Öz
Background: It is known that personality types (type A, B, C) can cause different diseases or create changes in coping with diseases.
Objectives: This study was conducted to examine the personality types and affecting factors of women with gynecological cancer.
Methods: This descriptive and correlational study was conducted with 211 women who applied to the oncology outpatient clinic of a public and a private hospital in Istanbul between June 1 and July 30, 2022. Data were collected with the Introductory Information Form, Type A-B Personality Questionnaire and Type C Behavior Scale created by the researchers. The data of the study were analyzed using SPSS for Windows 24.0 program. Descriptive statistics are given with frequency, mean and percentage, and one-way analysis of variance and independent sample t test were used for independent group comparisons. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between the scales used in the study. In addition, the relationship between women’s sociodemographic characteristics, cancer type and characteristics and Type A and B personality scale scores was explained by multiple linear regression model. The data obtained were evaluated at a 95% confidence interval and a significance level of p<.05.
Results: The average age of the women participating in the study was 51.18±11.48 and the average number of years of marriage was 23.78±15.71. A statistically significant difference was found between the A and B personality types between the diagnosis time of the current disease and the time to come to gynecological oncology. It was found that type A and B personality scores were significantly higher in alcohol users, and type C behavior scores were significantly higher in married women. It was found that the Type C Behavior Scale total mean score was statistically significantly higher in those receiving radiotherapy and chemotherapy.
Conclusion: As a result of the study, it was found that the incidence of cervix cancers was higher in individuals with type A personality, and the incidence of other gynecological cancers was higher in individuals with type B personality. It has been determined that women who cannot express their emotions and exhibit Type C Behavior are more likely to receive chemotherapy and radiotherapy treatment.
Anahtar Kelimeler
Cancer Gynecology Type A Personality Type B Personality Type C Behavior Scale
Kaynakça
- Chakraborty, S., Islam, M. S., ve Bhuiyan, T. (2021). Machine learning to reveal an astute risk predictive framework for Gynecologic Cancer and its impact on women psychology: Bangladeshi perspective. BMC Bioinformatics, 22(1), 213.
- Aydin, C., ve Özel, Ç. H. (2017). A ve B kişilik tiplerinin boş zaman davranışlarının kıyaslanması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 21-41.
- Bozo, Ö., Yılmaz, T., ve Tathan, E. (2012). C Tipi Davranış Ölçeğinin Türkçeye uyarlama, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2): 145-150.
- Bulgur, N. E., ve Bal, Y. (2020). A Tipi ve B Tipi kişilik yapılarının kariyer planlama süreci üzerine etkileri. The Journal of Social Sciences, (47), 582-595.
- Bushraa T. T., ve Datta, S. (2021). Emotional eating & personality type A and type B behavioural patterns in adults: A comparative study. International Journal of Indian Psychology, 9(1), 1015-1039.
- Çetişli, N. E. (2021). Kadın Sağlığı Sorunları ve Bilimsel Araştırma Alanları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 3-6.
- Çiçek, İ., ve Aslan, A. E. (2020). Kişilik ve beş faktör kişilik özellikleri: Kuramsal bir çerçeve. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(1), 137-147.
- Durna, U. (2005). A tipi ve B tipi kişilik yapıları ve bu kişilik yapılarını etkileyen faktörlerle ilgili bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 275-290.
- Fidan, Y., ve Bayraktar, O. (2022). A ve B Tipi Kişilik Yapısına Sahip Yöneticilerin Yaşam Tarzları ve Stres İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 393-408.
- George, D., Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference (10a Ed.). Boston: Pearson.
- Global Cancer Observatory (GLOBOCAN) 2020. Erişim linki: http://gco.iarc.fr/ (Erişim tarihi 20.03.2022).
- Greer, S., ve Morris, T. (1975). Psychological attributes of women who develop breast cancer: A controlled study. J. Psychosom. Res. 19, 147–153.
- Jenkins, C. D., Zyzanski, S. J., Rosenman, R. H., ve Cleveland, G. L. (1971). Association of coronary-prone behavior scores with recurrence of coronary heart disease. Journal of Chronic Diseases, 24(10), 601-611.
- Kadłubowska, M., Bąk, E., Marcisz, C., Kózka, M., Michalik, A., Kolonko, J., ... ve Kapusta-Nowak, Z. (2018). Perception vs pain and beliefs about pain control and Type A behavior pattern in patients with chronic ischemia of lower extremities or with rheumatoid arthritis. Journal of Pain Research, 3051-3059.
- Kendilci, K. (2015). Turgut Özal Tıp Merkezi Onkoloji servisine başvuran kanser olgularında kişilik özelliklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
- Kurrass, J. A. (2004). Link between behavior variables and health the development of a behavioral measure of type C. Retrieved October 4, 2008, from http://www.geocities.ws/jkurrass/measurementpaper.pdf.
- Lohse, T., Rohrmann, S., Richard, A., Bopp, M., Faeh, D., ve Swiss National Cohort Study Group. (2017). Type A personality and mortality: Competitiveness but not speed is associated with increased risk. Atherosclerosis, 262, 19-24.
- Macía, P., Gorbeña, S., Gómez, A., Barranco, M., ve Iraurgi, I. (2020). Role of neuroticism and extraversion in the emotional health of people with cancer. Heliyon, 6(7), e04281.
- Ogden J. Health Psychology A Textbook. New York, McGraw-Hill Education, 2004.
- Özerdoğan, N., ve Gürsoy, E. (2017). Serviks kanserinde korunma ve hemşirelik. Turkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics, 3(1), 40-9.
- Perry, L. M., Hoerger, M., Silberstein, J., Sartor, O., ve Duberstein, P. (2018). Understanding the distressed prostate cancer patient: Role of personality. Psycho‐Oncology, 27(3), 810-816.
- Philip, O. C., ve Chibuike, O. P. (2022). Gender, Personality (Type “A” And “B”) and Emotional Stressful Experience. New Horizons in Medicine and Medical Research, 4, 52-66.
- Piechurska-Kuciel, E., ve Piechurska-Kuciel, E. (2020). Personality: Definitions, approaches and theories. The Big Five in SLA, 1-25.
- Pollock, B. D., Chen, W., Harville, E. W., ve Bazzano, L. A. (2017). Associations between hunter type A/B personality and cardiovascular risk factors from adolescence through young adulthood. International Journal of Behavioral Medicine, 24(4), 593-601.
- Rosenman, R. H., ve Friedman, M. (1977). Modifying type A behavior pattern. Journal of Psychosomatic Research, 21(4), 323-331.
- Rymarczyk, K., Turbacz, A., Strus, W., ve Cieciuch, J. (2020). Type C personality: Conceptual refinement and preliminary operationalization. Frontiers in Psychology, 11, 552740.
- Wei, M., Guo, L., Zhu, Y., Guo, Y., Yv, S., Namassevayam, G., ... ve Chen, F. (2019). Type C personality and depression among newly diagnosed breast cancer patients: The mediating role of sense of coherence. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 15, 3519-3529.
- You, J., Wang, C., Rodriguez, L., Wang, X., ve Lu, Q. (2018). Personality, coping strategies and emotional adjustment among Chinese cancer patients of different ages. European journal of cancer care, 27(1), e12781.
Öz
Giriş: Kişilik tiplerinin (A, B, C tipi) farklı hastalıklara neden olabileceği veya hastalıklarla baş etme konusunda değişiklik yaratacağı bilinmektedir.
Amaç: Bu çalışma, jinekolojik kanserli kadınların kişilik tiplerinin ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Tanımlayıcı ve korelasyonel tipte yapılan bu çalışma, 1 Haziran- 30 Temmuz 2022 tarihleri arasında İstanbul’da bulunan bir kamu ve bir özel hastanenin onkoloji polikliniğine başvuran 211 kadın ile yapılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından oluşturulan Tanıtıcı Bilgi Formu, A-B Tipi Kişilik Anketi ve C Tipi Davranış Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmanın verileri SPSS for Windows 24.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler frekans, ortalama ve yüzde ile verilmiş olup bağımsız grup karşılaştırmalarında tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklem t testi kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan ölçekler arasındaki ilişkiyi saptamak için de Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Ayrıca kadınların sosyodemografik özellikleri ve kanser türü ile özellikleri ile A ve B Tipi kişilik ölçek puanı arasındaki ilişki çoklu lineer regresyon modeli ile açıklanmıştır. Elde edilen veriler %95 güven aralığında ve anlamlılık p<.05 düzeyinde değerlendirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalamaları 51.18±11.48 ve evlilik yılı ortalamaları 23.78±15.71 olarak bulunmuştur. A ve B tipi kişilik tipleri arasında mevcut hastalığın teşhis zamanı ve jinekolojik onkolojiye gelme süresi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. A ve B tipi kişilik puanının alkol kullananlarda anlamlı şekilde yüksek, C tipi davranış puanının da evli olan kadınlarda anlamlı şekilde daha yüksek olduğu saptanmıştır. C Tipi Davranış Ölçeği toplam puan ortalamasının radyoterapi ve kemoterapi alanlarda istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Çalışmanın sonucunda A tipi kişiliğe sahip bireylerde serviks, B tipi kişiliğe sahip bireylerde ise diğer jinekolojik kanserlerin görülme oranının daha fazla olduğu bulunmuştur. Duygularını ifade edemeyen ve C Tipi Davranış gösteren kadınların kemoterapi ve radyoterapi tedavisini görme sıklığının daha fazla olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kanser Jinekoloji A Tipi Kişilik B Tipi Kişilik C Tipi Davranış Ölçeği
Kaynakça
- Chakraborty, S., Islam, M. S., ve Bhuiyan, T. (2021). Machine learning to reveal an astute risk predictive framework for Gynecologic Cancer and its impact on women psychology: Bangladeshi perspective. BMC Bioinformatics, 22(1), 213.
- Aydin, C., ve Özel, Ç. H. (2017). A ve B kişilik tiplerinin boş zaman davranışlarının kıyaslanması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 21-41.
- Bozo, Ö., Yılmaz, T., ve Tathan, E. (2012). C Tipi Davranış Ölçeğinin Türkçeye uyarlama, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2): 145-150.
- Bulgur, N. E., ve Bal, Y. (2020). A Tipi ve B Tipi kişilik yapılarının kariyer planlama süreci üzerine etkileri. The Journal of Social Sciences, (47), 582-595.
- Bushraa T. T., ve Datta, S. (2021). Emotional eating & personality type A and type B behavioural patterns in adults: A comparative study. International Journal of Indian Psychology, 9(1), 1015-1039.
- Çetişli, N. E. (2021). Kadın Sağlığı Sorunları ve Bilimsel Araştırma Alanları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 3-6.
- Çiçek, İ., ve Aslan, A. E. (2020). Kişilik ve beş faktör kişilik özellikleri: Kuramsal bir çerçeve. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(1), 137-147.
- Durna, U. (2005). A tipi ve B tipi kişilik yapıları ve bu kişilik yapılarını etkileyen faktörlerle ilgili bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 275-290.
- Fidan, Y., ve Bayraktar, O. (2022). A ve B Tipi Kişilik Yapısına Sahip Yöneticilerin Yaşam Tarzları ve Stres İlişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 393-408.
- George, D., Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference (10a Ed.). Boston: Pearson.
- Global Cancer Observatory (GLOBOCAN) 2020. Erişim linki: http://gco.iarc.fr/ (Erişim tarihi 20.03.2022).
- Greer, S., ve Morris, T. (1975). Psychological attributes of women who develop breast cancer: A controlled study. J. Psychosom. Res. 19, 147–153.
- Jenkins, C. D., Zyzanski, S. J., Rosenman, R. H., ve Cleveland, G. L. (1971). Association of coronary-prone behavior scores with recurrence of coronary heart disease. Journal of Chronic Diseases, 24(10), 601-611.
- Kadłubowska, M., Bąk, E., Marcisz, C., Kózka, M., Michalik, A., Kolonko, J., ... ve Kapusta-Nowak, Z. (2018). Perception vs pain and beliefs about pain control and Type A behavior pattern in patients with chronic ischemia of lower extremities or with rheumatoid arthritis. Journal of Pain Research, 3051-3059.
- Kendilci, K. (2015). Turgut Özal Tıp Merkezi Onkoloji servisine başvuran kanser olgularında kişilik özelliklerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
- Kurrass, J. A. (2004). Link between behavior variables and health the development of a behavioral measure of type C. Retrieved October 4, 2008, from http://www.geocities.ws/jkurrass/measurementpaper.pdf.
- Lohse, T., Rohrmann, S., Richard, A., Bopp, M., Faeh, D., ve Swiss National Cohort Study Group. (2017). Type A personality and mortality: Competitiveness but not speed is associated with increased risk. Atherosclerosis, 262, 19-24.
- Macía, P., Gorbeña, S., Gómez, A., Barranco, M., ve Iraurgi, I. (2020). Role of neuroticism and extraversion in the emotional health of people with cancer. Heliyon, 6(7), e04281.
- Ogden J. Health Psychology A Textbook. New York, McGraw-Hill Education, 2004.
- Özerdoğan, N., ve Gürsoy, E. (2017). Serviks kanserinde korunma ve hemşirelik. Turkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics, 3(1), 40-9.
- Perry, L. M., Hoerger, M., Silberstein, J., Sartor, O., ve Duberstein, P. (2018). Understanding the distressed prostate cancer patient: Role of personality. Psycho‐Oncology, 27(3), 810-816.
- Philip, O. C., ve Chibuike, O. P. (2022). Gender, Personality (Type “A” And “B”) and Emotional Stressful Experience. New Horizons in Medicine and Medical Research, 4, 52-66.
- Piechurska-Kuciel, E., ve Piechurska-Kuciel, E. (2020). Personality: Definitions, approaches and theories. The Big Five in SLA, 1-25.
- Pollock, B. D., Chen, W., Harville, E. W., ve Bazzano, L. A. (2017). Associations between hunter type A/B personality and cardiovascular risk factors from adolescence through young adulthood. International Journal of Behavioral Medicine, 24(4), 593-601.
- Rosenman, R. H., ve Friedman, M. (1977). Modifying type A behavior pattern. Journal of Psychosomatic Research, 21(4), 323-331.
- Rymarczyk, K., Turbacz, A., Strus, W., ve Cieciuch, J. (2020). Type C personality: Conceptual refinement and preliminary operationalization. Frontiers in Psychology, 11, 552740.
- Wei, M., Guo, L., Zhu, Y., Guo, Y., Yv, S., Namassevayam, G., ... ve Chen, F. (2019). Type C personality and depression among newly diagnosed breast cancer patients: The mediating role of sense of coherence. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 15, 3519-3529.
- You, J., Wang, C., Rodriguez, L., Wang, X., ve Lu, Q. (2018). Personality, coping strategies and emotional adjustment among Chinese cancer patients of different ages. European journal of cancer care, 27(1), e12781.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hemşirelik (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 15 Nisan 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 17 Sayı: 2 |
Etkili Hemşirelik Dergisi ULAKBİM Türk Tıp Dizini, Türk Medline, Türkiye Atıf Dizini, Şubat 2021 tarihinden beri EBSCO Host ve 26 Ekim 2021 tarihinden itibaren DOAJ ve 18 Ocak 2022 tarihinden beri Index Copernicus, 14 Kasım 2022 tarihinden beri SCOPUS tarafından indekslenmektedir.
Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınevi Web Sitesi
https://kutuphane.deu.edu.tr/yayinevi/
Dergi İletişim Bilgileri Sayfası
https://dergipark.org.tr/tr/pub/jnef/contacts
Etkili Hemşirelik DergisiDergisi Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.