi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2006;6(4):163-6.
25. Yıldıztepe E, Hocaoğlu-Aksay N, Demir Ö ve ark. Analysis of the Year 2007 Data of Dokuz Eylül University Drug and Poison Information Center, Turkey. Türkiye Klinikleri. Tip Bilimleri Dergisi. 2010;30(5):1622.
26. Goldney RD. Suicide prevention is possible: a review of recent studies. Arch Suicide Res. 1998;4:329–39.
27. Koç İ. Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) Raporları 2014-2020 yılları, T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü , Ankara, 2021.

Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Klinik Tıp Bilimleri
Bölüm	Makaleler-Araştırma Yazıları
Yazarlar	Merve Becit-kızılkaya 0000-0002-8084-4419 Seyma Oncu 0000-0003-2468-2416 Hülya Sevil 0000-0002-3536-3253 Şerife Özdinç 0000-0003-3948-8501
Yayımlanma Tarihi	9 Ekim 2023
Kabul Tarihi	11 Ocak 2023
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2023 Cilt: 24 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA	Becit-kızılkaya, M., Oncu, S., Sevil, H., Özdinç, Ş. (2023). İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ. Kocatepe Tıp Dergisi, 24(4), 419-425. https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1179048
AMA	Becit-kızılkaya M, Oncu S, Sevil H, Özdinç Ş. İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ. KTD. Ekim 2023;24(4):419-425. doi:10.18229/kocatepetip.1179048
Chicago	Becit-kızılkaya, Merve, Seyma Oncu, Hülya Sevil, ve Şerife Özdinç. “İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ”. Kocatepe Tıp Dergisi 24, sy. 4 (Ekim 2023): 419-25. https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1179048.
EndNote	Becit-kızılkaya M, Oncu S, Sevil H, Özdinç Ş (01 Ekim 2023) İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ. Kocatepe Tıp Dergisi 24 4 419–425.
IEEE	M. Becit-kızılkaya, S. Oncu, H. Sevil, ve Ş. Özdinç, “İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ”, KTD, c. 24, sy. 4, ss. 419–425, 2023, doi: 10.18229/kocatepetip.1179048.
ISNAD	Becit-kızılkaya, Merve vd. “İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ”. Kocatepe Tıp Dergisi 24/4 (Ekim 2023), 419-425. https://doi.org/10.18229/kocatepetip.1179048.
JAMA	Becit-kızılkaya M, Oncu S, Sevil H, Özdinç Ş. İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ. KTD. 2023;24:419–425.
MLA	Becit-kızılkaya, Merve vd. “İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ”. Kocatepe Tıp Dergisi, c. 24, sy. 4, 2023, ss. 419-25, doi:10.18229/kocatepetip.1179048.
Vancouver	Becit-kızılkaya M, Oncu S, Sevil H, Özdinç Ş. İLAÇ ZEHİRLENMESİ İLE AFYONKARAHİSAR’DA ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞUNA BAŞVURAN YETİŞKİN OLGULARININ RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ. KTD. 2023;24(4):419-25.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Bu Dergi Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.