Öz
In this study, divorce experiences of women living in rural communities, low economic status, divorced with children under the age of 18, residing in districts where migrant communities live together, and where neighborhood culture is present were analyzed. In every social layer, the difficulties of divorce and being a woman differ according to their status. Socioeconomic and sociocultural levels are the main determinants of these difficulties. Women whose social conditions have changed with migration, but who continue to experience traditional pressures, who cannot reach education, who cannot reach economic freedom, or who work in low income and difficult working conditions, have to struggle with the difficulties of the divorce process. The reflection of these problems in women's lives was planned and analyzed in a qualitative research design with a feminist methodological approach. In the research, data were collected by in-depth interview method. The data were analyzed by thematic analysis method. As a result of the analysis, three categories were created, titled “Reasons for Divorce,” “Experiences After Divorce,” and “Survival Strategies.” The themes of the reasons for divorce category are forced marriage, unequal family role sharing, cheating, and violence. Post-divorce experiences were analyzed under the categories of accusation, punishment, exclusion, and pressure. The category of survival strategies is under the headings of stability, economic empowerment, geographical proximity-Social distance, life according to the demands of the society, concealment, and solidarity. Women’s divorce is caused by forced marriage, being cheated on, being exposed to violence, and not being able to find their expectations from their spouses. Women’s demands for divorce are seen by their families and circles as a kind of deficiency and are used as a pressure tool. Divorced women care about the social acceptance of divorce grounds. Women behave in accordance with social perceptions although they do not conform to their own views. Women, who try to balance social pressures while making their decisions about their lives, want to remain under the protection of their social groups, even if they experience conflict. They do not participate in the social activities of this group in order to be protected from pressure. Women strengthen their social relations with divorced women like themselves and maintain their economic independence by working.
Anahtar Kelimeler
Difficulties experienced after divorce divorce divorced women women’s empowerment
Kaynakça
- Abadan-Unat, N. (Ed.). (1982). A New Component in the Metropolitan Areas-The ‘Gece-kondu’ Women in Turkish Society. Leiden: E.J. Brill.
- Acar, C. (2017). Türkiye’de Boşanmış Kadınların Yaşadıkları Sorunlar Özelinde Kadının Güçlendirilmesinde Stk’ların Rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
- Akıntürk, T. (1996). Aile Hukuku. Ankara: ÖSYM Yayıncılık.
- Aktaş, G. (2013). Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72.
- Aktaş, Ö. (2011). Boşanma Nedenleri Ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlükler. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aktaş Akoğlu, Ö. ve Küçükkaragöz, H. (2018). Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlüklere İlişkin Bir Araştırma: İzmir İki Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 29(1), 153-172.
- Altunışık, R. ve ark. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Arıkan, Ç. (1996). Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
- Bora, A. (2010). Kamusal Alan Sahiden Kamusal mı?. (Der. Meral Özbek, Kamusal Alan). İstanbul: Hill Yayınları.
- Bozok, M. (2019). Göç Sonucu Yaşanan Erkeklik Krizlerinin Bir Yüzü Olarak Erkekliğin Kaybı. Journal of Economy Culture and Society, 60, 1-16.
- Canatan, K., & Yıldırım, E. (2013). Aile Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
- Çağlayan, S. & Kemik, A. (2018) Kırdan Kente İç Göç Süreciyle Kadınların İş Yaşamına Katılımları Ve Sonuçları. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 143-157.
- Çeler, Z. (2012). Annenin Serüveni: Kadının Anne Olarak Toplumsal Kurgulanışı. Doğu-Batı Dergisi, 63, 165-181.
- Demircioğlu, N. S. (2000). Boşanmanın, Çalışan Kadının Statüsü ve Cinsiyet Rolü Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Donovan, J. (2015). Feminist Teori Entelektüel Gelenekler. (Çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek ve Fevziye Sayılan). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Duben, A. (2012). Kent, Aile, Tarih. (çev. L. Şimşek), İletişim Yayınları
- Emiroğlu, K. & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Güreşçi, E. (2010). Köyden Kente Göçün Köydeki ve Kentteki Yansımaları: Akpınar Köyü Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 47-55.
- Hattatoğlu, D., & Ertuğrul, G. (2009). Methodos; Kuram ve Yöntem Kenarından. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Hürtaş, S. (2014). Canına Tak Eden Kadınlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. (Çev. Aksu Bora, Fevziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay). İstanbul: Metis Yayınları.
- Kaslow, F. W. (1980). Stages of Divorce: A Psychological Perspective. Villanova University Charles Widger School of Law Digital Repository, 25(4), s. 718-751.
- Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyoloji ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Lordoğlu, C. (2018). İstanbul’da Bekar Kadın Olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Narman, G. (2006). Kadının İş Yaşamına Katılımı ve Kadın Yöneticilik Modelleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İyilikçi, N. (2015). Boşanma Aşamasındaki Bireylerin Yaşam Doyum Düzeylerini Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özgen, N. (2008). Kentsel Olanaklardan Eşit Olarak Yararlanmak. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu.
- Soysal, D. (2012). Wollstonecraft Ve Kadın Güzelliği Üzerine. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 36 (1), 265.
- Şendil, G. & Korkut, Y. (2012). Evli Çiftlerdeki Çift Uyumu Ve Evlilik Çatışmasının Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 28, 15-34.
- Takvim Gazetesi (2019). Emine Bulut olayı Türkiye İçin bir İlk Değil! İşte Türkiye'nin Konuştuğu Kadın Cinayetleri.... https://www.takvim.com. tr/galeri/guncel/emine-bulut-olayi-turkiye-icin-bir-ilk-degil-isteturkiyenin-konustugu-kadin-cinayetleri/2 (Erişim Tarihi: 27.05.2022)
- Uçan, Ö. (2007). Boşanma Sürecinde Kriz Merkezine Başvuran Kadınların Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10, 38-45.
- Uçan, Ö., Yazar, H. & Sayıl I. (2005). Bir Boşanma Olgusunun Dört Kurama Bağlı Olarak Değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 14(2), 23-29.
- Vaughan, Diane (1990), Uncoupling: Turning points in intimate relationships, New York: Vintage Books.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, M. E. (2017). Yeni Bir Hayat Kurmak. İletişim Yayınları. İstanbul.
- Zara, A. (2013). Kadınlar, Erkekler ve Çocuklar için Boşanma Terapisi. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları. 18-19.
Göç Eden ve Yoksul Kadınların Boşanma Sonrası Hayatta Kalma Stratejilerinin Niteliksel Analiz ile Değerlendirilmesi
Öz
Bu çalışmada düşük statüden ve kır kökenli topluluklarda, ekonomik düzeyi düşük olan ve 18 yaşından küçük çocuğu varken boşanmış, göçen toplulukların bir arada yaşadığı ve mahalle kültürünün
olduğu ilçelerde ikamet eden kadınların boşanmaya dair deneyimleri analiz edilmiştir. Her toplumsal katmanda, boşanmanın ve kadın olmanın getirdiği zorluklar, statülere göre farklılık göstermektedir. Sosyoekonomik ve sosyokültürel düzeyler bu zorluklar açısından temel belirleyicilerdendir. Göç ile toplumsal şartları değişen ancak geleneksel baskıları yaşamaya devam eden, eğitime erişemeyen, ekonomik özgürlüğe erişemeyen ya da düşük gelirli ve zorlayıcı çalışma koşullarında çalışan kadınlar tüm bu zorluklarla birlikte boşanma sürecinin zorluklarıyla da mücadele etmek zorunda kalmaktadır. Bu sorunların kadınların yaşamlarında nasıl bir yansıması olduğunu feminist bir yöntembilimsel yaklaşımla nitel araştırma deseninde planlanmış ve analiz edilmiştir. Araştırmada, derinlemesine görüşme yöntemiyle veri toplanmıştır. Veriler tematik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizler sonucu Boşanma nedenleri, Boşanma sonrası yaşananlar, Hayatta kalma stratejileri başlıklı 3 ana tema oluşturulmuştur. Boşanma nedenleri’nin alt temaları Zorla evlendirilme, Eşitsiz aile içi rol paylaşımı, Aldatılma, Şiddet başlıklarındadır. Boşanma sonrası yaşananlar ise Suçlanma, Cezalandırılma, Dışlanma, Baskı alt temaları altında incelenmiştir. Hayatta kalma stratejileri ana teması, Kararlılık, Ekonomik güçlenme, Coğrafi yakınlık-Sosyal uzaklık, Toplumun talebine uygun yaşam, Gizlenme, Dayanışma başlıklarında alt temalara ayrılmıştır. Kadınların boşanmalarına zorla evlendirilme, aldatılma, şiddet görme ve eşten beklentilerini bulamamaları neden olmaktadır. Kadınların boşanma talepleri aileleri ve çevreleri tarafından bir tür eksiklik olarak görülmekte ve baskı aracı olarak kullanılmaktadır. Boşanmış kadınlar bu nedenle boşanma gerekçeleriyle toplumsal kabul almayı önemsemektedirler. Kadınlar, kendi görüşlerine uygun olmasa da toplumsal algılara uygun şekilde davranmaktadır. Yaşamlarına dair kararlarını verirken toplumsal baskıları da dengelemeye çalışan kadınlar, hem çatışma yaşadıkları toplumda kalmanın koruyuculuğundan çıkmak istememekte hem de kendi sınıf ve çevrelerine ait sosyal etkinliklerde yer almayarak baskıdan uzaklaşmaya çalışmaktadır. Kadınlar, kendileri gibi boşanmış kadınlarla sosyal ilişkilerini güçlendirmekte ve çalışarak ekonomik bağımsızlıklarını sürdürmektedirler.
Anahtar Kelimeler
Boşanma Boşanma sonrası yaşanan zorluklar Boşanmış kadın Kadının güçlenmesi.
Kaynakça
- Abadan-Unat, N. (Ed.). (1982). A New Component in the Metropolitan Areas-The ‘Gece-kondu’ Women in Turkish Society. Leiden: E.J. Brill.
- Acar, C. (2017). Türkiye’de Boşanmış Kadınların Yaşadıkları Sorunlar Özelinde Kadının Güçlendirilmesinde Stk’ların Rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
- Akıntürk, T. (1996). Aile Hukuku. Ankara: ÖSYM Yayıncılık.
- Aktaş, G. (2013). Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72.
- Aktaş, Ö. (2011). Boşanma Nedenleri Ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlükler. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Aktaş Akoğlu, Ö. ve Küçükkaragöz, H. (2018). Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlüklere İlişkin Bir Araştırma: İzmir İki Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 29(1), 153-172.
- Altunışık, R. ve ark. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
- Arıkan, Ç. (1996). Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
- Bora, A. (2010). Kamusal Alan Sahiden Kamusal mı?. (Der. Meral Özbek, Kamusal Alan). İstanbul: Hill Yayınları.
- Bozok, M. (2019). Göç Sonucu Yaşanan Erkeklik Krizlerinin Bir Yüzü Olarak Erkekliğin Kaybı. Journal of Economy Culture and Society, 60, 1-16.
- Canatan, K., & Yıldırım, E. (2013). Aile Sosyolojisi. İstanbul: Açılım Kitap.
- Çağlayan, S. & Kemik, A. (2018) Kırdan Kente İç Göç Süreciyle Kadınların İş Yaşamına Katılımları Ve Sonuçları. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 143-157.
- Çeler, Z. (2012). Annenin Serüveni: Kadının Anne Olarak Toplumsal Kurgulanışı. Doğu-Batı Dergisi, 63, 165-181.
- Demircioğlu, N. S. (2000). Boşanmanın, Çalışan Kadının Statüsü ve Cinsiyet Rolü Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Donovan, J. (2015). Feminist Teori Entelektüel Gelenekler. (Çev. Aksu Bora, Meltem Ağduk Gevrek ve Fevziye Sayılan). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Duben, A. (2012). Kent, Aile, Tarih. (çev. L. Şimşek), İletişim Yayınları
- Emiroğlu, K. & Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Güreşçi, E. (2010). Köyden Kente Göçün Köydeki ve Kentteki Yansımaları: Akpınar Köyü Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 47-55.
- Hattatoğlu, D., & Ertuğrul, G. (2009). Methodos; Kuram ve Yöntem Kenarından. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
- Hürtaş, S. (2014). Canına Tak Eden Kadınlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. (Çev. Aksu Bora, Fevziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay). İstanbul: Metis Yayınları.
- Kaslow, F. W. (1980). Stages of Divorce: A Psychological Perspective. Villanova University Charles Widger School of Law Digital Repository, 25(4), s. 718-751.
- Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyoloji ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Lordoğlu, C. (2018). İstanbul’da Bekar Kadın Olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Narman, G. (2006). Kadının İş Yaşamına Katılımı ve Kadın Yöneticilik Modelleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İyilikçi, N. (2015). Boşanma Aşamasındaki Bireylerin Yaşam Doyum Düzeylerini Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özgen, N. (2008). Kentsel Olanaklardan Eşit Olarak Yararlanmak. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu.
- Soysal, D. (2012). Wollstonecraft Ve Kadın Güzelliği Üzerine. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 36 (1), 265.
- Şendil, G. & Korkut, Y. (2012). Evli Çiftlerdeki Çift Uyumu Ve Evlilik Çatışmasının Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 28, 15-34.
- Takvim Gazetesi (2019). Emine Bulut olayı Türkiye İçin bir İlk Değil! İşte Türkiye'nin Konuştuğu Kadın Cinayetleri.... https://www.takvim.com. tr/galeri/guncel/emine-bulut-olayi-turkiye-icin-bir-ilk-degil-isteturkiyenin-konustugu-kadin-cinayetleri/2 (Erişim Tarihi: 27.05.2022)
- Uçan, Ö. (2007). Boşanma Sürecinde Kriz Merkezine Başvuran Kadınların Retrospektif Olarak Değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10, 38-45.
- Uçan, Ö., Yazar, H. & Sayıl I. (2005). Bir Boşanma Olgusunun Dört Kurama Bağlı Olarak Değerlendirilmesi. Kriz Dergisi, 14(2), 23-29.
- Vaughan, Diane (1990), Uncoupling: Turning points in intimate relationships, New York: Vintage Books.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, M. E. (2017). Yeni Bir Hayat Kurmak. İletişim Yayınları. İstanbul.
- Zara, A. (2013). Kadınlar, Erkekler ve Çocuklar için Boşanma Terapisi. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları. 18-19.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kadın Araştırmaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Haziran 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Eylül 2021 |
| Kabul Tarihi | 15 Şubat 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 4 Sayı: 1 |
