Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı engelli kardeşe sahip normal gelişim gösteren çocukların engelli kardeşleriyle deneyimlerine ilişkin görüşlerini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya engelli kardeşe sahip 9-15 yaş grubu normal gelişim gösteren 13 çocuk katılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme sırasında çocuklara engelli kardeşiyle yaşadığı deneyimler, yaşantısının ve ilişkilerinin kardeşinin engel durumundan nasıl etkilendiğine dair 10 soru sorulmuştur. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır.
Bulgular: Çocukların vermiş olduğu cevaplar daha önceden belirlenmiş temalara göre özetlenmiş ve yorumlanmıştır.
Sonuç: Araştırmanın sonucunda, engelli kardeşe sahip normal gelişim gösteren çocukların çoğu; kardeşinin engel durumu ile ilgili yeterince bilgiye sahip olmadıklarını, bu konuda kendilerine yeterince açıklama yapılmadığını, zaman içinde kardeşlerine yönelik duygularının olumlu yönde değiştiğini, engelli kardeşlerinin problem davranışlarının hayatlarını olumsuz etkilediğini ve diğer insanların engelli kardeşlerine olumsuz bakış açılarından üzüntü duyduklarını belirtmişlerdir.
Anahtar Kelimeler: engelli kardeş, kardeş ilişkiler, nitel araştırmaAnahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKKÖK, F. (2003). Farklı Özelliğe Sahip Çocuk Aileleri ve Ailelerle Yapılan Çalışmalar. ATAMAN; A.(Ed.), Özel Eğitime Giriş. (121-142), Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Aksoy, A.B., Berçin Yıldırım, G. (2008). Farklı Engel Grubundan Engelli Kardeşe Sahip Çocukların Kardeş İlişkileri İle Kardeşlerini Kabullenmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (3), 751-779.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri: 5. Baskı. Ankara: Pegema yayıncılık.
- Coşkun, Y., Akkaş, G. (2009). Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek
- Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,10(1).
- Çolak, A. ve Vuran, S. (2006, Kasım). Kaynaştırma sınıflarında gözlemci olan öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ve sosyal beceri öğretimine ilişkin görüşleri. XVI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Samsun.
- Duygun, T., Sezgin, N. (2003).Zihinsel Engelli ve Sağlıklı Çocuk Annelerinde Stres Belirtileri, Stresle Başaçıkma Tarzları ve Algılanan Sosyal Desteğin Tükenmişlik Düzeyine Olan Etkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 18(52):37-52.
- Gath, A. and Gumley, D. 1987. Retarded children and their siblings. Journal of Child Psychology and Psyhiatry,
- (5); 715-730.
- Girli, A.(1995). Normal zekâlı kardeşlerin zihinsel engelli kardeşe yönelik kabul düzeylerinin belirlenmesi.
- Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi . Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Harriott, W. A., & Martin, S. S. (2004). Using culturally responsive activities to promote social competence and classroom community. Teaching Exceptional Children, 37, 48-54.
- KANER, S. (2010). Aile katılımı ve işbirliği. Sucuoğlu, B. (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimi. (352-378).
- Ankara:Kök Yayıncılık.
- Küçüker, S. (1997). Bilgi verici psikolojik danışmanlık programının zihinsel Özürlü çocukların kardeşlerinin özürle ilgili bilgi düzeylerine ve Özürlü kardeşlerine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Meşe, İ. (2013). Engellenmiş Annelik: Zihinsel Engelli Çocukların Anneleri. Turkish Studies - International
- Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, 841-858.
- Özsoy, Y., Özyürek, M., Eripek S. (1998). Özel Eğitime Giriş (9. Baskı). Ankara: Karatepe Yayınları.
- Santrock, J.W.(Ed.) (2012). Yaşam Boyu Gelişim (Çeviri Editörü: Galip YÜKSEL), Ankara: Nobel Yayıncılık. Sencar, B. (2007). „Otistik Çocuğa Sahip Ailelerin (Anne-Babaların) Algıladıkları Sosyal Destek ve Stres
- Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi‟, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül
- Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B. Y., Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 7(1), 42-7.
- Ünal, N. (2009). Zihinsel engelli çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumları ile normal gelişim gösteren çocukların zihinsel engelli kardeşlerine yönelik davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Yavuz, M., & Coşkun, İ. (2014). Normal Gelişim Gösteren Bireyin Zihinsel Engelli Kardeşiyle Vakit Geçirme
- Durumu. Electronic Turkish Studies, 9(8), 295-313.
- Varol, N.(2006). Aile Eğitimi, Ankara: Kök Yayıncılık,
- Şimşek, H., Yıldırım, A. (2003).Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Ankara: Seçkin Yayıncılık. Welton, E., Vakil, S., & Carasea, C. (2004). Strategies for increasing positive social interactions in children with autism: A case study. Teaching Exceptional Children, 37, 40-46.
Öz
Amaç: Bu çalışmanın amacı engelli kardeşe sahip normal gelişim gösteren çocukların engelli kardeşleriyle deneyimlerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya engelli kardeşe sahip 9-15 yaş grubu normal gelişim gösteren 13 çocuk katılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme sırasında çocuklara engelli kardeşiyle yaşadığı deneyimler, yaşantısının ve ilişkilerinin kardeşinin engel durumundan nasıl etkilendiğine dair 10 soru sorulmuştur. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bulgular: Çocukların vermiş olduğu cevaplar daha önceden belirlenmiş temalara göre özetlenmiş ve yorumlanmıştır. Sonuç: Araştırmanın sonucunda, engelli kardeşe sahip normal gelişim gösteren çocukların çoğu; kardeşinin engel durumu ile ilgili yeterince bilgiye sahip olmadıklarını, bu konuda kendilerine yeterince açıklama yapılmadığını, zaman içinde kardeşlerine yönelik duygularının olumlu yönde değiştiğini, engelli kardeşlerinin problem davranışlarının hayatlarını olumsuz etkilediğini ve diğer insanların engelli kardeşlerine olumsuz bakış açılarından üzüntü duyduklarını belirtmişlerdir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKKÖK, F. (2003). Farklı Özelliğe Sahip Çocuk Aileleri ve Ailelerle Yapılan Çalışmalar. ATAMAN; A.(Ed.), Özel Eğitime Giriş. (121-142), Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
- Aksoy, A.B., Berçin Yıldırım, G. (2008). Farklı Engel Grubundan Engelli Kardeşe Sahip Çocukların Kardeş İlişkileri İle Kardeşlerini Kabullenmeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (3), 751-779.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri: 5. Baskı. Ankara: Pegema yayıncılık.
- Coşkun, Y., Akkaş, G. (2009). Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek
- Algıları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,10(1).
- Çolak, A. ve Vuran, S. (2006, Kasım). Kaynaştırma sınıflarında gözlemci olan öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ve sosyal beceri öğretimine ilişkin görüşleri. XVI. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Samsun.
- Duygun, T., Sezgin, N. (2003).Zihinsel Engelli ve Sağlıklı Çocuk Annelerinde Stres Belirtileri, Stresle Başaçıkma Tarzları ve Algılanan Sosyal Desteğin Tükenmişlik Düzeyine Olan Etkisi, Türk Psikoloji Dergisi, 18(52):37-52.
- Gath, A. and Gumley, D. 1987. Retarded children and their siblings. Journal of Child Psychology and Psyhiatry,
- (5); 715-730.
- Girli, A.(1995). Normal zekâlı kardeşlerin zihinsel engelli kardeşe yönelik kabul düzeylerinin belirlenmesi.
- Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi . Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- Harriott, W. A., & Martin, S. S. (2004). Using culturally responsive activities to promote social competence and classroom community. Teaching Exceptional Children, 37, 48-54.
- KANER, S. (2010). Aile katılımı ve işbirliği. Sucuoğlu, B. (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimi. (352-378).
- Ankara:Kök Yayıncılık.
- Küçüker, S. (1997). Bilgi verici psikolojik danışmanlık programının zihinsel Özürlü çocukların kardeşlerinin özürle ilgili bilgi düzeylerine ve Özürlü kardeşlerine yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Meşe, İ. (2013). Engellenmiş Annelik: Zihinsel Engelli Çocukların Anneleri. Turkish Studies - International
- Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, 841-858.
- Özsoy, Y., Özyürek, M., Eripek S. (1998). Özel Eğitime Giriş (9. Baskı). Ankara: Karatepe Yayınları.
- Santrock, J.W.(Ed.) (2012). Yaşam Boyu Gelişim (Çeviri Editörü: Galip YÜKSEL), Ankara: Nobel Yayıncılık. Sencar, B. (2007). „Otistik Çocuğa Sahip Ailelerin (Anne-Babaların) Algıladıkları Sosyal Destek ve Stres
- Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi‟, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül
- Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B. Y., Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 7(1), 42-7.
- Ünal, N. (2009). Zihinsel engelli çocukların annelerinin çocuk yetiştirme tutumları ile normal gelişim gösteren çocukların zihinsel engelli kardeşlerine yönelik davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
- Yavuz, M., & Coşkun, İ. (2014). Normal Gelişim Gösteren Bireyin Zihinsel Engelli Kardeşiyle Vakit Geçirme
- Durumu. Electronic Turkish Studies, 9(8), 295-313.
- Varol, N.(2006). Aile Eğitimi, Ankara: Kök Yayıncılık,
- Şimşek, H., Yıldırım, A. (2003).Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri.Ankara: Seçkin Yayıncılık. Welton, E., Vakil, S., & Carasea, C. (2004). Strategies for increasing positive social interactions in children with autism: A case study. Teaching Exceptional Children, 37, 40-46.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Sözel Bildiri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Haziran 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Haziran 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Uluslararası Katılımlı 3. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongre Kitabı |
