Öz
Kültür mirasımızın ilk elden kaynaklarından olan yazma eserlerin büyük kısmı
yazarı belli olan, bir kısmı ise yazarı belli olmasa da telif veya başka kaynaklardan
derlenerek yazıldığı anlaşılan eserlerdir. Yazma eserlerin önemli bir bölümü de sözlü
edebiyattan gelen ve günün birinde yazıya geçirilmiş ve farklı zamanlarda kopya
edilerek çoğaltılmış eserlerdir. Sözlü geleneğe dayanan yazmalar kimi bir yazara
ait olan kimi anonim özellik taşıyan eserlerdir. Telif yazma eserler ile sözlü kültüre
dayanan yazmaların farklı yönleri ve karakteristik özellikleri olacağını düşünmek
yanlış olmasa gerek. İşte tam bu noktada söz konusu yazılı ve sözlü kültüre ait
yazmaların okunması ve metinlerinin tespitinde aynı yöntemlerle hareket edilmesi
bir sorun teşkil eder mi, şeklinde bir soru akla gelmektedir. Yani bilimsel metin
okumalarında telif eserler için kullanılan edisyon kritik yönteminin sözlü geleneğe
dayanan yazmalar için de uygulanması uygun ve yeterli bir yöntem midir? İşte bu
makalede edisyon kritik yönteminin bu konuda ne derece uygun ve yeterli olduğu /
olabileceği tartışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Yazma eserler telif eser sözlü geleneğe dayanan anonim eser; yazar anlatıcı yazıcı anlatıcı-yazıcı; edisyon kritik metin okuma
Kaynakça
- Argunşah, Mustafa (2002), Kirdeci Ali Kesikbaş Destanı, Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara.
- DLT: Atalay, Besim (1986), Divanü Lûgat-İt-Türk Tercümesi (4 Cilt), Türk Dil Kurumu yayınları: 524, Ankara.
- Drs.: Dede Korkut Dresden nüshası.
- Ergin, Muharrem (1989), Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), Türk Dil Kurumu yayınları: 169, Ankara.
- Ergin, Muharrem (1991), Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer), Türk Dil Kurumu yayınları: 219, Ankara.
- Ersoylu, Halil (1996), Kız Destanı (Haza Hikayet-i Kız Ma‘a Cühud), Türk Dil Kurumu yayınları: 639, Ankara.
- Gökyay, Orhan Şaik (1973), Dedem Korkudun Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Kaçalin, Mustafa S. (2006), Dedem Korkudun Kazan Bey Oğuz-nâmesi, Kitabevi, İstanbul.
- Kavakçı, Yusuf Ziya (1991), İslâm Araştırmalarında Usûl, Diyanet İşleri Başkanlığı yayını, Ankara.
- Özçelik, Sadettin (2016/I). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
- Özçelik, Sadettin (2016/II). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
- Özkan, İsa (1997), “Türkmenistan’dan Derlenmiş Dede Korkut Boyları”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1995, Türk Dil Kurumu yayınları: 634, Ankara, s.263-314.
- Pehlivan, Gürol (2015), Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım -Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi-, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Sakaoğlu, Saim (2009), “Dede Korkut Kitabı’nın ‘Giriş’ Bölümü Üzerine Bazı Görüşler”, Türk Dili 696, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara, s.737-748.
- Tezcan, Semih (2001), Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar, Yapı Kredi yayınları: 1457, İstanbul.
- Tulum, Mertol (1983), “Filolojik Çalışma ve Eski Metinlerin Neşri Üzerine Görüş ve Tenkitler”, Türk Dünyası Araştırmaları, S.27, s.1-8, İstanbul.
- Tulum, Mertol (2000), Tarihî Metin Çalışmalarında Usul Menâkıbu’l-Kudsiyye Üzerinde Bir Deneme, Deniz Kitabevi, İstanbul.
- Ünver, İsmail (1993), “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”, Türkoloji Dergisi, C XI, S 1, s.51-89.
- Ünver, İsmail (2008), “Arap Harfli Metinlerin Çevrisinde Karşılaşılan Yanlışlar”, Turkish Studies, Volume 3/6, s.47-58.
- Vat.: Dede Korkut Vatikan nüshası.
Reading Manuscript Works of Oral Literature with Edition Critical Method and the Sample of Dede Korkut
Öz
Most of the manuscripts, which are the first-hand sources of our cultural heritage,
authors are known while some works, although anonymous, are understood to
be written as compilation of copyright or other sources. An important part of the
or different time periods. Some of the manuscripts of oral literature are ones whose
writer are known and some which have anonymous characteristics. It would not be
wrong to say that copyrighted manuscripts and manuscripts of oral literature would
have different aspects and characteristic features. At this exact point, the question
of whether using the same method in reading and detection of texts in the given
manuscripts and manuscripts of oral literature would pose a problem or not, arises.
In other words, is it appropriate and sufficient to use the edition critical method,
which is used for copyrighted works in scientific text reading, for manuscripts of oral
literature as well? In this article, it is discussed how appropriate and sufficient it is/
would be to use edition critical method for this issue.
Anahtar Kelimeler
Manuscripts copyrighted work anonymous works based on oral literature; writer narrator typer narrator-typer; edition critical text reading
Kaynakça
- Argunşah, Mustafa (2002), Kirdeci Ali Kesikbaş Destanı, Kültür Bakanlığı yayınları, Ankara.
- DLT: Atalay, Besim (1986), Divanü Lûgat-İt-Türk Tercümesi (4 Cilt), Türk Dil Kurumu yayınları: 524, Ankara.
- Drs.: Dede Korkut Dresden nüshası.
- Ergin, Muharrem (1989), Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), Türk Dil Kurumu yayınları: 169, Ankara.
- Ergin, Muharrem (1991), Dede Korkut Kitabı II (İndeks-Gramer), Türk Dil Kurumu yayınları: 219, Ankara.
- Ersoylu, Halil (1996), Kız Destanı (Haza Hikayet-i Kız Ma‘a Cühud), Türk Dil Kurumu yayınları: 639, Ankara.
- Gökyay, Orhan Şaik (1973), Dedem Korkudun Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Kaçalin, Mustafa S. (2006), Dedem Korkudun Kazan Bey Oğuz-nâmesi, Kitabevi, İstanbul.
- Kavakçı, Yusuf Ziya (1991), İslâm Araştırmalarında Usûl, Diyanet İşleri Başkanlığı yayını, Ankara.
- Özçelik, Sadettin (2016/I). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Giriş, Notlar, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
- Özçelik, Sadettin (2016/II). Dede Korkut -Dresden Nüshası- Metin, Dizin, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara.
- Özkan, İsa (1997), “Türkmenistan’dan Derlenmiş Dede Korkut Boyları”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1995, Türk Dil Kurumu yayınları: 634, Ankara, s.263-314.
- Pehlivan, Gürol (2015), Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım -Dresden ve Vatikan Nüshalarının Mukayeseli Bir İncelemesi-, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Sakaoğlu, Saim (2009), “Dede Korkut Kitabı’nın ‘Giriş’ Bölümü Üzerine Bazı Görüşler”, Türk Dili 696, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara, s.737-748.
- Tezcan, Semih (2001), Dede Korkut Oğuznameleri Üzerine Notlar, Yapı Kredi yayınları: 1457, İstanbul.
- Tulum, Mertol (1983), “Filolojik Çalışma ve Eski Metinlerin Neşri Üzerine Görüş ve Tenkitler”, Türk Dünyası Araştırmaları, S.27, s.1-8, İstanbul.
- Tulum, Mertol (2000), Tarihî Metin Çalışmalarında Usul Menâkıbu’l-Kudsiyye Üzerinde Bir Deneme, Deniz Kitabevi, İstanbul.
- Ünver, İsmail (1993), “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”, Türkoloji Dergisi, C XI, S 1, s.51-89.
- Ünver, İsmail (2008), “Arap Harfli Metinlerin Çevrisinde Karşılaşılan Yanlışlar”, Turkish Studies, Volume 3/6, s.47-58.
- Vat.: Dede Korkut Vatikan nüshası.
Ayrıntılar
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 65 Sayı: 1 |