Öz
Araştırma, Kars’ın Susuz ilçesinde Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran 18-45 yaş arası kadınların aile planlaması yöntemlerine yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının belirlenmesi amacı ile kesitsel-tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Kars Susuz Aile Sağlığı Merkezi’ne başvuran kadınlar oluştururken, örneklemini ise Aralık 2020-Şubat 2021 tarihleri arasında araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 200 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verilerini elde etmek için “Tanımlayıcı Bilgi Formu” ve Aile Planlaması Tutum Ölçeği” (APTÖ) kullanılmıştır. Veri analizinde yüzdelik, t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan kadınların %38,5’i ilköğretim mezunu, %73,5’i evli ve %60,5’i ev hanımı olduğunu belirtmiştir. Kadınların %52’si 1 ile 3 arasında gebelik geçirdiğini, %78’i kürtaj öyküsünün olmadığını ifade etmiştir. Kadınların %38,5’i aile planlaması ile ilgili danışmanlık eğitimi almışken sadece %20’si düzenli bir danışmanlık eğitimi almıştır. Kadınların %57,5’i aile planlaması yöntemi kullanmakta, %82,6’sı kullandığı aile planlaması yöntemi hakkında bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. Kadınların %40,5’i gebelikten korunmada geleneksel yöntemlerin güvenilir olduğunu düşünürken, %27,5’i ise modern yöntemleri bildiğini ifade etmiştir. Eğitim düzeyi yüksek olan, bekâr, şehir merkezinde yaşayan ve kamu personeli olarak çalışan, aile planlaması ile ilgili danışmanlık alan, aile planlamasıyla ilgili yeterli bilgisi olan ve modern aile planlaması yöntemlerini bilenlerin, APTÖ puan ortalamalarının daha yüksek ve aile planlaması tutumlarının olumlu olduğu saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak kadınların aile planlamasına karşı tutumlarının olumlu olduğu ancak istendik düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Aile planlamasına ilişkin tutumların yüksek oranda davranışa dönüşebilmesi için öncelikli olarak yanlış tutum ve davranışların belirlenip düzeltilmesi için eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi, kadının statüsünün yükseltilmesi ve eğitim olanaklarının artırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
ETİK KURUL İZNİ SİSTEME YÜKLENMİŞTİR
Destekleyen Kurum
YOK
Proje Numarası
YOK
Kaynakça
- 1. Hotun Şahin, N. (2015). “Doğurganlığın Düzenlenmesi”. In: N. KIZILKAYA BEJİ (Ed.). Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalık (120). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
- 2. Öner, O. (2019). Evli Kadınların Doğurganlığa ve Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ile Kontraseptif Yöntem Kullanma Niyetleri Arasındaki İlişkinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- 3. Bongaarts, J. (2020). “Trends in Fertility and Fertility Preferences in Sub-Saharan Africa: The Roles of Education and Family Planning Programs”. Genus, 76 (32), 1-15. https://doi.org/10.1186/s41118-020-00098-z
- 4. Atake, E.H. ve Gnakou Ali, P. (2019). “Women’s Empowerment and Fertility Preferences in High Fertility Countries in Sub-Saharan Africa. BMC Women's Health, 19 (54), 1-14. https://doi.org/10.1186/s12905-019-0747-9
- 5. Elweshahi, H.M.T, Gewaifel, G.İ, El-Din Sadek, S.S. ve El-Sharkawy, O.G. (2018). “Unmet Need for Postpartum Family Planning in Alexandria, Egypt”. Alexandria Journal of Medicine, 54, 143-147. https://doi.org/10.1016/j.ajme.2017.03.003
- 6. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2018). “Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması (TNSA) 2018 Ana Raporu”. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf. Erişim tarihi: 20.04.2022
- 7. Gür Çalışkan, B, Doğan, B. ve Güngör Olçum, G. (2014). “Kırsal Bölgede Yaşayan Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Tercihlerine Yaş ve Eğitimin Etkisi”. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 18, 189-194.
- 8. Royer, P.A, Olson, L.M, Jackson, B. ve Weber, L.S. (2020).“In Africa, There Was No Family Planning. Every Year You Just Give Birth”: Family Planning Knowledge, Attitudes, and Practices Among Somali and Congolese Refugee Women After Resettlement To The United States”. Qualitative Health Research, 30 (3), 391-408. https://doi.org/10.1177/1049732319861381
- 9. Büyükkayacı Duman, N. ve Yılmazel, G. (2014). “Doğum Sonrası Ev Ziyaretleri Yoluyla Verilen Aile Planlaması Danışmanlığının Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımına Etkisi”. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11 (2), 52-58.
- 10. Gılıç, E, Ceyhan, O. ve Özer, A. (2009). “Niğde Doğumevi'nde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları”. Fırat Tıp Dergisi, 14 (4), 237-214.
- 11. Gözükara, F, Kabalcıoğlu, F. ve Ersin, F. (2015). “Şanlıurfa İlinde Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12 (1), 9-15.
- 12. Öngen, M. ve Kırca, N. (2020). “Mülteci ve Göçmen Kadınlarda Kadın Sağlığı Sorunları”. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 2 (2) ,55-69.
- 13. Egelioğlu Cetişli, N, Kahveci, M, Işık S. Ve Hacılar, A. (2020). “Kadınların Postpartum Kontraseptif Tercihleri ve Tutumları”. Journal Of Academıc Research In Nursıng (JAREN), 6 (1), 67-72. doi:10.5222/jaren.2020.37233
- 14. Kırıcı, P, Karaçor, T, Selçuk Kaplan, S. ve Nacar, C.M. (2020). “Aile Planlaması Danışmanlık Hizmetinin Kadınların Kontraseptif Yöntem Tercihine Etkisi: Bir Tersiyer Merkez Deneyimi”. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 17 (3), 425-430. doi: 10.38136/jgon.698866.
- 15. Aksu, H, Akdolun Balkaya, N, Özsoy, S. ve Demirsoy, G. (2015). “Yaygın Kullanılmayan Aile Planlaması Yöntemlerine İlişkin Kadınların Bilgi ve Görüşleri”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2 (1), 59-71.
- 16. Avcı, S, Seda Mutlu, S. ve Yiğit, F. (2021). “Evli Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihlerine Etki Eden Faktörler”. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 4 (2), 128-138.
- 17. Aktoprak, M. (2012). Evli Kadınlar ve Eşlerinin Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ve İlişkili Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 18. Ejder Apay, S, Nazı̇k, E, Özdemı̇r, F. ve Pası̇nlı̇oğlu, T. (2010). “Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (3), 1-7.
- 19. .Örsal, Ö. ve Kubilay, G. (2007). “Aile Planlaması Tutum Ölçeği Geliştirilmesi”. İstanbul Üniversitesi Florence Ninhtingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 15 (60), 155-164.
- 20. Altuntaş, F. ve Mayda, A.S. (2011). “Bolu Dörtdivan İlçesi’nde Aile Planlaması Hizmetlerinin Değerlendirilmesi”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 1-7.
- 21. Nazik, F, Mumcu, Ş, Sönmez, M. ve Yılmaz, A.N. (2021). “15-49 Yaş Evli Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4 (3), 326-336. doı: 10.38108/ouhcd.881578.
- 22. Oltuluoğlu, H. ve Başer, M. (2012). “Malatya İl Merkezinde Yaşayan Evli Kadınların Kullandıkları Aile Planlaması Yöntemleri ve Seçme Nedenlerinin İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19 (3), 167-174.
- 23. Ersoy, E, Karasu, Y, Çelik, E.Y. ve Ersoy, A.Ö. (2015). “Gebeliği Plansız Kadınların Kişisel Özellikleri ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Düşünceleri”. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6 (3), 250-255.
- 24. Yılmaz, S.D, Ege, E, Akın, B. ve Çelik, Ç. (2010). “15-49 Yaş Kadınların Kürtaj Nedenleri ve Kontraseptif Tercihleri”. İ.Ü.F.N. Hemşirelik. Dergisi, 8 (3), 156-163.
- 25. Aslıyüksek C. (2022). Kadınların Aile Planlaması Tutumları ile Doğum Kontrol Yöntemlerine Yönelik Engellerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
- 26. Gavas, E. ve İnal, S. (2019). “Türkiye’de Kadınların Aile Planlaması Yöntemleri Kullanma Durumları ve Tutumları: Sistematik Derleme”. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (2), 37-43. doı:10.33308/2687248X.201912118.
- 27. Aydın Avcı, I, Cavusoglu, F, Aydın, M. ve Altay, B. (2018). “Attitude and Practice of Family Planning Methods among Roma Women Living in Northern Turkey”. International Journal of Nursing Sciences, 5 (1), 33- 38.
- 28. Çıtak Bilgin, N. ve Tokur Kesgin, M. (2020). “Kanatlı Sektöründe Çalışan Kadınların Aile Planlaması ve Acil Kontrasepsiyona İlişkin Bilgi ve Tutumlarının Belirlenmesi”. Sağlık Bilimleri Dergisi, 29 (2), 123- 132.
- 29. Draper, L. (2006). “Working Women and Contraception: History, Health, and Choices”. Official Journal of The American Association of Occupational Health Nurses. 54 (7), 317-324. doi: 10.1177/216507990605400704.
- 30. Eryılmaz, N. ve Ege, E. (2016). “Doğum Sonu Dönemdeki Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Tutumları ve İlişkili Faktörler”. Journal of Human Sciences, 13 (2), 3389-3401.
- 31. Tezel, A, Gönenç, İ, Akgün, Ş. ve Öztaş Karataş, D. (2015). “Kadınların Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörler”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18 (3), 181-188.
- 32. Ayaz, S. ve Yaman Efe, S. (2009). “Family Planning Attitudes of Women and Affecting Factors”. Journal of The Turkish German Gynecological Association, 10 (3), 137–141.
Öz
The research was conducted in a cross-sectional type with the aim of determining the Attitudes and knowledge level of women between the ages of 18-45, who applied to the Family Health Center in the Susuz district of Kars, about family planning methods. The population of the study consisted of women who applied to the Kars Susuz Family Health Center, while the sample consisted of 200 women who voluntarily agreed to participate in the research between December 2020 and February 2021. “Descriptive Information Form” and Family Planning Attitude Scale” were used to obtain the data of the study. Percentage, t-test and one-way analysis of variance were used in data analysis. While 38.5% of the women participating in the research are graduates of primary education, 73.5% of the women stated that they were married and 60.5% of them were housewives. Considering the number of pregnancies, 52% of women stated that they had between 1 and 3 pregnancies. 78% of women stated that they did not have an abortion. While 38.5% of women have received counseling training, only 20% have received regular counseling training. 57.5% of the women use family planning method, 82.6% of them have knowledge about the family planning method they use. While 40.5% of women think that traditional methods are reliable, 27.5% of them state that they know modern methods. It was determined that those with a high level of education, single, living in the city center and working as public personnel, receiving consultancy on family planning, having sufficient knowledge about family planning and knowing modern family planning methods had higher APTÖ score averages and positive family planning attitudes (p<0.05). As a result, it was determined that women's attitudes towards family planning were positive, but not at the desired level. In order for attitudes towards family planning to turn into behavior at a high rate, it is recommended to provide training and consultancy services to identify and correct wrong attitudes and behaviors, to raise the status of women and to increase educational opportunities.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
YOK
Kaynakça
- 1. Hotun Şahin, N. (2015). “Doğurganlığın Düzenlenmesi”. In: N. KIZILKAYA BEJİ (Ed.). Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalık (120). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
- 2. Öner, O. (2019). Evli Kadınların Doğurganlığa ve Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ile Kontraseptif Yöntem Kullanma Niyetleri Arasındaki İlişkinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- 3. Bongaarts, J. (2020). “Trends in Fertility and Fertility Preferences in Sub-Saharan Africa: The Roles of Education and Family Planning Programs”. Genus, 76 (32), 1-15. https://doi.org/10.1186/s41118-020-00098-z
- 4. Atake, E.H. ve Gnakou Ali, P. (2019). “Women’s Empowerment and Fertility Preferences in High Fertility Countries in Sub-Saharan Africa. BMC Women's Health, 19 (54), 1-14. https://doi.org/10.1186/s12905-019-0747-9
- 5. Elweshahi, H.M.T, Gewaifel, G.İ, El-Din Sadek, S.S. ve El-Sharkawy, O.G. (2018). “Unmet Need for Postpartum Family Planning in Alexandria, Egypt”. Alexandria Journal of Medicine, 54, 143-147. https://doi.org/10.1016/j.ajme.2017.03.003
- 6. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2018). “Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması (TNSA) 2018 Ana Raporu”. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf. Erişim tarihi: 20.04.2022
- 7. Gür Çalışkan, B, Doğan, B. ve Güngör Olçum, G. (2014). “Kırsal Bölgede Yaşayan Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Tercihlerine Yaş ve Eğitimin Etkisi”. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 18, 189-194.
- 8. Royer, P.A, Olson, L.M, Jackson, B. ve Weber, L.S. (2020).“In Africa, There Was No Family Planning. Every Year You Just Give Birth”: Family Planning Knowledge, Attitudes, and Practices Among Somali and Congolese Refugee Women After Resettlement To The United States”. Qualitative Health Research, 30 (3), 391-408. https://doi.org/10.1177/1049732319861381
- 9. Büyükkayacı Duman, N. ve Yılmazel, G. (2014). “Doğum Sonrası Ev Ziyaretleri Yoluyla Verilen Aile Planlaması Danışmanlığının Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımına Etkisi”. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11 (2), 52-58.
- 10. Gılıç, E, Ceyhan, O. ve Özer, A. (2009). “Niğde Doğumevi'nde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları”. Fırat Tıp Dergisi, 14 (4), 237-214.
- 11. Gözükara, F, Kabalcıoğlu, F. ve Ersin, F. (2015). “Şanlıurfa İlinde Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 12 (1), 9-15.
- 12. Öngen, M. ve Kırca, N. (2020). “Mülteci ve Göçmen Kadınlarda Kadın Sağlığı Sorunları”. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 2 (2) ,55-69.
- 13. Egelioğlu Cetişli, N, Kahveci, M, Işık S. Ve Hacılar, A. (2020). “Kadınların Postpartum Kontraseptif Tercihleri ve Tutumları”. Journal Of Academıc Research In Nursıng (JAREN), 6 (1), 67-72. doi:10.5222/jaren.2020.37233
- 14. Kırıcı, P, Karaçor, T, Selçuk Kaplan, S. ve Nacar, C.M. (2020). “Aile Planlaması Danışmanlık Hizmetinin Kadınların Kontraseptif Yöntem Tercihine Etkisi: Bir Tersiyer Merkez Deneyimi”. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 17 (3), 425-430. doi: 10.38136/jgon.698866.
- 15. Aksu, H, Akdolun Balkaya, N, Özsoy, S. ve Demirsoy, G. (2015). “Yaygın Kullanılmayan Aile Planlaması Yöntemlerine İlişkin Kadınların Bilgi ve Görüşleri”. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 2 (1), 59-71.
- 16. Avcı, S, Seda Mutlu, S. ve Yiğit, F. (2021). “Evli Kadınların Aile Planlaması Yöntem Tercihlerine Etki Eden Faktörler”. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 4 (2), 128-138.
- 17. Aktoprak, M. (2012). Evli Kadınlar ve Eşlerinin Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ve İlişkili Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- 18. Ejder Apay, S, Nazı̇k, E, Özdemı̇r, F. ve Pası̇nlı̇oğlu, T. (2010). “Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13 (3), 1-7.
- 19. .Örsal, Ö. ve Kubilay, G. (2007). “Aile Planlaması Tutum Ölçeği Geliştirilmesi”. İstanbul Üniversitesi Florence Ninhtingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 15 (60), 155-164.
- 20. Altuntaş, F. ve Mayda, A.S. (2011). “Bolu Dörtdivan İlçesi’nde Aile Planlaması Hizmetlerinin Değerlendirilmesi”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 1-7.
- 21. Nazik, F, Mumcu, Ş, Sönmez, M. ve Yılmaz, A.N. (2021). “15-49 Yaş Evli Kadınların Aile Planlamasına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi”. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 4 (3), 326-336. doı: 10.38108/ouhcd.881578.
- 22. Oltuluoğlu, H. ve Başer, M. (2012). “Malatya İl Merkezinde Yaşayan Evli Kadınların Kullandıkları Aile Planlaması Yöntemleri ve Seçme Nedenlerinin İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19 (3), 167-174.
- 23. Ersoy, E, Karasu, Y, Çelik, E.Y. ve Ersoy, A.Ö. (2015). “Gebeliği Plansız Kadınların Kişisel Özellikleri ve Kontrasepsiyon Hakkındaki Düşünceleri”. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 6 (3), 250-255.
- 24. Yılmaz, S.D, Ege, E, Akın, B. ve Çelik, Ç. (2010). “15-49 Yaş Kadınların Kürtaj Nedenleri ve Kontraseptif Tercihleri”. İ.Ü.F.N. Hemşirelik. Dergisi, 8 (3), 156-163.
- 25. Aslıyüksek C. (2022). Kadınların Aile Planlaması Tutumları ile Doğum Kontrol Yöntemlerine Yönelik Engellerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
- 26. Gavas, E. ve İnal, S. (2019). “Türkiye’de Kadınların Aile Planlaması Yöntemleri Kullanma Durumları ve Tutumları: Sistematik Derleme”. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (2), 37-43. doı:10.33308/2687248X.201912118.
- 27. Aydın Avcı, I, Cavusoglu, F, Aydın, M. ve Altay, B. (2018). “Attitude and Practice of Family Planning Methods among Roma Women Living in Northern Turkey”. International Journal of Nursing Sciences, 5 (1), 33- 38.
- 28. Çıtak Bilgin, N. ve Tokur Kesgin, M. (2020). “Kanatlı Sektöründe Çalışan Kadınların Aile Planlaması ve Acil Kontrasepsiyona İlişkin Bilgi ve Tutumlarının Belirlenmesi”. Sağlık Bilimleri Dergisi, 29 (2), 123- 132.
- 29. Draper, L. (2006). “Working Women and Contraception: History, Health, and Choices”. Official Journal of The American Association of Occupational Health Nurses. 54 (7), 317-324. doi: 10.1177/216507990605400704.
- 30. Eryılmaz, N. ve Ege, E. (2016). “Doğum Sonu Dönemdeki Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Tutumları ve İlişkili Faktörler”. Journal of Human Sciences, 13 (2), 3389-3401.
- 31. Tezel, A, Gönenç, İ, Akgün, Ş. ve Öztaş Karataş, D. (2015). “Kadınların Aile Planlamasına Yönelik Tutumları ve Etkileyen Faktörler”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18 (3), 181-188.
- 32. Ayaz, S. ve Yaman Efe, S. (2009). “Family Planning Attitudes of Women and Affecting Factors”. Journal of The Turkish German Gynecological Association, 10 (3), 137–141.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Halk Sağlığı (Diğer), Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | YOK |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 12 Sayı: 4 |
