Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Beslenme Okuryazarlığı Nedir?

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: BESLENME ÖZEL SAYISI, 1 - 13, 30.12.2021

Öz

Beslenme okuryazarlığı, gıdalar ve beslenmeyle ilgili verilere erişim, analiz yapabilme, doğru karar alıp uygulayabilme, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını devam ettirme, gerekli oranlarda sağlıklı gıda seçimi ve tüketimi ve beslenmenin sağlığa olan etkileri konusunda var olan bilgi, yetenek ve davranışların karmasıdır. Toplumlarda, gıda ve beslenme okuryazarlığının öneminin anlaşılması ve yaygın hale gelmesi sağlık, iyilik hali, sağlıklı beslenme ve gıda maddelerinin seçiminin iyileştirilmesi ve sürdürülebilirliğine yardımcı olabilecektir. Bilgi, yetenek ve tutuma odaklanan, dogmalara dayanan ve etkili eğitim metotlarının kullanıldığı beslenme okuryazarlığı programlarının planlanması ve uygulanmasında bütün alanlardan uzmanların iş birliği yapmalarının faydalı olacağı düşünülmektedir. Bu derleme yazıda, beslenme okuryazarlığı tanımı, hedefi, gerekli yetenek ve okuryazarlığı etkileyen faktörlerin incelenmesi sağlanarak literatüre katkıda bulunması amaçlanmıştır.

Kaynakça

  • Ahire, K., Shukla, M., Gattani, M., Singh ,V., ve Singh, M. (2013). A survey based study in current scenario of generic and branded medicines. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 5, 705-711.
  • Aihara, Y. ve Minai, J. (2011). Barriers and catalysts of nutrition literacy among elderly Japanese people. Health promotion international, 8, 1-11.
  • Baltrus, P.T., Lynch, J.W., Everson-Rose, S., Raghunathan, T.E., ve Kaplan, G.A. (2005). Race/ethnicity, life-course socioeconomic position, and body weight trajectories over 34 years: the Alameda County Study. American Journal of Public Health, 95, 1595-1601.
  • Baysal, A. (2012). Beslenme. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi
  • Bernhardt, J., Brownfield, E., ve Parker, R. (2005). Understanding health literacy: Implications for medicine and public health. Chicago: American Medical Association
  • Blitstein, J. L. ve Evans, W. D. (2006). Use of nutrition facts panels among adults who make household food purchasing decisions. Journal of Nutrition Education and Behavior, 38, 360–364.
  • Carbone, E.T. ve Zoellner, J.M. (2012). Nutrition and health literacy: A systematic review to inform nutrition research and practice. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 112, 254-265.
  • Cassady, D., Jetter, K.M., ve Culp, J. (2007). Is price a barrier to eating more fruits and vegetables for low-income families?. Journal of the American Dietetic Association, 107, 1909-1915.
  • Cesur, B., Koçoğlu, G,. ve Sümer, H. (2015). Evaluation instrument of nutrition literacy on adults (EINLA) A validity and reliability study. Integrative Food, Nutrition and Metabolism, 2, 174-177.
  • Cimbaro, M.A. (2008). Nutrition literacy: Towards a new conception for home economics education. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, The University of British Columbia, Vancouver.
  • Coveney, J. (2005). A qualitative study exploring socio-economic differences in parental lay knowledge of food and health: implications for public health nutrition. Public Health Nutrition, 8, 290-297.
  • Dammann, K. W. ve Smith, C. (2009). Factors affecting low-income women's food choices and the perceived impact of dietary intake and socioeconomic status on their health and weight. Journal Of Nutrition Education And Behavior, 41, 242-253.
  • Diamond, J.J., (2007). Development of a reliable and construct valid measure of nutritional literacy in adults. Nutrition Journal, 6, 1-4.
  • Dunn, R.A., Sharkey, J.R., Lotade-Manje, J., Bouhlal, Y. ve Nayga, R.M. (2011). Socio- economic status, racial composition and the affordability of fresh fruits and vegetables in neighborhoods of a large rural region in Texas. Nutrition Journal, 10, 1-10.
  • Gibbs, H. ve Chapman-Novakofski, K. (2012). Exploring nutrition literacy: Attention to assessment and the skills clients need. Health, 4 (3), 120-124.
  • Gray, V.B., Byrd, S.H., Cossman, J.S., Chromiak, J., Cheek, W.K., ve Jackson, G.B. (2007). Family characteristics have limited ability to predict weight status of young children. Journal of the American Dietetic Association, 107, 1204-1209.
  • Guttersrud, O., Dalane J. O., ve Pettersen, S. (2014). Improving measurement in nutrition literacy research using Rasch modelling: examining construct validity of stage-specific 0critical nutrition literacy scales. Public Health Nutrition, 17, 877-883.
  • Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. (2015). Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi. http://engincangureilkokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/33/727082/dosyalar/2018_11/15171058_05162016_Turkiyeye_ozgY_besin_ve_beslenme_rehberi.pdf
  • Joffe, M. (2007). Health, livelihoods, and nutrition in low-income rural systems. Food And Nutrition Bulletin, 28, 227-236.
  • Kabakuş, M . (2017). Mikro Besin Ögesi Malnütrisyonunda Besin Desteği Mi? Yoksa Zenginleştirme Mi?. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6, 77-82 .
  • Kickbusch, I.S. (2001). Health literacy: addressing the health and education divide. Health Promotion International, 16, 289-297
  • Martin, L.T. Dastidar, B.G. ve Fremont, A. (2009). Developing predictive models of health literacy. Journal of General Internal Medicine, 24,1211-1216.
  • McKay, D. L., Houser, R. F., Blumberg, J. B. ve Goldberg, J. P. (2006). Nutrition information sources vary with education level in a population of older adults. Journal of the American Dietetic Association, 106, 1108-1111.
  • Neuhauser, L., Rothschild, R., ve Rodriguez, F.M. (2007). My Pyramid.gov: Assessment of Literacy, Cultural and Linguistic Factors in the USDA Food Pyramid Web Site. Journal of Nutrition Education and Behavior, 39, 219–225.
  • Ndahura, N. B. (2012). Nutrition literacy status of adolescent students in Kampala District, Uganda. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Oslo and Akershus University College of Applied Sciences, Norveç.
  • Oh, H. J. ve Choi, M. I. (2015). Issues and political implications for health literacy research and practice in South Korea. The Korean Journal of Health Education and Promotion, 32, 47–57.
  • Parmenter, K. Waller, J. ve Wardle, J. (2000). Demographic variation in nutrition knowledge in England. Health Education Research, 15, 163-174.
  • Pekcan, G. (2009). Türkiye’de Beslenme ve Sağlık Durumu. Hacettepe Beslenme ve Diyetetik Günleri II. Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu, 19-20 Haziran, Ankara. Quantitative Literacy VALUE Rubric. https://www.aacu.org/value/rubrics/quantitative-literacy
  • Sanders, L.M., Guez, G., Baur, C., Rudd, R., ve Shaw, J.S. (2009). Health literacy and child health promotion: Implications for research, clinical care, and public policy. Pediatrics, 124, 306-314.
  • Savage, J.S., Fisher, J.O., ve Birch, L.L. (2007). Parental influence on eating behavior: conception to adolescence. The Journal of Law, Medicine ve Ethics, 35, 22-34.
  • Silk, K. J., Sherry, J. Winn, B., Keesecker, N., Mildred, A., ve Horodynski Sayir, A. (2008) Increasing nutrition literacy: testing the effectiveness of print, web site, and game modal- ities. Journal of Nutrition Education and Behavior, 40, 3-10.
  • Townsend, M.S., Ontai, L. Young, T. Ritchie, L.D., ve Williams, S.T. (2009). Guiding family- based obesity prevention efforts in low-income children in the United States. Part 2: what behaviors do we measure? International Journal of Child & Adolescent Health, 2, 31-47.
  • Vidgen, H. A. (2016). Food Literacy: Key Concepts for Health and Education. New York: Routledge.
  • Watson, W.L., Chapman, K. King, L. Kelly, B., Hughes, C., Yu Louie, J.C., Crawford, J., ... Gill T.P. (2013). How well do Australian shoppers understand energy terms on food labels?. Public Health Nutr, 16, 409-417.
  • Webber, C. B., Sobal, J., ve Dollahite, J. S. (2010). Shopping for fruits and vegetables. Food and retail qualities of importance to low-income households at the grocery store. Appetite, 54, 297-303.
  • Zoellner, J., Connell, C., Bounds, W., Crook, L., ve Yadrick, K. (2009). Nutrition literacy status and preferred nutrition com- munication channels among adults in the lower Mississippi Delta. Preventing Chronic Disease, 6 (4), A128.
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Spor ve Beslenme
Bölüm Derlemeler
Yazarlar

Merve Yıldırım Bu kişi benim

Gül Kızıltan

Mehtap Akçil Ok

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: BESLENME ÖZEL SAYISI

Kaynak Göster

APA Yıldırım, M., Kızıltan, G., & Akçil Ok, M. (2021). Beslenme Okuryazarlığı Nedir?. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(BESLENME ÖZEL SAYISI), 1-13.