Research Article
BibTex RIS Cite

Bir Devlet Hastanesine Akut Gastroenterit ile Başvuran Hastalarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs Enfeksiyonu Sıklığı

Year 2019, Volume: 9 Issue: 4, 585 - 591, 16.12.2019

Özlem Kirişci Gürkan Muratdağı

https://doi.org/10.31832/smj.606475
Cited By: 3

Abstract

ÖZET



Amaç: Rotavirüs ve enterik adenovirüsler, çocukluk
çağında gastroenteritlere bağlı hastaneye yatışların çoğunluğundan sorumludur.
Rotavirüs ve enterik adenovirüs gastroenteritlerinin bölgemizdeki
epidemiyolojisini araştırmak için hastanemize başvuran gastroenterit
hastalarındaki rotavirüs ve enterik adenovirüs etkenlerinin sıklığını, yaş ve
mevsimsel dağılımını belirlemeyi amaçladık.



Gereç ve
Yöntemler: 1 Nisan 2018-31 Mart 2019
tarihleri arasında hastanemize gastrointestinal şikayetler ile başvuran
hastalardan, rotavirüs antijenini saptamak için 
2758, adenovirüs antijenini saptamak için 2737 dışkı örneği retrospektif
olarak incelenmiştir. Dışkı örneklerinde rotavirüs ve enterik adenovirüs
antijenlerinin varlığı kalitatif immünokromatografik test (RDS adenovirüs ve
rotavirüs (AV-RV) Kombo Test Kiti, 
Türkiye) ile araştırıldı.



Bulgular: Araştırılan örneklerin 558’inde (% 20.2)
rotavirüs antijeni, 83’ünde (% 3) adenovirüs antijeni, 8'inde (% 0.3) rotavirüs
ve adenovirüs antijenleri birlikte 
pozitif olarak saptanmıştır. Rotavirüs antijeni erkek hastaların % 20.6’
sında, kadınların % 19.7’sinde pozitif olarak saptanmış olup, cinsiyetler
arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p=0.545).
Rotavirüs antijeni pozitif bulunan olguların 502’si (% 89.8) 0-5 yaş grubu
hastalardan oluşurken, bu grup içinde antijen pozitifliği en çok yaş aralığı
olarak 0-12 ay (% 36.4) arasındaki çocuklarda saptanmıştır. Mevsim olarak en
sık ilkbahar aylarında (% 34.9) pozitiflik tespit edilmiştir. Yaş gruplarına ve
mevsimlere göre rotavirüs antijeni saptanması arasında istatistiksel anlamlı
ilişki saptanmıştır (sırayla p =0<001, p<0.001).       Adenovirüs antijeni pozitifliği en çok
25-72 ay arasındaki çocuklarda (685 olgunun 28’inde (% 33.7)) görülürken, 6 yaş
üstünde 590 olgunun 6’sında(%7.2) görülmüştür. Adenovirüs antijeni pozitifliği
ile yaş grupları arasında istatistiksel anlamlı ilişki saptanmıştır(p=0,002).
Adenovirüs antijeni pozitifliği ile cinsiyet ve mevsimsel dağılım arasında
istatistiksel anlamlı ilişki saptanmamıştır(sırası ile p=0.115, p=0.274).



Sonuç: Bölgemizde rotavirüs ve enterik adenovirüs,
özellikle çocukluk çağı gastroenterit etkenleri arasında önemini korumaktadır.
İshalli olgular yaşa ve mevsime göre değerlendirilmelidir. Akut gastroenteritli
olgularda viral etkenlerin saptanmasında immünokromatografik yöntemle hızlı
tanı testlerinin kullanılmasıyla gereksiz tetkik istemleri azalacak , erken
tanı ve tedavi olanağı sağlanacak ve ampirik antibiyotik kullanılması
önlenecektir.

Keywords

Akut Gastroenterit Rotavirüs Adenovirüs İmmünokromatografi

References

  • 1. Kosek M, Bern C, Guerrant RL. The global burden of diarrhoeal disease, as estimated from studies published between 1992 and 2000. Bull World Health Organization 2003; 81:197-04.
  • 2. Gül M, Garipardıç M, Çıragil P, Aral M, Karabiber H, Güler İ. 0-5 yaş arası gastroenteritli çocuklarda Rotavirüs ve Adenovirüs Tip 40/41 araştırılması. Ankem Derg 2005;19: 64-67.
  • 3. Meqdam MM, Thwiny IR. Prevalence of group a rotavirus, enteric adenovirus, norovirus and astrovirus infections among children with acute gastroenteritis in Al-Qassim, Saudi Arabia. Pak J Med Sci 2007;23:551-5.
  • 4. Parashar UD, Hummelman EG, Bresee JS, Miller MA, Glass RI. Global illness and deaths caused by rotavirus disease in children. Emerging Infectious Diseases 2003;9: 565-72.
  • 5. Elliott EJ. Acute gastroenteritis in children. BMJ 2007;334 :35-40.
  • 6. Bulut Y, İşeri L, Ağel E, Durmaz B. Akut gastroenterit ön tanılı çocuklarda rotavirüs pozitifliği. İnönü Üniv Tıp Bült 2003;10(3):143-5.
  • 7. Parashar UD, Burton A, Lanata C, Boschi-Pinto C, Shibuya K, Steele D et al. Global mortality associated with rotavirus disease among children in 2004, J Infect Dis 2009;200:S9-15.
  • 8. Tekin A. The frequency of rotavirus and enteric adenovirus in children with acute gastroenteritis in Mardin. J Clin Exp Invest 2010; 1(1): 41-5.
  • 9. Kocabaş E, Dayar GT. Rotavirus aşıları. J Pediatr Inf 2015; 9: 166-74)
  • 10. Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda aşı uygulamaları: Güncel bir gözden geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018; 8(1): 34-43
  • 11. Palanduz A. Gastrointestinal enfeksiyon etkenleri ve neden oldukları klinik tablolar. J Pediatr Inf 2009; 3:116-8.
  • 12. Biçer S, Şahin GT, Koncay B, Yavuzcan D, Gemici H, Engerek N ve ark. Çocuk acil servisinde saptanan rotavirüs gastroenteriti olgularının sıklığı. J Pediatr Inf 2008; 3:96-9.
  • 13. Ciccarelli S, Stolfi I, Caramia G. Management strategies in the treatment of neonatal and pediatric gastroenteritis. Infection and Drug Resistance. 2013;6:133-161.
  • 14. Yousefi Rad A, Gözalan A. Detection of Rotavirus and Enteric Adenovirus Antigens in Outpatients with Gastroenteritis. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30:174-9
  • 15. Akıncı N, Ercan TE, Yalman N, Eren A, Severge B, Ercan G. Akut gastroenteritli çocuklarda Adenovirüs ve Rotavirüs. J Pediatr Inf 2007;1:98-101.
  • 16. Karslıgil T, Kılıç İH, Balcı İ. 0-6 Yaş Çocuklarda Rotavirüs Gastroenteritleri ve Bunun Laktoz İntoleransı Üzerine Etkisi. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2003;33:137-42. 17. Altındiş M, Beştepe G, Çeri A, Yavru S, Kalaycı R. Akut ishal yakınmalı çocuklarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs sıklığı. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2008;15(2):17-20.
  • 18. İnci A, Kurtoğlu MG, Baysal B. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde Rotavirüs Gastroenteriti prevalansının araştırılması. Turk J Infection 2009; 23:79-82. 19. Şimşek Y, Bostancı İ, Bozdayı G, Öner N, Kamruddin A, Rota S ve ark. 0-5 Yaş çocuklarda akut gastroenteritte Rotavirüs sıklığı ve serotip özellikleri. Turkiye Klin J Pediatr 2007;16:165-70.
  • 20. Altındiş M, Yavru S, Şimşek A, Özkul A, Çeri A, Koç H. Rotavirus infection in children with acute diarrhea as detected by latex agglutination, ELISA and polyacrylamide gel electrophoresis. Indian Pediatrics 2004;41:590-4.
  • 21. Nazik H, İlktaç M, Öngen B. Çocukluk yaş grubu gastroenteritlerinde Rotavirüs sıklığının araştırılması. Ankem Derg 2006; 20:233-5.
  • 22. Biçer S, Bezen D, Sezer S, Yavuzcan D, Akpınar Tekgündüz S, Ulucaklı Ö ve ark. Acil çocuk servisindeki akut gastroenterit olgularında Rotavirüs ve Adenovirüs enfeksiyonları. Ankem Derg 2006;20(4):206-9.
  • 23. Kurugöl Z, Geylani S, Karaca Y, Umay F, Erensoy S, Vardar F et al. Rotavirus gastroenteritis among children under five years of age in İzmir, Turkey. Turk J Pediatr 2003;45:290-4.
  • 24. Akan H, İzbırak G, Gürol Y, Sarıkaya S, Gündüz TS, Yılmaz G ve ark. Rotavirus and adenovirus frequency among patients with acute gastroenteritis and their relationship to clinical parameters: a retrospective study in Turkey. Asia Pacific Family Medicine 2009; 8:8.
  • 25. Albayrak N, Yağcı Çağlayık D, Altaş AB, Korukluoğlu G, Ertek M. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Viroloji Referans ve Araştırma Laboratuvarı, 2009 yılı akut viral gastroenterit verilerinin değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg 2011; 68(1):9-15. http://dx.doi.org/10.5505/TurkHijyen.2011.64326
  • 26. Gültepe B, Güdücüoğlu H, Çıkman A, Parlak M, Berktaş M. Van yöresinde gözlenen gastroenteritlerde rotavirus ve adenovirus sıklığı. Sakarya MJ 2013; 3(3):131-4.
  • 27. Atalay MA, Kandemir İ, Gökahmetoğlu S. Üçüncü basamak bir hastanedeki gastroenteritli çocuklarda rotavirüs enfeksiyonu sıklığı. Dicle Tıp Derg 2013; 40(2):212-5. http://dx.doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2013.02.0256
  • 28. Özdemir M, Demircili ME, Feyzioğlu B, Yavru S, Baysal B. İshali hastalarda akut viral gastroenterit etkenlerinin araştırılması. Selçuk Tıp Derg 2013; 29(3): 127-30.
  • 29. Türk Dağı H, Fındık D. Akut gastroenteritli hastalarda rotavirüs ve adenovirüs antijenlerinin araştırılması. Journal of Clinical and Experimental Investigations 2014; 5 (2): 256-260.
  • 30. Doğan Y, Ekşi F, Karslıgil T , Bayram A. Akut Gastroenteritli Hastalarda Rotavirüs ve Adenovirüs Varlığının Araştırılması. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2014 44(1):18-22.
  • 31. Süzük S, Avcıküçük H, Kavak M. Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesi’ne başvuran akut gastroenteritli çocuklarda rotavirüs enfeksiyonunun sıklığı. Turk Hij Den Biyol Derg 2015; 72(1):11–16
  • 32. Çömçe M, Kafadar D, Erol M, Yiğit Ö. Akut Gastroenteritle Acile Başvuran Pediatrik Popülasyonda Rotavirüs ve Adenovirüs Enfeksiyonlarının Retrospektif Analizi. J Pediatr Inf 2017; 11(4): 153-160
  • 33. Agah Terzi H, Aydemir Ö. Akut Gastroenteritli Hastalarda Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığının Araştırılması; Sakarya. Sakarya Med J 2018, 8(4):746-752.
  • 34. Topal İ, Çıkman A, Arslan YK, Sürücü Kara İ, Aydın Peker N, Karakeçili F. Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs Sıklığı. Fırat Tıp Dergisi/Firat Med J 2019; 24 (1): 14-17
  • 35. Yüksel P, Çelik DG, Güngördü Z, Ziver T, İzmirli S, Yakar H ve ark. Çocukluk yaş grubu gastroenteritlerinde rotavirus antijen pozitifliğinin değerlendirilmesi. Klimik Derg 2011; 24(1): 48-51.
  • 36. Custodio H, Masnita-Iusan C, Wludyka P, Rathore MH. Change in rotavirus epidemiology in northeast Florida after the introduction of rotavirus vaccine. Pediatr Infect Dis J 2010; 29: 766-7.
  • 37. Tate JE, Panozzo CA, Payne DC, Patel MM, Cortese MM, Fowlkes AL et al. Decline and change in seasonality of US rotavirus activity after the introduction of rotavirus vaccine. Pediatrics 2009;124: 465-71.
  • 38. Kurugöl Z. Rotavirüs Aşıları. Turk Arch Ped 2007;42 Suppl:36-42.
  • 39. Bates PR, Bailey AS, Wood DJ, Morris DJ, Jouriel JM. Comparative epidemiology of rotavirus, subgenus F (types 40 and 41) adenovirus, and astrovirus gastroenteritis in children. J Med Virol 1993;39(3):224-8.
  • 40. K H Kim, J M Yang, S I Joo, Y G Cho, R I Glass, Y J Cho. Importance of rotavirus and adenovirus types 40-41 in acute gastroenteritis in Korean children. J Clin Microbiol 1990;28:2279-84.

Year 2019, Volume: 9 Issue: 4, 585 - 591, 16.12.2019

Özlem Kirişci Gürkan Muratdağı

https://doi.org/10.31832/smj.606475
Cited By: 3

Abstract

References

  • 1. Kosek M, Bern C, Guerrant RL. The global burden of diarrhoeal disease, as estimated from studies published between 1992 and 2000. Bull World Health Organization 2003; 81:197-04.
  • 2. Gül M, Garipardıç M, Çıragil P, Aral M, Karabiber H, Güler İ. 0-5 yaş arası gastroenteritli çocuklarda Rotavirüs ve Adenovirüs Tip 40/41 araştırılması. Ankem Derg 2005;19: 64-67.
  • 3. Meqdam MM, Thwiny IR. Prevalence of group a rotavirus, enteric adenovirus, norovirus and astrovirus infections among children with acute gastroenteritis in Al-Qassim, Saudi Arabia. Pak J Med Sci 2007;23:551-5.
  • 4. Parashar UD, Hummelman EG, Bresee JS, Miller MA, Glass RI. Global illness and deaths caused by rotavirus disease in children. Emerging Infectious Diseases 2003;9: 565-72.
  • 5. Elliott EJ. Acute gastroenteritis in children. BMJ 2007;334 :35-40.
  • 6. Bulut Y, İşeri L, Ağel E, Durmaz B. Akut gastroenterit ön tanılı çocuklarda rotavirüs pozitifliği. İnönü Üniv Tıp Bült 2003;10(3):143-5.
  • 7. Parashar UD, Burton A, Lanata C, Boschi-Pinto C, Shibuya K, Steele D et al. Global mortality associated with rotavirus disease among children in 2004, J Infect Dis 2009;200:S9-15.
  • 8. Tekin A. The frequency of rotavirus and enteric adenovirus in children with acute gastroenteritis in Mardin. J Clin Exp Invest 2010; 1(1): 41-5.
  • 9. Kocabaş E, Dayar GT. Rotavirus aşıları. J Pediatr Inf 2015; 9: 166-74)
  • 10. Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda aşı uygulamaları: Güncel bir gözden geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2018; 8(1): 34-43
  • 11. Palanduz A. Gastrointestinal enfeksiyon etkenleri ve neden oldukları klinik tablolar. J Pediatr Inf 2009; 3:116-8.
  • 12. Biçer S, Şahin GT, Koncay B, Yavuzcan D, Gemici H, Engerek N ve ark. Çocuk acil servisinde saptanan rotavirüs gastroenteriti olgularının sıklığı. J Pediatr Inf 2008; 3:96-9.
  • 13. Ciccarelli S, Stolfi I, Caramia G. Management strategies in the treatment of neonatal and pediatric gastroenteritis. Infection and Drug Resistance. 2013;6:133-161.
  • 14. Yousefi Rad A, Gözalan A. Detection of Rotavirus and Enteric Adenovirus Antigens in Outpatients with Gastroenteritis. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30:174-9
  • 15. Akıncı N, Ercan TE, Yalman N, Eren A, Severge B, Ercan G. Akut gastroenteritli çocuklarda Adenovirüs ve Rotavirüs. J Pediatr Inf 2007;1:98-101.
  • 16. Karslıgil T, Kılıç İH, Balcı İ. 0-6 Yaş Çocuklarda Rotavirüs Gastroenteritleri ve Bunun Laktoz İntoleransı Üzerine Etkisi. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2003;33:137-42. 17. Altındiş M, Beştepe G, Çeri A, Yavru S, Kalaycı R. Akut ishal yakınmalı çocuklarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs sıklığı. S.D.Ü. Tıp Fak. Derg. 2008;15(2):17-20.
  • 18. İnci A, Kurtoğlu MG, Baysal B. Bir eğitim ve araştırma hastanesinde Rotavirüs Gastroenteriti prevalansının araştırılması. Turk J Infection 2009; 23:79-82. 19. Şimşek Y, Bostancı İ, Bozdayı G, Öner N, Kamruddin A, Rota S ve ark. 0-5 Yaş çocuklarda akut gastroenteritte Rotavirüs sıklığı ve serotip özellikleri. Turkiye Klin J Pediatr 2007;16:165-70.
  • 20. Altındiş M, Yavru S, Şimşek A, Özkul A, Çeri A, Koç H. Rotavirus infection in children with acute diarrhea as detected by latex agglutination, ELISA and polyacrylamide gel electrophoresis. Indian Pediatrics 2004;41:590-4.
  • 21. Nazik H, İlktaç M, Öngen B. Çocukluk yaş grubu gastroenteritlerinde Rotavirüs sıklığının araştırılması. Ankem Derg 2006; 20:233-5.
  • 22. Biçer S, Bezen D, Sezer S, Yavuzcan D, Akpınar Tekgündüz S, Ulucaklı Ö ve ark. Acil çocuk servisindeki akut gastroenterit olgularında Rotavirüs ve Adenovirüs enfeksiyonları. Ankem Derg 2006;20(4):206-9.
  • 23. Kurugöl Z, Geylani S, Karaca Y, Umay F, Erensoy S, Vardar F et al. Rotavirus gastroenteritis among children under five years of age in İzmir, Turkey. Turk J Pediatr 2003;45:290-4.
  • 24. Akan H, İzbırak G, Gürol Y, Sarıkaya S, Gündüz TS, Yılmaz G ve ark. Rotavirus and adenovirus frequency among patients with acute gastroenteritis and their relationship to clinical parameters: a retrospective study in Turkey. Asia Pacific Family Medicine 2009; 8:8.
  • 25. Albayrak N, Yağcı Çağlayık D, Altaş AB, Korukluoğlu G, Ertek M. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Viroloji Referans ve Araştırma Laboratuvarı, 2009 yılı akut viral gastroenterit verilerinin değerlendirilmesi. Turk Hij Den Biyol Derg 2011; 68(1):9-15. http://dx.doi.org/10.5505/TurkHijyen.2011.64326
  • 26. Gültepe B, Güdücüoğlu H, Çıkman A, Parlak M, Berktaş M. Van yöresinde gözlenen gastroenteritlerde rotavirus ve adenovirus sıklığı. Sakarya MJ 2013; 3(3):131-4.
  • 27. Atalay MA, Kandemir İ, Gökahmetoğlu S. Üçüncü basamak bir hastanedeki gastroenteritli çocuklarda rotavirüs enfeksiyonu sıklığı. Dicle Tıp Derg 2013; 40(2):212-5. http://dx.doi.org/10.5798/diclemedj.0921.2013.02.0256
  • 28. Özdemir M, Demircili ME, Feyzioğlu B, Yavru S, Baysal B. İshali hastalarda akut viral gastroenterit etkenlerinin araştırılması. Selçuk Tıp Derg 2013; 29(3): 127-30.
  • 29. Türk Dağı H, Fındık D. Akut gastroenteritli hastalarda rotavirüs ve adenovirüs antijenlerinin araştırılması. Journal of Clinical and Experimental Investigations 2014; 5 (2): 256-260.
  • 30. Doğan Y, Ekşi F, Karslıgil T , Bayram A. Akut Gastroenteritli Hastalarda Rotavirüs ve Adenovirüs Varlığının Araştırılması. Türk Mikrobiyol Cem Derg 2014 44(1):18-22.
  • 31. Süzük S, Avcıküçük H, Kavak M. Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesi’ne başvuran akut gastroenteritli çocuklarda rotavirüs enfeksiyonunun sıklığı. Turk Hij Den Biyol Derg 2015; 72(1):11–16
  • 32. Çömçe M, Kafadar D, Erol M, Yiğit Ö. Akut Gastroenteritle Acile Başvuran Pediatrik Popülasyonda Rotavirüs ve Adenovirüs Enfeksiyonlarının Retrospektif Analizi. J Pediatr Inf 2017; 11(4): 153-160
  • 33. Agah Terzi H, Aydemir Ö. Akut Gastroenteritli Hastalarda Rotavirüs ve Adenovirüs Sıklığının Araştırılması; Sakarya. Sakarya Med J 2018, 8(4):746-752.
  • 34. Topal İ, Çıkman A, Arslan YK, Sürücü Kara İ, Aydın Peker N, Karakeçili F. Akut Gastroenteritli Çocuklarda Rotavirüs Sıklığı. Fırat Tıp Dergisi/Firat Med J 2019; 24 (1): 14-17
  • 35. Yüksel P, Çelik DG, Güngördü Z, Ziver T, İzmirli S, Yakar H ve ark. Çocukluk yaş grubu gastroenteritlerinde rotavirus antijen pozitifliğinin değerlendirilmesi. Klimik Derg 2011; 24(1): 48-51.
  • 36. Custodio H, Masnita-Iusan C, Wludyka P, Rathore MH. Change in rotavirus epidemiology in northeast Florida after the introduction of rotavirus vaccine. Pediatr Infect Dis J 2010; 29: 766-7.
  • 37. Tate JE, Panozzo CA, Payne DC, Patel MM, Cortese MM, Fowlkes AL et al. Decline and change in seasonality of US rotavirus activity after the introduction of rotavirus vaccine. Pediatrics 2009;124: 465-71.
  • 38. Kurugöl Z. Rotavirüs Aşıları. Turk Arch Ped 2007;42 Suppl:36-42.
  • 39. Bates PR, Bailey AS, Wood DJ, Morris DJ, Jouriel JM. Comparative epidemiology of rotavirus, subgenus F (types 40 and 41) adenovirus, and astrovirus gastroenteritis in children. J Med Virol 1993;39(3):224-8.
  • 40. K H Kim, J M Yang, S I Joo, Y G Cho, R I Glass, Y J Cho. Importance of rotavirus and adenovirus types 40-41 in acute gastroenteritis in Korean children. J Clin Microbiol 1990;28:2279-84.
There are 38 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Health Care Administration
Journal Section Articles
Authors

Özlem Kirişci

Gürkan Muratdağı

Publication Date December 16, 2019
Submission Date August 19, 2019
Published in Issue Year 2019 Volume: 9 Issue: 4

Cite

AMA Kirişci Ö, Muratdağı G. Bir Devlet Hastanesine Akut Gastroenterit ile Başvuran Hastalarda Rotavirüs ve Enterik Adenovirüs Enfeksiyonu Sıklığı. Sakarya Tıp Dergisi. December 2019;9(4):585-591. doi:10.31832/smj.606475

Cited By

Evaluation of Electrolyte Imbalance and Blood Gas Parameters in Patients who had Rotavirus Gastroenteritis
Genel Tıp Dergisi
https://doi.org/10.54005/geneltip.1203129
Frequency and seasonal distribution of rotavirus and adenovirus in patients with acute gastroenteritis
Journal of Contemporary Medicine
https://doi.org/10.16899/jcm.1297580
Nozokomiyal Rotavirüs Enfeksiyonları
Black Sea Journal of Health Science
Sevil ALKAN
https://doi.org/10.19127/bshealthscience.985870

30703

The published articles in SMJ are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.