Research Article
Year 2023,
Volume: 6 Issue: 2, 1 - 14, 30.08.2023
Abstract
Aim: The aim of this study is to reveal whether there is a difference in coping methods with family stressors according to the remission period of alcoholics in remission. Method: Between May 2022 and December 2022, the study was conducted in a Treatment and Rehabilitation Center, an Alcohol Addiction Treatment Unit, an Alcohol and Substance Abuse Treatment Center and Alcoholics Anonymous Sıhhiye and Kızılay Groups in Ankara. While collecting the data, the sociodemographic information form prepared by the researcher and the Methods of Coping with Family Stressors Scale were used. It was collected from a total of 59 people, 31 people in the early remission group and 28 people in the permanent remission group, who were in Ankara, who agreed to participate in the study, who lived together with their partner, who were in remission for at least 30 days. In summarizing the results; mean±standard deviation, median (interquartile range), number (percentage) descriptive statistics were used. Results: Of the patients who participated in the study and were in early remission; 12.9% were female and 87.1% were male; 17.9% of those in the permanent remission group were female and 82.1% were male. It was determined that there were significant differences between the sub-dimensions of coping with family stressors, seeking social support and physical exercise groups. Conclusion: It is observed that alcoholics in the permanent remission group use physical exercise and seek social support more frequently than those in the early remission group. It is recommended to support models that cover all dimensions of alcohol addiction, which has biopsychosocial and spiritual dimensions, during the treatment process.
Keywords
References
- DiClemente CC. Bağımlılık ve değişim: bağımlılık nasıl gelişir ve bağımlı insan nasıl iyileşir. Çev: Şahin M. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2016.
- Phillips R. Alkol tarihi. Çev: Cenkçiler B. İstanbul: Maya Kitap; 2016.
- Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi. EMCDDA 2014 ulusal raporu. Ankara: KOM Yayınları; 2014.
- Ögel K. Sokakta yaşayan çocuklar. İçinde: Ögel K, editör. Riskli davranışlar gösteren çocuk ve ergenler. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği Yayınları; 2007. s. 441-462.
- World Health Organization. Global status report on alcohol and health. Genava: World Health Organization; 2018.
- Amerikan Psikiyatri Birliği. Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı. 5. baskı. Çev: Köroğlu E. Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 2013.
- Ögel K. Bağımlı aileleri için rehber kitap: alkol, uyuşturucu, bilgisayar, sigara ve diğer bağımlılıkları olanların yakınlarına bilgiler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; 2014.
- American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders–text revision. 4th ed. Washington D.C.: American Psychiatric Association; 2000.
- Yaman Süremeli D. Aile Sağlığı Merkezlerine başvuranlarda alkol kullanımı ve aile işlevlerinin ilişkisi [Uzmanlık tezi]. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi; 2016.
- Akın E. Adsız Alkoliklerin ayıklık sürecine ilişkin anlatılarının güçlendirme temelinde değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2017.
- Biçer Y. Alkol-madde kullanım bozukluğu olan bireylerin ailelerinde yenilenme ve genel uyum, aile yükü ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi; 2017.
- Zastrow C, Kirst-Ashman KK. İnsan davranışı ve sosyal çevre II. Ankara: Nika Yayınevi; 2015.
- Şen B. Evlilik öncesi çift eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları; 2015.
- Doğan Bulut N. Evli bireylerin aile yaşam basamaklarında algıladıkları stres ve aile stresörleri ile başa çıkma yöntemlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi; 2020.
- Ögel K. Sigara, alkol ve madde kullanım bozuklukları: tanı, tedavi ve önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları; 2010.
- Arıkan Z. Alkol kullanım bozukluğu. İçinde: Madde bağımlılığı tanı ve tedavi kılavuzu el kitabı. Ankara: Pozitif Matbaa; 2012. s.105-123.
- Alikaşifoğlu M. Ergenlerde davranışsal sorunlar. İstanbul üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sürekli tıp eğitimi etkinlikleri sempozyumu dizisi. 2008; No:63: 55-59.
- Tamar D, Ögel K, Çakmak D. Uyuşturucu madde kullanımının aile üstüne etkisi. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Başkanlığı bilim serisi; 1997.
- Yılmazçetin Eke C. Bağımlı ebeveynlerin çocukları. İçinde: Ögel K, editör. Riskli davranışlar gösteren çocuk ve ergenler. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği Yayınları; 2007. s. 127-145.
- Ögel K. Madde bağımlılarına yaklaşım ve tedavi. 2. baskı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık; 2002.
- Al-Anon Aile Grupları. Alkoliklerin aileleri ve arkadaşları için nasıl faydalı olur?. ABD: Al-Anon: ABD.Al-Anon Family Group Headquarters; 1995.
- Clark MA, Michel JS, Early RJ, Baltes BB. Strategies for coping with work stressors and family stressors: Scale development and validation. Journal of Business and Psychology. 2014; 29(4): 617–638.
- Ekşi H, Özdemir Kemahlı P, Abdullayev K. Aile stresörleri ile başa çıkma yöntemleri ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması (ASBYÖ). 1. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Araştırmaları Sempozyumu (ICSER); 2017; Antalya, Türkiye.
- Yalçın Şahiner Ş. Alkol ve madde bağımlılarının sosyodemografik özellikler çocukluk çağı travmaları başa çıkma yöntemleri ve kişilik özellikleri açısından karşılaştırılması [Tıpta uzmanlık tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2012.
- Evren E, Saatçioğlu Ö, Evren B, Yapıcı A, Çakmak D. Alkol kullanım bozukluğunda cinsiyet farklılığı: Yatan hasta verilerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi. 2003; 4(3): 96-100.
- Pektaş Ö, Mırsal H, Kalyoncu A, Tan D, Beyazyürek M. Psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören hastalarda alkol kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2003; 4(1): 26-29.
- Mırsal H, Pektaş Ö, Kalyoncu A, Beyazyürek M. Alkol bağımlılarında karaciğer fonksiyon testleri ile sosyodemografik-klinik özellikler arasındaki ilişkiler. Bağımlılık Dergisi. 2002; 3(1): 27-30.
- Kalyoncu Ö, Mırsal H, Pektaş Ö, Yazıcı A, Mırsal N, Beyazyürek M. Alkol bağımlılığında nüks nedenleri: Kesitsel bir çalışma. Bağımlılık Dergisi. 2001; 2(2): 61-63.
- Demir B, Özsoy F. Alkol/madde kullanım bozukluğu olan hastalarda laboratuvar parametrelerinin karşılaştırılması. Genel Tıp Dergisi. 2021; 31(4): 360-364.
- Atkinson RM, Tolsen RL, Turner SA. Late versus early onset problem drinking in older men. Alcohol Clin Exp Res, 1990; 14(4): 574-579.
- Ünübol B, Çinka E, Bilici R, Hıdıroğlu S. Bağımlı kadınların ruhsal, ailesel ve çevresel sorunlarının ı̇ncelenmesi. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi. 2019; 5(1): 99-131.
- Kirtadze I, O'Grady KE, Zule W, Krupitsky E, Wechsberg WM, Jones HE. Access to treatment for substance using women in the republic of Georgia:Socio-cultural and structural barriers. International Journal of Drug Policy. 2013; 24(6): 566-572.
- Arıkan Z, Candansayar S, Coşar B, Işık E. Alkol bağımlılığı-demografik, sosyo-kültürel, bireysel özellikler ve hastalığın algılanışı üzerinde bir çalışma. Ankara tıp mecmuası. 1992; Vol.45: 699-712.
- Fanti G. Helping the family. İçinde: Collins S, editor. Alcohol social work and helping. New York; 1990. s. 125-150.
- İlhan İ, Doğan Y, Demirbaş H, Boztaş M. Alkol bağımlılarında alkole başlamada belirleyici risk etmenlerinin gelişim dönemlerine göre incelenmesi. Bağımlılık Dergisi. 2002; 3(2): 84-90.
- Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016; 20(3): 597-609.
- Yıldırım B, Engin E, Yıldırım S. Alkol ve madde bağımlılarında yalnızlık ve etki eden faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011; 2(1): 25-30.
- Ströhle A, Höfler M, Pfister H, Müller AG, Hoyer J, et al. Physical activity and prevalence and incidence of mental disorders in adolescents and young adults. Psychological medicine. 2007; 37:1657–1666.
- Demirdel E, Aşkın BG, Çıtlak B, Zorlu FZ. Madde Bağımlılığı tedavisinde egzersiz. Türkiye Sağlık Araştırmaları Dergisi. 2021; 2(2): 51-62.
- Boecker H, Sprenger T, Spilker ME, Henriksen G, Koppenhoefer M, Wagner KJ, et al. The runner’s high: opioidergic mechanisms in the human brain. Cerebral Cortex. 2008; 18: 2523–2531.
- Agarwal RP, Kumar A, Lewis JE. A pilot feasibility and acceptability study of yoga/meditation on the quality of life and markers of stress in persons living with HIV who also use crack cocaine. J. Altern Complement Med. 2015; 21: 152–158.
- Alcoholics Anonymous World Services. Ayık Yaşamak, 1. Baskı. New York: Alcoholics Anonymous World Services; 1994.
- Büyükşahin A, Bilecen NT. Yakın ilişkilerde çok boyutlu başa çıkma ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. DTCF Dergisi. 2007; 47(2): 130-145.
- Yıldırım B, Engin E, Yıldırım S. Alkol ve madde bağımlılarında yalnızlık ve etki eden faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011; 2(1): 25-30.
- Aki Ş, Arıkan Z, Işıklı S. Erken remisyondaki alkol bağımlıları, en az bir yıldır remisyonda olan alkol bağımlıları ve kontrol grubunun başa çıkma mekanizmaları yönünden karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008; 45(2): 37-47.
- Türkcan A, Coşkun B, İlem E, Çakmak D. Alkol bağımlılarında bir tedavi programının 3 aylık izlem sonuçları. Bağımlılık Dergisi. 2001; 2(1): 30-33.
- Yücel F, Doğan K, Pamir R, Erkuş S, Keşir Ü, Zengin O. Alkol bağımlısı bireylerde benlik saygısı, algılanan sosyal destek ve başetme stratejileri: adsız alkolikler örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2020; 0(15): 50-64.
- Avşar G, Koç F, Aslan G. Madde bağımlısı hastalarda sosyal destek ve benlik saygısı. Acu Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 1: 44-49.
- Kaplanhan T. Alkol ve madde bağımlılarında bağımlılık türü ile tedavi motivasyonu, algılanan sosyal destek ve psikiyatrik belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2015.
- Yılmaz Çubuk Ç. Madde kullanımı deneyimi yaşamış kişilerde benlik saygısı ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2011.
- Yılmaz M, Cüceler S. Alkol bağımlılığı ve damgalanma. Bağımlılık Dergisi. 2019; 20(3): 167-174.
- Cankurtaran Öntaş Ö. Çocuk hakları ve sosyal hizmetin güçlendirme yaklaşımı açısından suça sürüklenen çocuk-polis ilişkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2004.
Alkol Bağımlılarının Remisyon Sürecine Göre Aile Stresörleri ile Başa Çıkma Yöntemlerinin Karşılaştırılması
Abstract
Amaç: Bu çalışmanın amacı, remisyon sürecindeki alkol bağımlılarının remisyon sürelerine göre aile stresörleriyle başa çıkma yöntemleri arasında farklılık olup olmadığı ortaya koymaktır. Yöntem: Araştırma Ankara’da bulunan ve bağımlılık tedavisi veren bir tedavi ve rehabilitasyon merkezi, bir üniversite psikiyatri kliniğine bağlı Alkol Bağımlılığı Tedavi Birimi, bir özel psikiyatri hastanesine bağlı AMATEM ve Adsız Alkolikler kendine yardım Sıhhıye ve Kızılay gruplarında, Mayıs 2022-Aralık 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan sosyodemografik bilgi formu ve Ekşi ve arkadaşları tarafından Türkçeye uyarlanan Aile Stresörleri ile Başa Çıkma Yöntemleri Ölçeği kullanılarak; Ankara’da bulunan, araştırmaya katılmayı kabul eden, partneriyle ortak yaşam sürdüren, en az 30 gündür remisyon sürecinde olan; erken remisyon grubunda 31 kişi, kalıcı remisyon grubunda 28 kişi ile olmak üzere toplam 59 kişiden toplanmıştır. Sonuçların özetlenmesinde; ortalama±standart sapma, ortanca (çeyrekler arası genişlik), sayı (yüzde) tamamlayıcı istatistikleri kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan ve erken remisyon döneminde olan hastaların; %12.9’u kadın, %87.1’i erkek iken; kalıcı remisyon grubundakilerin %17.9’u kadın, %82.1’i erkektir. Aile stresörleri ile başa çıkma ölçeği içerisinde yer alan sosyal destek arama ve fiziksel egzersiz alt boyutlarında gruplar arasında anlamlı farklar olduğu belirlenmiştir. Sonuç: Kalıcı remisyon grubundaki alkol bağımlılarının fiziksel egzersiz ve sosyal destek arama yöntemlerini erken remisyon grubundakilere oranla daha sık kullandığı görülmektedir. Biyopsikososyal ve tinsel boyutları olan alkol bağımlılığının, tedavi sürecinde de tüm boyutlarını kapsayan modellerin desteklenmesi önerilmektedir.
Thanks
Tüm giderler araştırmacılar tarafından karşılanmıştır.
References
- DiClemente CC. Bağımlılık ve değişim: bağımlılık nasıl gelişir ve bağımlı insan nasıl iyileşir. Çev: Şahin M. Ankara: Nobel Yayıncılık; 2016.
- Phillips R. Alkol tarihi. Çev: Cenkçiler B. İstanbul: Maya Kitap; 2016.
- Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi. EMCDDA 2014 ulusal raporu. Ankara: KOM Yayınları; 2014.
- Ögel K. Sokakta yaşayan çocuklar. İçinde: Ögel K, editör. Riskli davranışlar gösteren çocuk ve ergenler. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği Yayınları; 2007. s. 441-462.
- World Health Organization. Global status report on alcohol and health. Genava: World Health Organization; 2018.
- Amerikan Psikiyatri Birliği. Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı. 5. baskı. Çev: Köroğlu E. Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 2013.
- Ögel K. Bağımlı aileleri için rehber kitap: alkol, uyuşturucu, bilgisayar, sigara ve diğer bağımlılıkları olanların yakınlarına bilgiler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları; 2014.
- American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders–text revision. 4th ed. Washington D.C.: American Psychiatric Association; 2000.
- Yaman Süremeli D. Aile Sağlığı Merkezlerine başvuranlarda alkol kullanımı ve aile işlevlerinin ilişkisi [Uzmanlık tezi]. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi; 2016.
- Akın E. Adsız Alkoliklerin ayıklık sürecine ilişkin anlatılarının güçlendirme temelinde değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2017.
- Biçer Y. Alkol-madde kullanım bozukluğu olan bireylerin ailelerinde yenilenme ve genel uyum, aile yükü ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi; 2017.
- Zastrow C, Kirst-Ashman KK. İnsan davranışı ve sosyal çevre II. Ankara: Nika Yayınevi; 2015.
- Şen B. Evlilik öncesi çift eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları; 2015.
- Doğan Bulut N. Evli bireylerin aile yaşam basamaklarında algıladıkları stres ve aile stresörleri ile başa çıkma yöntemlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi; 2020.
- Ögel K. Sigara, alkol ve madde kullanım bozuklukları: tanı, tedavi ve önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları; 2010.
- Arıkan Z. Alkol kullanım bozukluğu. İçinde: Madde bağımlılığı tanı ve tedavi kılavuzu el kitabı. Ankara: Pozitif Matbaa; 2012. s.105-123.
- Alikaşifoğlu M. Ergenlerde davranışsal sorunlar. İstanbul üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sürekli tıp eğitimi etkinlikleri sempozyumu dizisi. 2008; No:63: 55-59.
- Tamar D, Ögel K, Çakmak D. Uyuşturucu madde kullanımının aile üstüne etkisi. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırmaları Kurumu Başkanlığı bilim serisi; 1997.
- Yılmazçetin Eke C. Bağımlı ebeveynlerin çocukları. İçinde: Ögel K, editör. Riskli davranışlar gösteren çocuk ve ergenler. İstanbul: Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği Yayınları; 2007. s. 127-145.
- Ögel K. Madde bağımlılarına yaklaşım ve tedavi. 2. baskı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık; 2002.
- Al-Anon Aile Grupları. Alkoliklerin aileleri ve arkadaşları için nasıl faydalı olur?. ABD: Al-Anon: ABD.Al-Anon Family Group Headquarters; 1995.
- Clark MA, Michel JS, Early RJ, Baltes BB. Strategies for coping with work stressors and family stressors: Scale development and validation. Journal of Business and Psychology. 2014; 29(4): 617–638.
- Ekşi H, Özdemir Kemahlı P, Abdullayev K. Aile stresörleri ile başa çıkma yöntemleri ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması (ASBYÖ). 1. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Araştırmaları Sempozyumu (ICSER); 2017; Antalya, Türkiye.
- Yalçın Şahiner Ş. Alkol ve madde bağımlılarının sosyodemografik özellikler çocukluk çağı travmaları başa çıkma yöntemleri ve kişilik özellikleri açısından karşılaştırılması [Tıpta uzmanlık tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2012.
- Evren E, Saatçioğlu Ö, Evren B, Yapıcı A, Çakmak D. Alkol kullanım bozukluğunda cinsiyet farklılığı: Yatan hasta verilerinin incelenmesi. Bağımlılık Dergisi. 2003; 4(3): 96-100.
- Pektaş Ö, Mırsal H, Kalyoncu A, Tan D, Beyazyürek M. Psikiyatri kliniğinde yatarak tedavi gören hastalarda alkol kullanımı. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2003; 4(1): 26-29.
- Mırsal H, Pektaş Ö, Kalyoncu A, Beyazyürek M. Alkol bağımlılarında karaciğer fonksiyon testleri ile sosyodemografik-klinik özellikler arasındaki ilişkiler. Bağımlılık Dergisi. 2002; 3(1): 27-30.
- Kalyoncu Ö, Mırsal H, Pektaş Ö, Yazıcı A, Mırsal N, Beyazyürek M. Alkol bağımlılığında nüks nedenleri: Kesitsel bir çalışma. Bağımlılık Dergisi. 2001; 2(2): 61-63.
- Demir B, Özsoy F. Alkol/madde kullanım bozukluğu olan hastalarda laboratuvar parametrelerinin karşılaştırılması. Genel Tıp Dergisi. 2021; 31(4): 360-364.
- Atkinson RM, Tolsen RL, Turner SA. Late versus early onset problem drinking in older men. Alcohol Clin Exp Res, 1990; 14(4): 574-579.
- Ünübol B, Çinka E, Bilici R, Hıdıroğlu S. Bağımlı kadınların ruhsal, ailesel ve çevresel sorunlarının ı̇ncelenmesi. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi. 2019; 5(1): 99-131.
- Kirtadze I, O'Grady KE, Zule W, Krupitsky E, Wechsberg WM, Jones HE. Access to treatment for substance using women in the republic of Georgia:Socio-cultural and structural barriers. International Journal of Drug Policy. 2013; 24(6): 566-572.
- Arıkan Z, Candansayar S, Coşar B, Işık E. Alkol bağımlılığı-demografik, sosyo-kültürel, bireysel özellikler ve hastalığın algılanışı üzerinde bir çalışma. Ankara tıp mecmuası. 1992; Vol.45: 699-712.
- Fanti G. Helping the family. İçinde: Collins S, editor. Alcohol social work and helping. New York; 1990. s. 125-150.
- İlhan İ, Doğan Y, Demirbaş H, Boztaş M. Alkol bağımlılarında alkole başlamada belirleyici risk etmenlerinin gelişim dönemlerine göre incelenmesi. Bağımlılık Dergisi. 2002; 3(2): 84-90.
- Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016; 20(3): 597-609.
- Yıldırım B, Engin E, Yıldırım S. Alkol ve madde bağımlılarında yalnızlık ve etki eden faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011; 2(1): 25-30.
- Ströhle A, Höfler M, Pfister H, Müller AG, Hoyer J, et al. Physical activity and prevalence and incidence of mental disorders in adolescents and young adults. Psychological medicine. 2007; 37:1657–1666.
- Demirdel E, Aşkın BG, Çıtlak B, Zorlu FZ. Madde Bağımlılığı tedavisinde egzersiz. Türkiye Sağlık Araştırmaları Dergisi. 2021; 2(2): 51-62.
- Boecker H, Sprenger T, Spilker ME, Henriksen G, Koppenhoefer M, Wagner KJ, et al. The runner’s high: opioidergic mechanisms in the human brain. Cerebral Cortex. 2008; 18: 2523–2531.
- Agarwal RP, Kumar A, Lewis JE. A pilot feasibility and acceptability study of yoga/meditation on the quality of life and markers of stress in persons living with HIV who also use crack cocaine. J. Altern Complement Med. 2015; 21: 152–158.
- Alcoholics Anonymous World Services. Ayık Yaşamak, 1. Baskı. New York: Alcoholics Anonymous World Services; 1994.
- Büyükşahin A, Bilecen NT. Yakın ilişkilerde çok boyutlu başa çıkma ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. DTCF Dergisi. 2007; 47(2): 130-145.
- Yıldırım B, Engin E, Yıldırım S. Alkol ve madde bağımlılarında yalnızlık ve etki eden faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011; 2(1): 25-30.
- Aki Ş, Arıkan Z, Işıklı S. Erken remisyondaki alkol bağımlıları, en az bir yıldır remisyonda olan alkol bağımlıları ve kontrol grubunun başa çıkma mekanizmaları yönünden karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008; 45(2): 37-47.
- Türkcan A, Coşkun B, İlem E, Çakmak D. Alkol bağımlılarında bir tedavi programının 3 aylık izlem sonuçları. Bağımlılık Dergisi. 2001; 2(1): 30-33.
- Yücel F, Doğan K, Pamir R, Erkuş S, Keşir Ü, Zengin O. Alkol bağımlısı bireylerde benlik saygısı, algılanan sosyal destek ve başetme stratejileri: adsız alkolikler örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi. 2020; 0(15): 50-64.
- Avşar G, Koç F, Aslan G. Madde bağımlısı hastalarda sosyal destek ve benlik saygısı. Acu Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 1: 44-49.
- Kaplanhan T. Alkol ve madde bağımlılarında bağımlılık türü ile tedavi motivasyonu, algılanan sosyal destek ve psikiyatrik belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2015.
- Yılmaz Çubuk Ç. Madde kullanımı deneyimi yaşamış kişilerde benlik saygısı ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2011.
- Yılmaz M, Cüceler S. Alkol bağımlılığı ve damgalanma. Bağımlılık Dergisi. 2019; 20(3): 167-174.
- Cankurtaran Öntaş Ö. Çocuk hakları ve sosyal hizmetin güçlendirme yaklaşımı açısından suça sürüklenen çocuk-polis ilişkisi [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2004.
There are 52 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Clinical Social Work Practice, Social Work (Other) |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | August 30, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 Volume: 6 Issue: 2 |
