Öz
Etkeni SARS‐CoV-2 olan yeni tip koronavirüs hastalığı (COVID-19), insanların günlük rutinlerini önemli ölçüde değiştirerek ülkelere kapsamlı düzenlemeler yapmaya zorlamıştır. Bu değişikliklerle orantılı kontrol altına alınmakla birlikte henüz etkisini tamamen yitirmemiştir. COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili risklerin gebelik ve emzirme dönemindeki kadınları da etkilediği bildirilmiştir. COVID-19’a yakalanan gebeler, özellikle üçüncü trimesterde, gebe olmayanlara kıyasla daha ciddi hastalık riski altındadır. Bu derlemede, hamile ve emziren kadınlarda Covid-19 aşılarının güvenliği ve etkinliği, klinik kullanım için önerilen kılavuzların ve yayınlanmış çalışmaların sınırlı verileri ve teorik değerlendirmeleri ile özetlenmiştir. Çalışmaları belirlemek için PubMed, MEDLINE ve Embase'de sistematik bir araştırma yapılmıştır. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), Amerikan Kadın Doğum ve Jinekologlar Koleji (ACOG), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Aşı Uygulamaları Danışma Komitelerinin (ACIP) raporları da incelenmiştir. Bu derleme, hamile ve emziren kadınlarda COVID-19 aşısının COVID-19 bulaşmasını önlemede etkili olduğunu göstermiştir. Aşı tercihinde m-RNA aşısının tercih edilmesi gerektiği görülmektedir. Bir m-RNA aşısının yapılamadığı durumlarda aşıdan kaçınmak/ertelemek yerine vektör bazlı bir aşı seçmeleri önerilir. Aşı uygulamasının COVID-19 ile ilişkili gebelik komplikasyonları nedeniyle annenin hastaneye yatış riskini azalttığı için en fazla anne yararı sağladığı, yenidoğanda erken dönemde tespit edilen bir konjenital soruna yol açmadığı belirlenmiştir. Kılavuzlar, belirli bir kontrendikasyon yokluğunda tüm hamile ve emziren kadınlara COVID-19 aşısının önerilmesini desteklemektedir. Çalışmalar, aşılamanın özellikle COVID-19 hastalığının şiddetli formunun önlenmesinde etkili ve güvenli olduğunu ortaya koymuştur. Fakat aşı geliştirme ve uygulamasındaki ilerlemeye rağmen aşılamanın mevcut kabul seviyesi yetersiz kalmaktadır. Bu derlemenin sonuçları, DSÖ ile derneklerin COVID-19 aşılarının gebelik ve emzirme döneminde güvenle kullanılabileceğine dair mevcut önerilerini desteklemektedir. Sağlık hizmeti sunucularının çalışmaları gebelerin aşı programlarına uyumunu iyileştirecek ve kadınların kararla ilgili kaygılarını azaltacaktır.
Anahtar kelimeler: Gebelik, emzirme, covid-19 aşısı.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- COVID-19 Vaccination Considerations for Obstetric–Gynecologic Care [Internet]. Available from: https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/practice-advisory/articles/2020/12/covid-19-vaccination-considerations-for-obstetric-gynecologic-care Erişim:2022
- Dashraath, P., Nielsen-Saines, K., Madhi, S. A., & Baud, D. (2020). COVID-19 vaccines and neglected pregnancy. Lancet. 5, 396(10252):e22.
- Garg, I., Shekhar, R., Sheikh, A. B., & Pal, S. (2021). COVID-19 vaccine in pregnant and lactating women: a review of existing evidence and practice guidelines. Infect Dis Rep, 13, 685–699.
- Gebelik ve doğum sonrası dönemde Covid-19 aşıları ile ilgili TJOD görüşü | TJOD [Internet]. Available from: https://www.tjod.org/gebelik-ve-dogum-sonrasi-donemde-covid-19-asilari-ile-ilgili-tjod-gorusu/ erişim:2022
- Martins, I., Louwen, F., Ayres-de-Campos, D., & Mahmood, T. (2021). EBCOG position statement on covid-19 vaccination for pregnant and breastfeeding women, European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology, 262.
- Jamieson, D. J., & Rasmussen, S. A. (2022). An update on covıd-19 and pregnancy. Am J Obstet Gynecol, 226(2), 177–86.
- Mohan, S., Reagu, S., Lindow, S., & Alabdulla, M. (2021). COVID-19 vaccine hesitancy in perinatal women: a cross sectional survey. J Perinat Med, 28, 49(6), 678-685.
- Ochani, R. K., Asad, A., Yasmin, F., Shaikh, S., Khalid, H., Batra, S., et al. (2021). COVID-19 pandemic: from origins to outcomes, a comprehensive review of viral pathogenesis, clinical manifestations, diagnostic evaluation, and management. Le Infez Med. 29(1), 20–36.
- Onchonga, D., Alfatafta, H., Ngetich, E., & Makunda W. (2021). Health-seeking behaviour among pregnant women during the covıd-19 pandemic: a qualitative study. Heliyon, 7(9), e07972.
- Türk Tabipler Birliği. (2021). Covid-19 aşılanması hakkında bilimsel görüş yazısı ve önerileri
- WHO. 172 countries and multiple candidate vaccines engaged in COVID-19 vaccine Global Access Facility. Available at: https://www.who.int/news/item/24-08-2020-172-countries-and-multiplecandidate-vaccines-engaged-in-COVID-19-vaccine-global-access-facility Erişim: 2022
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hemşirelik |
| Bölüm | Sözel Bildiriler/Oral Presentations |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 9 Sayı: Özel Sayı-1 - 2. ULUSLARARASI 4. ULUSAL DOĞUMA HAZIRLIK EĞİTİMİ VE EĞİTİCİLİĞİ KONGRESİ KONGRE BİLDİRİLERİ ÖZEL SAYISI |
